بازگشت معمار پیر مالزی نوین

با شکست 'نجیب عبدالرزاق' نخست وزیر مالزی در انتخابات هفته گذشته، سکان سیاست این کشور از دست او و هم حزبی هایش خارج شد و با پیروزی 'حزب بومی متحد' (ائتلاف امید) به رهبری ماهاتیر محمد، بار دیگر در اختیار فردی قرار گرفت که به معمار مالزی نوین معروف است.
به گزارش ایرنا، حزب 'ائتلاف امید' به رهبری ماهاتیر محمد در انتخاباتی که چهارشنبه گذشته 19 اردیبهشت برای پارلمان حزبی مالزی برگزار شد، توانست با کسب 122 کرسی از 222 کرسی، پیروز قاطع انتخابات عمومی پارلمانی این کشور شود و رقیب خود عبدالرزاق را که مورد حمایت‌ قدرت های خارجی به ویژه آمریکا، عربستان سعودی و حتی رژیم صهیونیستی قرار داشت به راحتی کنار بزند و عنوان پیرترین نخست وزیر جهان را از آنِ خود کند.
البته حزب عبدالرزاق به نام ائتلاف حاکم موسوم به 'باریسان ناسیونال' که او نخست وزیر چند سال اخیر آن بوده است، هم توانست 79 کرسی پارلمان حزبی کشور را از آنِ خود کند، حزب مستقل پاس به رهبری عبدالهادی آونگ 18 کرسی و سایر احزاب نیز 12 کرسی را به خود اختصاص دادند، بنابراین حزب ماهاتیر محمد این بار به حد نصابی رسید که آن را قادر ‌ساخت دولت جدید تشکیل دهد.
منابع خبری از حضور بیش از 50 درصدی واجدین شرایط در این انتخابات که بیش از نیمی از جمعیت 31 میلیونی این کشور را شامل می شود خبر داده‌ و اعلام کرده‌اند که بیش از 15 میلیون نفر در این انتخابات شرکت کرده‌اند.
ماهاتیر محمد این بار نه از کوالالامپور و یا پوتراجایا پایتخت، بلکه لنکاوی را برای اعلام رسمی نامزدی خود در انتخابات، برگزید جایی که او توسعه زیادی را برای آن به ارمغان آورد.
در هر حال حزب 'امید' ماهاتیر محمد 92 ساله که پس از سال‌ها بازنشستگی به صحنه سیاست بازگشت، با کسب این اکثریت پارلمانی به حاکمیت 62 سالۀ حزب حاکم که زمانی خود نیز عضو آن بود پایان داد.
محمد بعد از این پیروزی بلافاصله خواستار تشکیل دولت جدید به نخست وزیری خودش شد، اما نجیب رزاق پس از تعلل قابل توجه در اعلام پیروزی رقیب سرانجام با قبول این پیروزی، در واکنش به این اظهارات او گفت که پادشاه این کشور باید در باره اینکه در آینده چه کسی ریاست این دولت را به عهده داشته باشد تصمیم بگیرد، چون هیچ یک از احزاب نتوانستند اکثریت قاطع را در این انتخابات به دست آوردند.
در هر حال، ماهاتیر محمد بعد از این پیروزی و بازگشت به قدرت بعد از 15 سال و نیز تشکیل دولت برای یک دوره 5 ساله، در نخستین روز کاری اش پس از مراسم تحلیف در حضور پادشاه این کشور، دو روز تعطیلی رسمی را در سرتاسر کشور اعلام کرد.
بد نیست بدانیم که ناظران سیاست مالزی دلیل اعلام این دو روز تعطیلی از سوی او را نشانه هوشیاری و تیزبینی او می دانند، چرا که او با علم به این میزان فساد اقتصادی و سیاسی جامعه این تصمیم را گرفت و اراده او برای اصلاح وضع موجب بود که او را بار دیگر در چشم هموطنانش عزیز کرد.
یعنی اینکه نخست وزیر جدید با علم به همین موضوع مهم ملی، این دو روز را تعطیل رسمی اعلام کرد تا در این مدت که همه ادارات دولتی، بانک‌ها، بازار بورس و نهادهای مالی تعطیل است، مفسدین سیاسی و اقتصادی بازنده انتخابات نتوانند فرصتی برای از بین بردن شواهد جرم خود و یا خارج ساختن دزدی‌های میلیونی‌شان پیدا کنند و در نتیجه زمینه برای پیگیری به حساب های آن برای ملت و دولت برآمده از اراده این ملت فراهم باشد.
البته دکتر ماهاتیر محمد طی سال‌های 1981 تا 2003 نیز سِمت نخست‌وزیری در مالزی را به عهده داشت و در واقع این کشور در دوران نخست‌وزیری او بود که شاهد شکوفایی اقتصادی گسترده و در واقع توسعه متوازن شد به‌طوری که به همین دلیل از وی به‌عنوان 'پدر مالزی مدرن' یاد می‌شود.
او که بین سال‌های 1981 تا 2003 نخست‌وزیر مالزی بوده، نقش مهمی در حرکت نوسازی این کشور داشته و وضعیت این کشور را می‌توان به پیش و پس از نخست‌وزیری او تقسیم کرد. چرا که خود دولت مالزی مدعی است که فقر در زمان ماهاتیر از 50 درصد به 6 درصد کاهش یافته بود.
تاثیر شخصیت معنوی و اخلاقی ماهاتیر محمد در جامعه مالزی به قدری اهمیت یافته است که شهروندان این کشور از میان این همه سیاست مدار جوان کشور، این بار فقط به او اعتماد کردند و بار دیگر سکان اصلی قدرت کشور را به او سپردند.
این سیاست مدار پیر که پیشتر بازنشسته شده بود، این بار زمانی شور جوانی و حضور مجدد را در سر پروراند که انتقادهای عمومی از گسترش فساد در میان هیات حاکمه به اوج رسید و لذا تصمیم گرفت با خروج از حزب حاکم، بار دیگر رهبری یک ائتلاف مخالف دولت را بر عهده بگیرد.
ماهاتیرمحمد که نام اصلی او 'تون ماهاتیربن محمد' یا 'دکترام' است، با مشاهده انحرافات در حزب حاکم به واسطه گسترش فساد مالی در آن مستقیما به انتقاد از نجیب رزاق، نخست وزیر پرداخته و خواستار کناره‌ گیری او از قدرت شده بود.
البته رزاق در همان زمان در یک کنفرانس خبری گفته بود که حاضر به کناره‌گیری از قدرت نیست، چون در آن صورت احتمالا به زندان خواهد افتاد.
در هر حال، او از جمله شخصیت های سیاسی جهان است که مدارج قدرت را به تدریج در کشورش طی کرد و در سال 1974 با رسیدن به پست وزارت آموزش این کشور در جنوب شرق آسیا سعی کرد قرائت خاصی از اسلام را با تکیه بر ارزش های مالایی گسترش دهد.
او دو سال بعد در 1976 به مقام معاونت نجیب الرزاق، نخست وزیر وقت رسید و 5 سال در 1981 (1360) نخست وزیر این کشور شد و ریاست حزب اومنو را به عهده گرفت.
صرف نظر از اینکه ماهاتیر محمد که بود و چه کرد، باید گفت که پیروزی امروز او در انتخابات و حضور مجددش در بالاترین جایگاه قدرت سیاسی این کشور حاصل انتقادهای جامعه مالزی از سیاست داخلی و خارجی نخست وزیر و همراهی محمد با مردم کشورش است.
انتقادهایی که ریشه در بروز یک انحراف در سیاست های حزب حاکم و گرایش آن به سمت آمریکا، عربستان سعودی و حتی رژیم صهیونیستی دارد، به همین دلیل هم هست که برخی تحلیلگران این پیروزی او را به منزله شکست تازه ای برای سیاست عربستان و حتی آمریکا در جنوب آسیا و به ویژه مالزی می دانند.
چون محبوبیت نجیب رزاق از سال 2015 و در جریان افشاء یک پرونده سوء استفاده مالی چندین میلیارد دلاری رو به کاهش نهاد، یعنی از زمانی که رفت و آمد او به عربستان بیشتر شد و از این پس بود که به دلیل فساد مالی و دریافت پول از ریاض در انتخابات سال 2013، مورد بازجویی قرار گرفت.
اسناد و مدارک سیاسی مبارزات انتخابات سال 2013 در این کشور نشان داد که او در دو معامله بزرگ، در دو سند بانکی جداگانه یکبار مبلغ 620 میلیون دلار و سپس مبلغ 61 میلیون دلار در حساب بانکی خود پول دریافت کرده بود که بعدها مشخص شد این دو مبلغ از منبع سعودی بوده است.
اگرچه نجیب الرزاق ابتدا از واریزی چنین مبالغی به حساب شخصی اش طفره رفت، اما بعدها او آنها را هدیه آل سعود به خود نامید و اتهام گرفتن رشوه را رد کرده بود.
همین رسوایی مالی و در واقع سیاسی ناشی از افزایش همکاری مالزی با عربستان و افشا شدن نقش ریاض در حمایت از نفوذ افراط‌گرایان در هیات حاکمه این کشور بود که موجب خشم مردم، اندیشمندان سیاسی و احزاب مخالف از او شد و آنها با برگزاری چند تظاهرات بسیار گسترده اعتراض و مخالفت خود را از سیاست های حزب حاکم اعلام کردند.
در ادامه این روند، در سال 2017 نیز بعد از سفر چهار روزه ملک سلمان پادشاه عربستان به کوالالامپور، این دو کشور در یک بیانیه مشترک بطور هدفمند ادعاهایی علیه ایران مطرح کرده و دولت مالزی در کنار عربستان، ایران را به دخالت در امور دیگر کشورها متهم کرد.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اعراب و در راس آنها عربستان سعودی طی سال های اخیر به غیر از فعالیت های سیاسی و اقتصادی در مالزی، تلاش زیادی به خرج داده اند تا به بهانه ترویج (قرائت خاصی از) اسلام، فرهنگ کشورهای عربی را در این کشور و کشورهای جنوب و جنوب شرق آسیا تبلیغ کنند، تبلیغاتی که موجب گرویدن بسیاری از رهبران دینی این منطقه از جهان به سلفی گری عربستان سعودی شده و آنها حتی این مشی سیاسی را به پیروان خود نیز منتقل کردند، شاهد این ادعا حضور آمار قابل توجهی از شهروندان این کشورها در کنار تروریست های داعش در سوریه و عراق است.
در هرحال رسوایی حاصل از فساد نخست وزیر مالزی به جایی رسید که حتی دولت آمریکا نیز برای ضبط دارایی‌های نزدیکان نجیب رزاق وارد عمل شد.
اگرچه نخست وزیر بارها سعی کرده بود اتهام‌ فساد را رد کرده و حتی ماهاتیر محمد را متهم به جنجال آفرینی علیه خود کند، اما کوس رسوایی او به حدی صدا کرد که حتی عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در همان سال در گفت وگو با روزنامه نگاران مالزیایی در استانبول اعتراف کرده بود که مبلغ 681 میلیون دلار که دولت سعودی به نجیب رزاق پرداخته 'هدیه محض' بوده و در مقابل آن، توقعی هم نمی رفته است.
دولت مالزی نیز بعد از آن اعلام کرد که این پول برای کمک به مبارزه نخست وزیر این کشور علیه افراط گرایی در اختیار او قرار داده شده بود.
ادامه این روند به جایی رسید که ماهاتیر محمد در سال 2016 تصمیم گرفت برای مقابله با فساد در حزب حاکم، حزب خود را با نام «حزب بومی متحد مالزی» تأسیس کرده و با تدوین 'اعلامیه شهروندی' همراه با شماری از سیاستمداران مخالف، خواستار کناره‌گیری رزاق شد.
در ماه فوریه سال گذشته بود که یک روزنامه آمریکایی به نقل از وزیر خارجه سعودی گزارش کرد که این پول 'برای سرمایه گذاری در یک طرح در مالزی' به نخست وزیر پرداخت شده و از تایید اینکه این پرداخت به منزله 'هدیه' بوده است خودداری ورزید.
ادامه این پرونده رسوایی مالی و سیاسی به جایی رسید که اوایل سال جاری میلادی، دادستان کل مالزی در اطلاعیه‌ای، نجیب رزاق را از هرگونه اتهام تخلف یا فساد مالی در ارتباط با دریافت این مبلغ از خانواده سلطنتی سعودی مبرا دانست و گفت که در این ارتباط، جرمی صورت نگرفته است.
البته این تصمیم موجب خشم بیشتر جامعه از نخست وزیر شد، چون جامعه آن را نپذیرفت و طی ماه های گذشته احزاب مخالف ادله دستگاه قضایی را ناکافی خوانده و خواستار انجام تحقیقات بیشتر در این خصوص شدند.
در هر حال ادامه روند سیاسی و اجتماعی در مالزی به عنوان یکی از کشورهای توسعه یافته و یا درحال توسعه جهان، سرانجام به نقطه ای رسید که مردم این کشور بعد از 15 سال باردیگر اراده کردند رهبری جامعه چند قومی خود را به ماهاتیر محمد بسپارند، سیاستمداری که دارای پیشینه سیاسی و فکری خاص و از ویژگی های شخصیتی خاص تر برخوردار است و در گذر زمان می رود جزو شخصیت های بزرگ تاریخ بشری شود.

** ویژگی فردی و فکری ماهاتیر محمد
اگرچه خود ماهاتیر محمد در دوره نخست وزیری اش با برخی انتقادها در خصوص برخورد با مخالفان دولت و سرکوب آزادی‌های مواجه بود، اما به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران اجتماعی و سیاسی جهان، فقط او می توانست با اتخاذ یک سیاست 'دیکتاتوری نرم' جامعه نامتوازن سیاسی، اقتصادی با قومیت های متضاد آن عصر را به یک جامعه توسعه یافته و مدرن بدل کند.
جامعه قومی که حدود 60 تا 65 درصد آن را مالایی تباران، حدود 24 درصد نژاد چینی، حدود 7 درصد هندی ها و مابقی را سایراقوام تشکیل می دهند.
هم او بود که با وجود عضویت در حزب حاکم و تصدی پست نخست وزیری کشور، در سال 2003 با ترک این حزب و استعفای داوطلبانه این بالاترین پست، همچون نلسون ماندلا رهبر نهضت ضدتبعیض نژادی جهان و اولین رئیس جمهوری بعد پیروزی انقلاب ضد آپارتاید آفریقای جنوبی، صرفا به قدرت نچسبید و به اختیار از آن کناره گرفت و اعلام کرد: 'پیوند با حزبی که حامی فساد تلقی می‌شود شرم‌آور است'.
پس نمی توان از او به عنوان رهبر خودکامه ای یاد کرد که فقط به قدرت می اندیشید، چون 'کناره گیری اختیاری از قدرت' از اصل 'خودکامگی' به دور است و تصمیم او برای بازگشت مجدد به قدرت را نیز می توان به منزله احساس مسئولیت برای جلوگیری از انحراف در اصول تضمین کننده منافع ملی کشورش ارزیابی کرد.
وی این بار نیز بلافاصله بعد از اعلام پیروزی حزبش، سعی کرد با تاسی از سبک رهبری 'نلسون ماندلا' و حتی همچون 'مهاتما گاندی' رهبر انقلاب بدون خشونت هند، در نخستین گفت وگوی خبری به ویژه بعد آن همه بی مهری از سوی حزب حاکم اعلام کند که 'ما در پی انتقام نیستیم، بلکه ما می‌خواهیم حاکمیت قانون را بازگردانیم'.
او زیرکانه می داند که برخورد انقلابی و قهر آمیز با شخصیت های سیاسی که همچنان همه نهادهای قدرت اقتصادی و حتی سیاسی را در اختیار دارند، نتیجه ای جز از بین رفتن شالوده اصلی ساختار قدرت در کشور نخواهد بود، لذا ترجیح می دهد با شناسایی کلونی های فساد سیاسی و اقتصادی، برای یک برخورد تدریجی با آنها و نیز اصلاح امور قیام کند.
وی که اندیشمندان علوم سیاسی و اجتماعی و حتی بسیاری از سیاستمداران جهان از او به عنوان معمار سبک خاصی از مدیریت اسلامی مدرن در جهان نام می برند، زمانی عضو هسته مرکزی بسیاری از تشکل های دانشجویی مسلمان در آمریکا بود که بسیاری از دولتمردان برجسته کشورای اسلامی جهان از جمله انور ابراهیم معاون سابق وی در حزب حاکم مالزی، ابراهیم یزدی وزیرخارجه دولت موقت ایران، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، حسن الترابی سیاستمدار پیر سودان، عزالدین عراقی از فعالان کردستان عراق عضو آن بودند.
تاثیر ماهاتیر محمد از اندیشه سیاسی اسلام و رویکرد مثبت و دمکراتیک او به ارزش های ایرانی و به ریشه های انقلاب اسلامی ایران به قدری است که زمانی 'محمد سید جمیل جعفر' معاون وقت خبر خبرگزاری برنامای مالزی در اجلاس کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در کوالالامپور به ایرنا گفته بود که ماهاتیر محمد بعد از تکمیل نسبی پروژه توسعه متوازن جامعه مالزی، با تلفیق ارزش های دینی و مدیریت سبک ژاپنی اعلام کرده بود که استاد و مراد زندگی اش دکتر محمد اقبال لاهوری، پدر ایده بازسازی اندیشه دینی و مرحوم دکتر علی شریعتی، متفکر مسلمان ایرانی بوده اند.
ماهاتیر محمد پیش از این سفرهای زیادی به ایران انجام داده بود و همواره از ایران به عنوان 'پیش گام تمدن بشری' نام برده است،همانگونه که اقبال لاهوری نیز همواره آرزو می کرد ای کاش تهران 'ژنو (نیویورک امروزی) جهان اسلام' شود.
وی در سخنرانی مشهور خود در سال 2005 در ایران گفته بود: 'ایران یکی از پیشگامان تمدن بشری بوده است که مالزی در مقایسه با آن هیچ است، اما ما توانستیم بسیار سریع پیشرفت کنیم'.
ناگفته نماند که ماهاتیر محمد، در سال 1361 بعد از طی مراحل قدرت سیاسی در کشور و تکیه زدن به بالاترین جایگاه سیاسی یعنی نخست وزیری در مالزی، سعی کرد نظریه سیاسی و اجتماعی برآمده از ارزش های دینی خود را بیشتر به رخ جامعه بکشد و در همان سال نخستین کنفرانس 'توسعه در اسلام' را برگزار کرد تا کمیته های مختلف آن اعم از حقوق، اقتصاد، آموزش، علوم و فناوری بتوانند نتیجه تحقیقات دینی خود را در دولت جدید اش اجرایی کنند.
در واقع او یک نهضت احیاگری ارزش های اسلامی را در کشورش راه اندازی کرد و بررسی آثار زیربنایی مطرح در آن کنفرانس نشان داد که او از آثار متفکرین مسلمانی همچون علامه اقبال لاهوری، علی شریعتی و مرتضی مطهری، ابو العلا مودودی، ابوالحسن علی الندوی، سید محمد قطب، علامه نائینی، سیدجمال الدین فارسی (افغانی)، شیخ محمد عبدو برای پی ریزی دستگاه سیاسی و اجتماعی جامعه خود بیشترین بهره را ببرد و با تلفیق آنها با مدیریت سبک ژاپنی (از دانشگاه اوزاکا) بتواند توسعه متوازنی که مورد توجه همه قرار گرفته این برای هم وطنانش به ارمغان بیاورد.