پول‌ نقد به کیف مردم باز می‌گردد!

ماه گذشته خبر اینکه از آبان ماه از صاحبان دستگاه‌های کارت‌خوان کارمزد دریافت می‌شود، منتشر شد که نظرهای موافق و مخالفی به همراه داشت. محسن قادری مدیر عامل شاپرک با اعلام اینکه باید برای ارائه هر خدمتی هزینه‌ای پرداخت شود و نمی‌توان آن را رایگان به دست آورد، بیان کرد که تاکنون هزینه کارمزد مربوط به کارت‌خوان فروشگاه‌ها از سوی بانک مرکزی پرداخت می‌شد که از این پس با هدفمندکردن این کارمزدها، یارانه آن حذف و بر عهده پذیرنده (صاحب) دستگاه خواهدبود. وی با این حال رقم کارمزد را منوط به تصمیم شورای پول و اعتبار دانست.

اما اصناف با این اقدام مخالف بوده و اعلام کردند اگر لازم باشد طرفی این وجه را بپردازد، این میزان را از کارت مشتریان کسر خواهندکرد و بعضی از اصناف اعلام کرده‌اند استفاده از دستگاه کارتخوان را کنار خواهند گذاشت. از طرف دیگر اما دبیرکل بانک مرکزی با تاکید بر بالابودن تراکنش‌های شاپرک، می‌گوید که حذف یارانه کارمزد در استفاده از کارتخوان‌ها تغییری در تعداد تراکنش‌ها ایجاد نمی‌کند.

محمود احمدی همچنین تاکید کرده است پرداخت یارانه هزینه تراکنش‌های دستگاه‌های POS از نظام بانکی صورت می‌پذیرد که تمامی مردم در آن سهم دارند.

بر اساس طرح اعمال کارمزد پذیرندگان پایانه‌های فروش (فروشندگان و مغازه‌داران) باید در ازای خدمات، کارمزد پرداخت کنند اما با توجه به رویکرد اصناف در انتقال پرداختی به مردم، اینبار مردم در عوض استفاده از کارت‌های بانکی به پول نقد تمایل نشان داده و روزهایی شلوغ در انتظار بانکها خواهد بود که این پدیده مغایر با دیگر سیاست‌های بانک مرکزی است.

این اتفاق در شرایطی رخ می دهد که یکی از برنامه‌های بانک مرکزی کیف پول الکترونیکی است که هدف آن پوشش خریدهای خرد مردم است. با این وجود مسئولان بانک مرکزی با تاکید بر این نکته که مردم باید هزینه استفاده از بانکداری الکترونیک را بپردازند، معتقد هستند که در تمام دنیا این اتفاق رخ می‌دهد و دارندگان دستگاه POS همه دنیا هزینه‌هایی این چنینی پرداخت می‌کنند.

مجبوریم دستگاه POS را کنار بگذاریم

پدرش مغازه‌دار است. می‌گوید:"در مغازه از دستگاه پوز استفاده می‌کنیم. من با این کار مخالفم. وقتی با پدرم صحبت کردیم دیدیم اگر قرار باشد از هر کسی که از کارت استفاده می‌کند پولی اضافه بر مبلغ اجناس گرفته‌شود، مجبوریم دستگاه را کنار بگذاریم. متاسفانه بانکداری الکترونیک در این چند سال به جای پیشرفت، پسرفت داشت درصورتی که همه جای مترو پر شده از تبلیغ‌هایی که مردم را به استفاده از دستگاه پوز تشویق می‌کند. در تبلیغات به مردم وعده جایزه داده می‌شود. به نظرم به جای این جایزه‌های کاذب که هیچ وقت برنده‌هاش معلوم نمی‌شود، باید سیستم بانکی را درست کنند. سود بانکی ایران بالاترین سود بانکی و نزول دنیاست. سیستم شتاب هم همیشه یا قطعه یا پول ندارد. "

فروشنده لوازم مکانیکی است، چند ماهی است که دیگر از دستگاه پوز استفاده نمی‌کند، می‌گوید:" از اول فروشنده باید مبلغی را پرداخت می‌کرد. یعنی من باید هم مالیات مشاغل بپردازم و هم از روی اجناسی که می‌فروشم مالیات می‌دهم. خیلی از همکارانم هم مثل من دیگر از دستگاه پوز استفاده نمی‌کنند. بیشتر ترجیح می‌دهند مبلغ را، کارت به کارت کنند. همین شایعه برای خیلی از مشتریان کافی بود، تعداد کسانی که می‌خواهند با کارت وجه خود را بپردازند خیلی کمتر از گذشته شده‌است. باید به یک مشکل دیگر هم که باعث شد دستگاه پوز را کنار بگذارم اشاره کنم، همیشه دو تا سه روز طول می‌کشید پول به حسابم ریخته شود و این خیلی آزاردهنده بود. در کل به نظرم اینکار روی خرید مردم تاثیری ندارد، فقط این دستگاه ها کنار گذاشته می‌شود."

در حال خرید از سوپر مارکت است و با اینکه تنها یک نوشیدنی برداشته ولی هزینه را با کارت پرداخت می‌کند. می‌گوید:" هیچ وقت بیش از پنج هزار تومان در کیفم نیست. همه خریدهای خود را با کارت انجام می‌دهم، فقط هزینه مترو وتاکسی را نقدی پرداخت می‌کنم. این برنامه برای فروشنده‌ها بود. خوب بد هم نیست، کمی از سود آن‌ها کاسته می‌شود. ولی مثل همیشه فروشندگان زرنگ‌تر از ما هستند. اول که خبر را خواندم برایم مهم نبود ولی بعد فهمیدم که فروشندگان این هزینه را از خریداران می‌گیرند. در این صورت موافق نیستم. من اگر بخواهم یک بیسکوییت هم بخرم، ارزش افزوده می‌پردازم و اصلاً موافق پرداخت بیشتر نیستم. مثل قدیم از پول نقد استفاده خواهم کرد."

نمی‌گذارم یک قرون از حسابم کم شود

مرد در روز دو شیفت کار می‌کند. می‌گوید:" هر ماه از من ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان مالیات کم می‌شود. چرا باید در هر خرید هم مالیات بپردازم؟ من تمام خریدهای خود را با کارت انجام می‌دهم. هر چقدر پول نقد داشته‌باشم، خیلی زود خرج می‌کنم. وقتی با کارت خرج می‌کنم حساب پولی که برای من مانده را دارم، چون برایم مسیج مانده در حسابم می‌آید. با این حال اگر قرارباشد با هر خرید، مبلغی اضافه بپردازم، دیگر از کارت استفاده نخواهم‌ کرد. من نمی‌گذارم یک قرون از حسابم کم شود."

زن در حالی که در بازار میوه خرید می‌کند، می‌گوید:" این باعث می‌شود مردم از پول نقد استفاده کنند. در این صورت باید باز هم اسکناس‌ها وارد کیف پول‌ها شود. از وقتی کارت آمد، از حجم کیف پول‌ها کاسته شد. من با خیال راحت کیفم را دستم می‌گیرم. ولی اگر استفاده از کارت باعث افزایش هزینه‌ها شود، من هم از کارت استفاده نخواهم کرد. ولی باید بیشتر از کیف‌هایمان مواظبت کنیم چون اگر دزد کیف پر از پولمان را بزند، دیگر راهی برای حفاظت از پول‌هایمان نخواهد بود."

مردم سرمایه خود را از بانک بیرون می‌آورند

فروشنده یک دقیقه ساکن نمی‌ایستند. همواره در حال تحویل اجناس است. دو دستگاه کارتخوان روی میز است و مشتری‌ها خود پرداخت‌های خود را حساب می‌کنند. از بین قفسه‌ها می‌گوید:" با اینکه بیشتر مردم نقدی خرید می‌کنند، اما کسانی که خریدهای بزرگ می کنند معمولاً با کارت هزینه را پرداخت می‌کنند، خریدهایی زیر ۱۰ تومان معمولاً به صورت نقدی است. اگر مبلغی اضافه بر مبلغ اجناس از کارتشان کم شود، شاید کمتر خرید کنند. در این صورت همان‌قدر که در کیفشان پول دارند خرید می‌کنند که به ضرر ماست."

ساندویچ فروش است. درحالی که به سرعت میزهای کوچک را پاک می‌کند، می‌گوید:"به نظرم این کار درست نیست. البته فرقی به حال من ندارد، چون مردم در هر صورت خرید می‌کنند. وقتی همه چیز گران شد هم همینطور بود، مگر خبری شد؟ همه به خریدهای خود ادامه دادند. ولی برای بانک‌ها ضرر خواهدداشت. مردم دیگر سرمایه خود را هم در بانک‌ها نگهداری نمی‌کنند. در هیچ جای دنیا اینطور نیست. شاید دستگاه ATM کارمزد بردارد ولی اگر قرار باشد دستگاه پوز هم از مردم پول بگیرد، باعث می‌شود اعتماد مردم کمتر شود."