گام های پرفراز و نشیب سریالهای محرم

محرم جزء ماه هايي از سال قمري است كه حال و هواي خاصي را براي مردم ايجاد مي كند و همه مردم از افراد عادي گرفته تا حتي مسئولان بالا رتبه تحت تاثير اين ايام قرار مي گيرند؛ يكي از نكات قابل توجه ايام محرم توليدات صداوسيما در اين باره است كه مي توان به برنامه هاي مذهبي متناسب با ايام محرم و عاشورا، نوحه هاي عاشورايي و همچنين سريال هاي ديني و اعتقادي اشاره كرد. به واقع اگرچه مردم در اين ايام درحال برگزاري مراسم عزاداري وعبادت هستند اما هر ساله صدا و سيما فعاليت هاي مختلفي در اين زمينه انجام داده است و به هرحال نكته اي كه بايد به آن توجه كرد مقدار بازتاب و تاثيرپذيزي مخاطب از اين توليدات است كه چقدر مي تواند در روحيات و انعكاس فضاي معنوي عاشورا و آرمان سالار شهيدان امام حسين(ع) موثر باشد. در چند سال اخير شاهد توليد سريال هاي متفاوتي در ايام محرم بوديم اما صداوسيما آن طوركه بايد به بازگويي مناسب از تاريخچه محرم و مناسك آن دوران نپرداخته است و اكثر سريال هاي محرم با مضمون هاي فرعي توليد شده اند؛ به واقع صداوسيما كمتر توانسته در سريال ها از زندگي امامان معصوم و سيره آن ها استفاده كند تا شايد مخاطب تحت تاثير اين برنامه ها از سيره زندگي امامان بهره مند شوند؛ سريال هايي كه معمولا براي ايام محرم ساخته مي شوند ماندگاري كمي در ذهن مخاطب دارند و تعداد مجموعه هايي كه درباره زندگي پيامبران و امامان باشد دراين ايام بسيار اندك است. صداوسيما به غير از سريال ها در ساير برنامه هاي فرهنگي در زمينه محرم و مفهوم عاشورا موفق بوده است اما براي سريال هاي خود به اندازه كافي تلاش لازم را انجام نداده به طوري كه دراين چند ساله سريالي كه به لحاظ موضوعي موفق باشد، بسيار اندك توليد شده است. سريال "شب دهم" ساخته حسن فتحي تنها سريال ماندگاري است كه همزمان با ايام محرم از شبكه يك پخش شد و به دليل حال و هواي مناسبش با اين ايام توانسته همچنان درذهن مخاطب باقي بماند؛ سريالي كه با موضوع تغيير شخصيت يك جاهل به يك فرد ديندار توانست نظر مردم را جلب كند و با ايجاد عشق در زندگي اين شخصيت، پيوند مناسبي را ازطريق تعزيه خواني با امام حسين (ع) فراهم كند. همچنين از توليدات صداوسيما مي توان به سريال" معصوميت از دست رفته" اشاره كرد كه داوود ميرباقري با نمايش كشمكش عقل وعشق، پرداختی تراژيك را به آن دوران داشت و بازي خوب امين تارخ در جلوه نمايي اين كشمكش موثر بود. در چند سال گذشته تنها دو سريال

"شب دهم" و"معصوميت از دست رفته" توانسته بودند به لحاظ موضوعي و وجود متن قوي توفيق مناسبي در جذب مخاطب كسب كنند و دیگر آثار توفیق کمتری را در همراه سازی مخاطبان با خود داشتند. از جمله این آثار می توان به سريال "سفر سبز" ساخته محمد حسين لطيفي اشاره کرد که با موضوع ازدواج دو مسيحي و قبول فرزند از يك كشور اسلامي نتوانست آن طور که بايد نظر مخاطبان را به سمت خود بکشاند و حتي استفاده از بازيگران حرفه اي کمکي به موفقيت اين سريال نکرد. همچنين سريال هايي همچون " آخرين دعوت" به کارگرداني حسین سهيلي زاده، "بانو" ساخته فريد سجادی حسيني وهمچنين "خون بها" به کارگرداني جواد مزدآبادي نيز در ادامه روند توليدات صداوسيما موفق نبودند و تنها آنها را مي توان به عنوان سريال هاي ناموفق که کارکردشان پرکردن آنتن صداوسيما بود، به شمار آورد. سريال "وفا" به کارگرداني محمدحسين لطيفي شايد بتواند در ليست سريال هاي مورد توجه مخاطبان قرار گيرد با وجود اينکه اين سريال هم جزء سريال هايي است که پرداختي فرعي به موضوعات عقیدتی مناسب محرم دارد اما در جريان عشق يک يهودي به زن مسلمان قابل توجه بوده است. سريال "غريبانه" ساخته قاسم جعفري و"روزهاي اعتراض" به کارگرداني حسين سهيلي زاده نیز در جذب مخاطب موفق نبودند، همچنين سريال "رهايي" به کارگرداني حسين تبريزي از جمله آثار ناموفق پخش شده در ايام محرم است. در کنار همه اين سريال ها مي توان از سريال پريدخت ساخته ي سامان مقدم نام برد که با استفاده از بازيگراني چون ليلا حاتمي علي مصفا و کامبيز ديرباز به نوعي به موضوع محرم و مراسم عزداري در دوران قبل از انقلاب مي پردازد و شايد از نظر پرداخت موضوعي در آن دوران تازه بوده است اما با کارگرداني نامناسب، سريال مورد توجه مردم قرار نگرفت. از بررسي توليدات صداوسيما مي توان به اين نتيجه رسيد در صورتي که اين سازمان در جهت حمايت از توليدات مذهبي به صورت تببين سيره زندگي پيامبران و امامان حرکت مي کرد شايد مي توانست نظر مخاطبان را بيشتر جلب کند و با انعکاس تازه اي از زندگي پيامبر اسلام شرايط را براي تغيير ديدگاه و نگاه جديد مردم فراهم مي کرد. ايام محرم فرصتي براي مديران صداوسيماست که با توليدات خود در حوزه ي سريال سازي بتوانند اوقاتي معنوي را براي مخاطبان ايجاد کنند هرچند در برخي موارد موفق عمل کردند اما در مقابل اين موفقيت ها ضعف هايي را نيز مشاهده کرده ايم.