توسعه تجارت برق ایران در سطح منطقه خاورمیانه یکی از اولویت های صنعت برق در طول برنامه پنجم توسعه بوده است و در دولت یازدهم هم اتصال شبکه برق ایران به کشورهای عربی جنوب خلیج فارس و کشورهای اروپایی در دستور کار قرار گرفته است.
بر این اساس همزمان با انجام توافق هایی بین ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان برای توسعه تبادل برق، افزایش حجم صادرات این انرژیپاک به هند، پاکستان، ترکیه و افغانستان هم مطرح است.
آمارهای رسمی وزارت نیرو نشان میدهد که از ابتدای سال جاری تاکنون با وجود پیک بالای مصرف برق تابستانی اما حجم صادرات انرژی الکتریکی کشور در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود دو درصد افزایش یافته است.
جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سالجاری تاکنون حدود پنج هزار و ۷۳۰ گیگاوات ساعت برق به کشورهای همسایه صادر کرده است که این میزان ۱.۸۱ درصد درمقایسه با زمان مشابه سال گذشته رشد را نشان میدهد.
از سوی دیگر در این مدت میزان انرژی دریافتی برون مرزی نیز با ۶.۶۵ درصد کاهش درمقایسه با مدت مشابه سال گذشته به ۱۸۲۸.۹ گیگاوات ساعت رسید.
همزمان با افزایش حجم صادرات برق ایران، مذاکراتی با کشورهای پاکستان، ترکیه، عراق، امارات متحده عربی و پاکستان به منظور توسعه تجارت برق انجام گرفته است.
اسماعیل محسنی کبیر در تشریح مذاکرات جدید برقی ایران با کشورهای همسایه، از مذاکره با امارات برای اتصال شبکه برق دو کشور خبر داد و گفت: مرحله نخست بررسیها برای انتقال برق از منطقه جنوب به امارات توسط خط HVDC با ولتاژ ۵۰۰ کیلوولت انجام شده است که باید مرحله دوم مطالعهها جهت بررسی ابعاد فنی طرح انجام تا ظرفیت تبادل ۱۵۰۰ مگاوات برق بین دو کشور ایجاد شود.
معاون برنامهریزی و توسعه شبکه شرکت توانیر با اعلام اینکه در ابتدا، هدف از اجرای این طرح تبادل برق بوده اما اکنون بعد صادراتی آن پررنگتر شده است، تصریح کرد: برای اجرای این طرح جدید صادرات و تبادل برق باید سرمایهگذاری کلانی توسط دو کشور انجام شود.
این مقام مسئول، افزود: با توجه به اینکه تجهیزات اجرای این طرح همچون مبدلهای آن بسیار گران است، سهم سرمایهگذاریهای دو کشور ۵۰ - ۵۰ است.
وی درباره اجرای خطوط HVDC در داخل کشور هم توضیح داد: احداث خط انتقال HVDC برای انتقال برق از استان خراسان به تهران در برنامهها قرار دارد تا تولید اضافه آن منطقه در تهران و در طول شبکه مصرف شود.
محسنی کبیر با یادآوری اینکه بحثهای زیادی با پاکستان داریم که براساس آن ۱۰۰۰ مگاوات برق ازطریق خطوط HVDC به پاکستان منتقل شود، تبیین کرد: ضمن آنکه طرح دیگری برای تبادل برق بین تاجیکستان، افغانستان و ایران مدنظر است که عملیاتیشدن این طرحها تنها ازطریق خطوط HVDC توجیه اقتصادی دارد.
این مقام مسئول افزود: اتصال شبکه ایران به ترکیه نیز ازطریق احداث پست back to back امکانپذیر است. شبکه برق فعلی به صورت ایزوله برق میدهد که درصورت اتصال شبکه برق ما به ترکیه، باید ازطریق احداث این نوع پست در وان ترکیه و خط HVDC انجام بگیرد.
معاون برنامهریزی و توسعه شبکه شرکت توانیر یادآور شد: همه این طرحها در حال مطالعه و یا مذاکره است که با عملیاتی شدن آن، شبکه برق کشور به شبکه برق کشورهای همسایه متصل میشود.