بی‌حاشیه و بدون شلوارک در جام جهانی

شلوارک، هنرمندان و حاشیه، انگار یک مجموعه از واژه‌های مشابه هستند؛ کلماتی که در کنار گل دقیقه‌های آخر مسی به تیم ملی ایران، تمام سابقه ذهنی ما از جام جهانی 2014 برزیل است.
هنرمندانی که مستند «یار دوازدهم» در 22 قسمت و برای شبکه نمایش خانگی قرار بود از حضورشان در حاشیه بازی‌های تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ساخته ‌شود و البته هیچ وقت هم ساخته نشد. محمدحسین لطیفی و محمدرضا گلزار هم از این پروژه انصراف دادند تا سید جواد هاشمی مسئولیت اعزام هنرمندان و ساخت مستند را برعهده بگیرد. او تنها یک قسمت از آن را راهی شبکه خانگی کرد و شکست سنگین مالی هم نصیبش شد.

**تور برای هنرمندان
هنوز چند ماهی به جام جهانی مانده بود که آگهی‌های تبلیغاتی تورهای مسافرتی نیز منتشر شد؛ تورهایی که اسم و عکس بازیگر یا فوتبالیستی را کنار آگهی‌شان ضمیمه کرده بود تا به پشتوانه حضور آنها در روسیه و همراهی با تور بتواند مسافران بیشتری برای تماشای جام جهانی جذب کند. آژانس مسافرتی هزینه سفر آن چهره معروف را می‌دهد و در مقابل آن چهره هم قرار است با تور روسیه همراهی کند. تعدادی از این هنرمندان با تورها به روسیه رفتند و تعدادی دیگر هم با آژانس‌های مسافرتی به تفاهم نرسیدند و قید جام جهانی را زدند.

**بدون شریفی‌نیا، قاسمخانی و دوستان
در این دوره خبری از شریفی‌نیا، مهراب قاسمخانی، مهران غفوریان، جواد هاشمی، محسن تنابنده و... نیست. انگار چشم هنرمندان ترسیده بود و تنها چهره ثابت جام جهانی برزیل و روسیه لیندا کیانی است؛ چهره‌ای که البته بی‌حاشیه است. بهاره افشاری، الیکا عبدالرزاقی، امین زندگانی، پوریا پورسرخ و شهرام حقیقت‌دوست این‌بار در روسیه حضور دارند. اما مشکل این دوره دیگر نحوه پوشش و هزینه‌های زیاد برای هنرمندان نیست. برخی از مردم نسبت به تناقض در رفتار برخی هنرمندان گله داشتند و در فضای مجازی واکنش نشان دادند؛ اینکه «هنرمندان معترض به گرانی دلار، دغدغه خودشان را داشتند یا مردم را؟». تعدادی از هنرمندانی که به جام جهانی رفته‌اند، از کسانی هستند که در صفحه شخصی‌شان به گرانی دلار و... معترض بودند و حالا در روسیه در حال تفریح هستند. یکی از چهره‌هایی که به این رفتار انتقاد کرد، حمید حامی بود.
او در صفحه اینستاگرامش اینگونه اعتراض کرد: «خورشید که خاموش شود، سیاهی همه را فراخواهد گرفت، حتی تو را.
دوستان هنرمند که در روسیه مشغول خوشگذرانی با پول مردم هستید و مردم فوتبال‌پرست؛
تا سر بی‌کلاهتان به جام جهانی دروغین و فوتبال آلوده‌ی سراسر سیاست‌زدگی و نظامی‌گری و هرچیزی که مایه‌ی گمراهی شماست گرم است، ما هم با سکه و دلار و خودرو و هرآنچه که شما را بدبخت‌تر می‌کند، بازی بازی می‌کنیم.»
برخی دیگر البته این سفر را حق طبیعی هنرمندان می‌دانند و اعتراضات را غیرمنطقی قلمداد می‌کنند. غلامحسین زمان‌آبادی، مشاور فرهنگی فدراسیون فوتبال نیز حضور هنرمندان کنار تیم ملی ایران در روسیه را براساس عرق میهنی خودشان و همچنین علاقه شخصی می‌داند و پرداخت هزینه آنها را توسط فدراسیون فوتبال تکذیب می‌کند.

**سهم بیشتر اهالی موسیقی
بهنام بانی، فرزاد فرزین، سالار عقیلی، سامان احتشامی و شهرداد روحانی از چهره‌های موسیقی حاضر در جام جهانی هستند. در کنار اینها صد نفر از اعضای ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی هم به روسیه رفته‌اند و نخستین اجرای‌شان را نیز یکشنبه شب برگزار کردند. گفته می‌شود هزینه این گروه را یکی از برندهای مطرح پوشاک متقبل شده است. فرزین هم که در سال 2015 در جشنواره آرت فوتبال روسیه به اجرای برنامه پرداخته بود، قرار است این بار با تم فوتبال در روسیه به اجرای برنامه بپردازد.
عموما پس از ماه مبارک رمضان بازار برگزاری کنسرت‌ها داغ است اما امسال برگزاری جام جهانی، ریسک برگزاری کنسرت‌ها را بالا برده است و خوانندگان ترجیح می‌دهند فوتبال‌ها را تماشا کنند و برگزاری کنسرت را به بعد از فینال جام جهانی 2018 موکول کنند.
خوانندگانی از کشورهای دیگر هم در روسیه حضور دارند که برخی در مراسم افتتاحیه اجرا داشتند و برخی دیگر هم در روزهای برگزاری جام جهانی و در شهرهای مختلف به برگزاری برنامه خواهند پرداخت.

**چه فایده؟
قطعا معیاری برای سنجش تأثیر حضور هنرمندان کنار تیم ملی فوتبال ایران وجود ندارد و تا اختراع این وسیله باید اعتماد کنیم به اینکه حضور بازیگران جنبه حمایتی دارد و با توجه به پیوند بیشتر میان اهالی سینما و بازیکنان فوتبال در ماه‌های اخیر، نیمه پر لیوان را نگاه کنیم.
جدای از این حاشیه‌ها، اتفاقاتی شبیه جام جهانی یا المپیک که در چنین سطح گسترده‌ای در جهان برگزار می‌شود مجالی است برای معرفی فرهنگ و هنر کشورها. ادبیات، موسیقی، تئاتر و سینما می‌توانند از این فرصت استفاده کنند.
اگر حضور هنرمندان تنها به قصد حمایت از تیم ملی است که هیچ؛ اما اگر زمانی به فکر افتادیم که از این فرصت برای معرفی بهتر داشته‌هایمان استفاده کنیم، می‌توانیم نخبگانمان را در رشته‌های مختلف اعزام و در فرصت یک ماهه جام جهانی از این رسانه گسترده با هزینه به مراتب کمتر استفاده کنیم. تعامل بین وزارتخانه‌های ورزش با فرهنگ و ارشاد و علوم و تحقیقات می‌‌توانست شرایط حضور بهتر و مؤثرتری را در آوردگاه بزرگ جام جهانی فراهم کند که نشد و امیدوار می‌مانیم تا دوره بعدی.
هواداران کشورهایی مانند مکزیک و پرو با شور و حرارت زیاد از این فرصت استفاده کرده اند و به کمک هنرمندانشان، ترانه های بومی و محلی خود را همصدا در شهرهای روسیه می خوانند و این اقدام حتی مورد توجه هواداران برخی کشورهای دیگر قرار گرفته است. البته برخی قوانین و مسائل وجود دارد که مانع فعالیتهای گسترده هنرمندان و هواداران ایرانی شود؛ اما اگر از ماههای قبل با دولت روسیه که ارتباط خوبی هم با آن داریم مکاتباتی انجام می شد می توانستیم سالنهای مطرح این کشور را برای برگزاری کنسرت اجاره کنیم و به معرفی موسیقی خودمان بپردازیم.