مروری بر روابط مسکو و باکو

الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان روز شنبه با سفر به روسیه و دیدار با ولادیمیر پوتین همتای روسی خود در شهر سوچی بار دیگر بر توسعه روابط دو کشور تاکید کرد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، روسای جمهوری روسیه و جمهوری آذربایجان در این دیدار از سطح روابط و همکاری دو کشور ابراز رضایت کردند .
پوتین با اشاره به دیدار مرتب با همتای آذربایجانی اظهار داشت : روابط روسیه و جمهوری آذربایجان جنبه استراتژیک دارد و مناسبات سیاسی و اقتصادی دو کشور بیش از پیش در حال توسعه است .
بنا به این گزارش ، علی اف نیز این دیدار را مایه تحرک روابط دو کشور دانست و رضایت کامل از سطح توسعه روابط در همه حوزه ها دارند .
علی اف همچنین در این دیدار وجود ظرفیت های بزرگ برای گسترش همکاری های دو کشور در حوزه اقتصادی را مورد اشاره قرار داد .
جمهوری آذربایجان و روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ،در سال 1991 میلادی روابط خود را بصورت دوجانبه و در قالب جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع و سایر نهادهای بین المللی و منطقه ای ادامه می دهند .

** روابط سیاسی باکو و مسکو
مناسبات سیاسی باکو و مسکو هر چند در بدو استقلال جمهوری آذربایجان به دلیل موضع گیری های حکومت یک ساله «جبهه خلق » بر ضد روسیه ، چندان هم مطلوب به نظر نمی رسید ولی پس از روی کارآمدن حیدر علی اف سیاستمدار کهنه کار شوروی سابق در سال 1993 میلادی رو به بهبود گذاشت .
الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان، که پایبند به خط مشی تعیین شده از سوی پدر خویش است ، توسعه روابط با کشورهای همسایه از جمله فدراسیون روسیه همسایه قدرتمند شمالی را از اولویت های سیاست خارجی کشورش اعلام کرده است .
دیدار مرتب سران دو کشور ، رایزنی های سیاسی و امنیتی باکو و مسکو در راستای تقویت روابط دو جانبه و تامین امنیت منطقه ای ، مبارزه مشترک با تهدید و چالشها موجود در منطقه از جمله با تروریسم بین المللی و جرایم سازمان یافته ، مذاکرات دوجانبه و چند جانبه در مورد مسایل در یای خزر که اخیرا منجر به امضای کنوانسیون تعیین رژیم حقوقی این دریا از سوی روسای جمهوری کشورهای حاشیه خزر شد ، از جمله ابعاد همکاری باکو و مسکو در حوزه سیاسی است.
روسیه از سال 1997 میلادی همراه با آمریکا و فرانسه ریاست مشترک در گروه میانجی مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا ویژه حل مناقشه قره باغ معضل عمده جمهوری آذربایجان را بر عهده دارد .
به گزارش منابع خبری باکو یکی از موضوعات عمده مورد مذاکره در این دیدار الهام علی اف و ولادیمیر پوتین مربوط به راهکارهای حل مناقشه قره باغ خواهد بود .
در شرایط تغییر قدرت در ارمنستان و تشکیل دولت جدید در این کشور بررسی راهکارهای حل مناقشه قره باغ و داشتن شناخت لازم درباره موضع دولت جدید ارمنستان که یکی از متفقان روسیه به شمار می رود ، برای باکو اهمیت خاص دارد .
همچنین رسانه های جمهوری آذربایجان اخیرا گزارش های در باره احتمال پیوستن مجدد جمهوری آذربایجان در سازمان پیمان امنیت دسته جمعی را منتشر کردند و به عقیده برخی کارشناسان در دیدار فعلی علی اف و پوتین ممکن است این موضوع نیز مورد مذاکره قرار گیرد .
جمهوری آذربایجان در سال 1994 میلادی به سازمان پیمان امنیت دسته جمعی تاسیس شده در سال 1992 و متشکل از کشورها تازه استقلال یافته ملحق شد ولی پس از گذشت پنج سال به عضویت خود در این سازمان پایان داد .
یکی از موضوعات مورد مذاکره در دیدار علی اف و پوتین مسائل بین المللی و منطقه ای اعلام شده است و با توجه به تحریم های اعمالی آمریکا علیه روسیه ، ایران و ترکیه شرایط ناشی از این اقدامات واشنگتن ممکن است در این دیدار مورد بررسی قرار گیرد .
این در حالی است که دیدار روسای جمهوری آذربایجان و روسیه در آستانه دیدار سه جانبه سران روسیه ، ترکیه و ایران در تهران انجام می گیرد .

**روابط اقتصادی
روسیه و جمهوری آذربایجان در حال حاضر در حوزه های اقتصادی مختلف همکاری می کنند و هر دو طرف بر گسترش این همکاری و حداکثر استفاده از ظرفیت های موجود در این زمینه تاکید دارند .
بنا به آمار رسمی حجم گردش تجاری جمهوری آذربایجان و روسیه در سال 2017 میلادی دو میلیارد و 600 میلیون دلار بوده ، همچنین گردش تجاری دو کشور در چهار ماه امسال، در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، 30 درصد افزایش یافته است .
وزارت اقتصاد جمهوری آذربایجان مجموع سرمایه گذاری روسیه در حوزه های اقتصادی مختلف جمهوری آذربایجان را نزدیک به چهار میلیارد دلار و نیز سرمایه گذاری این کشور در اقتصاد روسیه را بیش از یک میلیارد دلار اعلام کرده است .
روسیه و جمهوری آذربایجان در مجموع بیش از 40 سند همکاری اقتصادی و بازرگانی امضا کردند و در حال حاضر بیش از 600 شرکت روسیه در جمهوری آذربایجان فعال هستند .
این در حالی است که روسیه بازار اصلی برای صادرات محصولات کشاورزی جمهوری آذربایجان به شمار می رود و شرکت های جمهوری آذربایجان فعال در این حوزه برای تقویت جایگاه خود در این بازار تلاش می کنند .
همچنین روسیه اصلی ترین کشور برای اشتغال شهروندان جمهوری آذربایجان به شمار می رود و بنا به آمار غیر رسمی بیش از دو میلیون نفر از شهروندان جمهوری آذربایجان در حال حاضر در روسیه مشغول به کار هستند .
در سال های قبلی شهروندان جمهوری آذربایجان شاغل در روسیه درآمدهای ارزی قابل توجهی به کشورشان ارسال می کردند که تاثیر مثبت به بهبود رفاه حال خانواده های در این کشور داشت ولی اخیرا تحریم های اعمالی آمریکا علیه روسیه تاثیر منفی بر درآمدهای آنها نیز داشته است .

**تعاملات منطقه ای
جمهوری آذربایجان و روسیه علاوه بر توسعه روابط دو جانبه در راستای توسعه تعاملات منطقه ای فعالند و متوجه اهمیت روابط منطقه ای برای تقویت صلح ،ثبات و امنیت و نیز استفاده ح اکثر از ظرفیت های اقتصادی منطقه هستند.
دیدار های سه جانبه سال های اخیر روسای جمهوری ایران ، روسیه و جمهوری آذربایجان نیز نشانگر عزم سه کشور برای توسعه تعاملات منطقه است.
ایران ، روسیه و جمهوری آذربایجان در حال حاضر در راستای تکمیل دالان شمال – جنوب بزرگترین طرح بین المللی حمل و نقل برای استفاده از ظرفیت های ترانزیتی سه کشور همکاری می کنند .
یکسان سازی شبکه های برق ایران ، جمهوری آذربایجان و روسیه از جمله همکاری های منطقه برای مبادله انرژی برق میان سه کشور و نیز فراهم کردن شرایط برای صادرات آن به کشورهای دیگر است.
همچنین دیدار و مذاکرات سه جانبه روسیه ، ایران و جمهوری آذربایجان بستری بسیار مناسب برای بررس و تامین صلح و امنیت منطقه به شمار می رود .