خبر تعطیلی نشر «رود» یکی از اتفاقات دو هفته اخیر بود که از جانب اهالی فرهنگ و کتاب با اعتراض و واکنش رو به رو شد. صاحب و موسس این نشر برایمان از دلایل تعطیلی این کتابفروشی۲۰ ساله میگوید.
مجله مهر:در عصری به سر میبریم که در آن تکنولوژی و ارتباطات حکم فرمانروایانی را دارند که میتواند روز به روز ذائقه آدمها را عوض کند، روی سبک زندگیشان اثر بگذارد و در نهایت به اقتضای دنیای امروز فرهنگ جدیدی را برای اهالی یک جغرافیا بسازد. شاید روزی گشت و گذار در دنیای کاغذی روزنامهها و کتابها مهمترین منبع افراد برای آگاهی بود. اتفاقی که با گذشت دههها رفته رفته شکل عوض کرد و با آمدن رادیو و تلویزیون کمرنگ تر شد و در نهایت با پیدا شدن اینترنت و شبکههای اجتماعی به پایینترین حد خود در روزگار امروز رسید. روزگاری که در آن اهالی دنیای پستها و توییتهای چند خطی دیگر حال وحوصله برای خواندن کتابهای چند صد صفحهای را ندارند و کمتر پای رفتن به کتابفروشیها و دل کتاب خواندن را پیدا میکنند؛ اما همچنان با وجود همه اینها در دنیای کتابهای کاغذی و کتابفروشیها میتوان آدمهایی را پیدا کرد که به این دنیای اصیل و قدیمی وفادارند. به همین خاطر آنهایی که از اهالی دنیای کتاب های کاغذی اند و با قدم زدن در راسته انقلاب و کریم خان حظ میبرند حتما اسم کتابفروشی رود را شنیدهاند. جایی که بعد از گذشت۲۰ سال تازهترین کتابفروشی خیابان کریم خان است که خبر تعطیل شدن آن بین اهالی فرهنگ خبرساز شده تا مایه بهت و ناراحتی مشتریان قدیمیاش باشد. یک کتابفروشی و انتشارات پر طرفدار که این بار دلیل تعطیل شدن آن نه به خاطر پایین بودن فروش بلکه از سر تغییر وتحولات یک باره و ناگهانی اقتصادی بوده. تغییراتی که این بار صاحبان این نشر را مجبور کرده تا برای همیشه قید مغازه و پاتوق۲۰ ساله مشتریانش را بزند.
انفجار قیمتها باعث تعطیلی شد
«محل کتابفروشی را جهت تجهیز و ارتقا فروختیم، اما با رشد ناگهانی و انفجاری قیمتها در یکی دو ماه متاسفانه دیگر قادر به تهیه مکان مناسب نشدیم. در ۲۰ سال گذشته افتخار آن را داشتیم که انتخاب بسیاری از اهل قلم و عاشقان کتاب بودهایم. ۲۰ سال حمایت شما عزیزان، تکیه گاه ماه بود. اما دیگر بدون تسهیلان و تامین مالی از طرف نهادهای مربوطه قادر به ادامه راه نیستیم. بدینوسیله مراتب سپاسگزاری و قدردانی خود را به اطلاع تمامی عزیزان اهل قلم و عاشقان کتاب میرسانیم.»همه چیز از همین اطلاعیه ساده شروع شد. عکسی که از پشت شیشه انتشارات و کتابفروشی رود برداشته شده بود و حالا بهانه ای برای مشتریان و رهگذاران بود تا بعد از گذشت۲۰ سال برای از دست رفتن خاطرات و پاتوق فرهنگیشان ناراحت باشند و اعتراض کنند. همین اتفاق باعث شد تا سراغ اهالی این کتابفروشی برویم جایی که سال هاست که مغازهاش در همجواری نشر چشمه و درست رو به روی پل کریم خان جا خوش کرده است و این روزها به خاطر قرار گرفتن در روزهای نزدیک به تعطیلیاش دوران پرجمعیت و شلوغی را پشت سر می گذارد . یک انتشارات که صاحب آن برای فروش هر چه سریعتر، کتابهایش را با ۲۵ درصد تخفیف برای فروش گذاشته است. برای همین پای صحبت های آقای زارع نشستیم تا بپرسیم دقیقا چه اتفاقاتی کار این انتشارات و کتابفروشی رود را به تعطیلی کشانده؟« ما در این سالها هم نشر بودهایم و هم کتابفروشی. کتابفروشی رود در همه این ۲۰ سال یک نشر حرفهای بوده که مخاطبان حرفهای را هم جذب خودش می کرده است. گذران همه این سالها هم نشان داده که این کتابفروشی با خود بازار مشکلی نداشته است؛ ولی متاسفانه درست زمانی که ما تصمیم گرفتیم که این مغازه را بفروشیم تا جایی دیگری تهیه کنیم با انفجار قیمتها و بالا رفتن سکه و دلار رو به رو شدیم. اتفاقی که باعث شد تا دیگر نتوانیم جا و مکانی را برای ادامه کار تهیه کنیم.»
از کانادا و فرانسه برای کتاب مشتری داشتیم
آقای زارع از ۱۶ سالگی در این حرفه مشغول بوده است. به همین خاطر بیش از دو دهه پیش عابران و رهگذران وقتی از این راسته گذر میکردند به جای دیدن یک کتابفروشی نقلی، با مغازهای رو به رو میشدند که یک تعمیرگاه برای ماشینهای اداری بود. جایی که آقای زارع روزی تصمیمش را بر این میگذارد که با خریداری،آن را به یک کتابفروشی تبدیل کند. مکانی که به قول خودش حالا فارغ از انگیزههای مادی و شخصی حکم درخت تنومند و ریشه داری را پیدا کرده که باید آن را برای مردم و مشتریان قدیمیاش حفظ کرد. یک کتابفروشی در خیابان کریم خان که صاحبش میگوید نه فقط در داخل که حتی در خارج از کشور نیز مشتریان و مخاطبان پیگیری دارد.«شاید باور نکنید که در این مدت با مشتریان قدیمی رو به رو بودیم که وقتی خبر تعطیلی رود را شنیدند برای خاطرات و انسی که با اینجا داشتند اشک میریختند یا حتی در این مدت ما چندین تماس از کشورهایی مثل اتریش و کانادا داشتیم؛ افرادی که جوانیشان را اینجا بودند و با وجود رفتن از ایران باز هم دورادور و با واسطه از کتابفروشی ما خرید میکنند.»
متولیان امر باید کمک کنند/ اینجا کالباس بیشتر از کتاب میفروشد
آقای زارع میگوید در همه این سالها با وجود محبت مردم نسبت به کتابفروشی رود؛ ولی همچنان این انتشارات برای ادامه فعالیتهایش نیاز به حمایت رسمی و بودجهای دارد چیزی که فقط میتوان آن را با کمکهای دولتی مثل وزارت ارشاد تامین کرد.« بعد از اینکه اهالی کتاب و قلم در این زمان با خریدن کتاب حمایت خودشان را نسبت به ما نشان دادند ما فهمیدیم که این حساسیت بین مردم وجود دارد؛ اما نکته اینجاست که نشر رود برای ادامه فعالیت به همکاری متولیان امر نیاز دارد. حتی در کشورهای اروپایی هم از مراکز خصوصی مستقل فرهنگی و علی الخصوص کتابفروشیهای محلی حمایت میشود. کتابفروشی مثل شغلهای دیگر نیست که فقط کالایی که میفروشید کارکرد داشته باشد. این روح کتابفروشی است که مطرح و مهم است؛ چون اینجا جایی بوده که طی ۲۰ سال با کمک و استقبال مردم سرپا مانده و فارغ از یک کتابفروشی میشود گفت یک سرمایه فرهنگی و اجتماعی است؛ که باید از آن نگهداری شود و نگذاشت تا به آسانی از دست برود. همیشه مجموعه شرایط است که عامل انتخاب شما برای یک شغل میشود وگرنه چه کسی است که نداند در کشور ما کالباس بیشتراز کتاب میفروشد. ما باید انتخاب کنیم که کتاب میخواهیم یا فقط کله پاچه و فلافل دوست داریم؛ اینکه این شهر کنار همه چیزهایش به کتابفروشی هم نیاز دارد یا نه؟! »