بررسی الگوهای انتخاباتی اصول گرایان و اصلاح‌طلبان برای پارلمان دهم

ندای «یا ایها المسلمون اتحدوا اتحدوا» کنگره عظیم حج، که این روزها در سرزمین وحی در حال برگزاری است بی‌شباهت به فضای سیاسی این روزهای ایران نیست. گروه‌ها و احزاب موثر سیاسی کشور نیز امروز یک پیام واحد را به هم فکران و هم مسلکان خود مخابره می‌کنند و آن‌هم وحدت است.

نتیجه انتخابات ۹۲ ریاست جمهوری یک درس بزرگ برای جریان‌های سیاسی کشور بود. تلاش‌های مثلث « هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی و ناطق نوری» برای به قدرت رساندن حسن روحانی با پیاده سازی استراتژی وحدت، تبدیل به یک نت موسیقی برای سمفونی‌های سیاسی کشور شد. سمفونی که حاصلش یک موسیقی فاخر به نام « وحدت » است.

اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان بر اساس همین استراتژی به دنبال رسیدن به وحدت هستند تا به واسطه آن بتوانند کرسی‌های سبز مجلس دهم را به خود اختصاص دهند. این سیاسیون فهمیده‌اند که وحدت، حلقه مفقوده آنان طی سال‌های گذشته بوده است. شاه بیت، تورق سیاسیون از انتخابات گذشته یک جمله است که « ای کاش در انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس وحدت می‌کردیم»

عدم وحدت اصلاح‌طلبان در سال ۸۴ و حضور « هاشمی، معین، کروبی و مهرعلیزاده» زمینه را برای پیروزی محمود احمدی نژاد فراهم کرد تا اصلاح‌طلبان دوری هشت ساله از قدرت را تجربه کنند. واگذاری قوه مجریه به حسن روحانی که سال‌هاست از اصول گرایی فاصله گرفته است و به اصلاح طلبان نزدیک شده است نیز حاصل یک عدم وحدت سیاسی در جریان اصول گرایی بود. حضور همزمان « قالیباف، سعید جلیلی، محسن رضایی و ولایتی» یک نتیجه برای اصول‌گرایان داشت و آنهم دوری از صندلی ریاست قوه مجریه!

وحدت اصول گرایی و تلاش‌های تقوی

پس از گذشتن یک سال از انتخابات ریاست جمهوری، زمان باقی مانده تا انتخابات مجلس، این دو جریان را به تکاپو انداخته است تا با وحدت مهره‌های شطرنج خود را وارد بازی انتخابات کنند.

اصول گرایان سال‌هاست رنگ وحدت و هم صدایی را به خود ندیده اند و شاید انتخابات مجلس هفتم و دومین دوره شواری شهر تهران، آخرین انتخاباتی بود که اصول گرایان در کنار هم و با یک لیست وارد کارزار انتخابات شدند. آنها به دنبال رسیدن به یک وحدت کلمه هستند تا بتوانند، جریان و تفکر اصول گرایی را بازسازی کنند. سید رضا تقوی، عضو برجسته جامعه روحانیت مبارز تهران و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، این روزها در غیاب آیت‌الله مهدوی کنی که به علت بیماری، دور از فضای سیاسی است و ناطق نوری که اعلام کرده است دیگر فعالیت سیاسی نمی‌کند، وظیفه ایجاد یک ریتم منسجم برای سازهای اصول گرایی برعهده دارد.

او که طی چندماه گذشته بارها و بارها مسیر تهران تا قم را برای دیدار با شیوخ قم نشین طی کرده است، در تازه ترین اظهاراتش شاهراه وحدت را تنها گزینه پیش روی اصولگرایان برای پیروزی در انتخابات آتی مجلس دانسته و عنوان کرده است: «هر جناح سياسي اگر نيت پيروزي و به نتيجه رسيدن داشته باشد بايد به وحدت تن دهد چرا كه احتمال شكست در تكروي و انشقاق وجود دارد.»

سید رضا تقوی حتی ابایی ندارد از اینکه مثال وحدتی خود را با اشاره به اثربخش بودن وحدت جریان رقیب بزند و بگوید «وحدت اصلاح‌طلبان در حمايت از حسن روحاني و كناره‌گيري محمدرضا عارف نمونه يك رفتار وحدت‌آميز به ثمر رسيده در رقابت انتخاباتي بود. اگر آقايان هاشمي و خاتمي از حسن روحاني حمايت نمي‌كردند و آقاي عارف كناره‌گيري نمي‌كرد يقينا حسن روحاني پيروز انتخابات نبود و همين مساله نشان مي‌دهد كه راه پيروزي اصولگرايان از شاهراه وحدت مي‌گذرد.»(اینجا)

ساز ناکوک آیت‌الله قم نشین

تقوی، گام بلند برنامه طراحی شده خود برای وحدت اصول گرایان را، مجاب کردن»آیت‌الله قم نشین» برای وحدت با دیگران اصول گرایان می‌داند. او به خوبی می‌داند نه جامعتین و نه احزاب سیاسی اصول‍‌گرا هیچکدام ساز مخالف وحدت نمی‌زنند و تنها جبهه پایداری است که می‌تواند « پسر بد» این بازی لقب بگیرد. به خاطر همین معنا، راضی کردن آیت‌الله مصباح می‌تواند برگ برنده تقوی برای انتخابات مجلس دهم باشد.

تلاش‌های تقوی البته با جواب منفی مصباح یزدی روبرو شد و او اعلام کرد این شیوه وحدت را نمی‌پسندد. رئیس موسسه امام خمینی می‌گوید، وحدت این نیست که شما یک لیستی را از قبل آماده کنید و بعد از من بخواهید آن را امضا کنم.(اینجا)

وحدت زیر عبای جامعه روحانیت

در کنار تلاش‌های تقوی، جامعه روحانیت مبارز به عنوان نهاد تاثیرگذار وارد جریان وحدت اصول گرایی شده است. غلامرضا مصباحی مقدم سخنگوی جامعه از الگوی انتخاباتی این تشکل روحانی و محوری در جریان اصولگرا رونمایی کرد و زنگ فعالیت های انتخاباتی جامعه را رسما به صدا در آورد. الگوی انتخاباتی که شیوخ اصولگرا امید دارند بتواند چراغ راه حرکتی فعالیت سیاسی اصولگرایان باشد تا در انتخابات سرنوشت ساز مجلس دهم دست پر از میدان رقابت بیرون بیایند(اینجا).

آنگونه که مصباحی مقدم از تصمیمات جامعه روحانیت سخن گفته، مقرر شده «کمیته سیاسی» جامعه روحانیت مبارز به عنوان «کمیته انتخابات» فعالیت‌های مربوط به انتخابات آینده را سیاستگذاری و هدایت کند. اما در شرایطی که جامعه روحانیت مبارز هم رسما از الگوی انتخاباتی خود رونمایی کرده است، بازوی دیگر سنتی های اصولگرا در سکوتی عجیب فرو رفته است. آن هم در روزهایی که رقیب اصلاح طلب، شیپور به وحدت نرسیدن اصولگرایان را بلندتر از همیشه به صدا درآورده و از «غیرممکن» بودن آن می‌گوید. محمدرضا باهنر که یک سالی است بر صندلی حبیب الله اصولگرایان تکیه زده است تا نقش راهبری او در این جریان را دنباله روی کند، مدتی است که وارد موضع گیری رسمی پیرامون انتخابات مجلس دهم و برنامه های جبهه پیروان نشده است.

احمدی نژاد؛ بیم و امید

احمدی نژاد دیگر ضلع احتمال اصول گرایی در این بازی است. برخی از کارشناسان سیاسی اعتقاد دارند که اصول گرایان با توجه به شرایط به دنبال پیدا کردن راهی برای ورود او به سازوکارهای وحدت اصول گرایان هستند. این در حالی است که احمدی نژاد در کنار اسفندیار رحیم مشایی فعالیت‌های سیاسی خود برای مجلس دهم را آغاز کرده است.(اینجا)

آمدن احمدی نژاد اما می‌تواند هزینه‌های فراوانی را برای جریان اصول‌گرایی به وجود بیاورد. احمدی نژاد همانطور که اعلام کرده است خود را اصول گرا نمی‌داند و همین می‌تواند زمینه ساز بروز اختلاف‌های اساسی میان اصول گرایان و احمدی نژاد بر سر وحدت باشد. برخی اصول گرایان اعتقاد دارند که رئیس جمهور سابق ایران ابتدا باید نظر خود را در مورد جامعه روحانیت و دیگر احزاب تاثیر گذار اصول گرا اعلام کند و بگوید چه موضعی نسبت به آنان دارد. شهردار سابق ایران در دوران ریاستش بر قوه مجریه نشان داد که چندان قائل به محوریت جریان‌های اصول گرایی در فضای سیاسی به ویژه انتخابات نیست.

آنچه مسلم است اصول گرایان اعم از جامعه روحانیت و جبهه پیروان و حتی پایداری‌ها به دنبال رسیدن به یک راهکار اساسی برای وحدت میان خود هستند، وحدتی که تنها را باقی ماندن در فضای سیاسی کشور است.

در آن سو اصلاح‌طلبان نیز به دنبال رسیدن به سازوکار وحدت هستند. اصلاح‌طلبان برخلاف اصول گرایان که به دنبال وحدت در زیر عبای جامعه روحانیت هستند دنبال ایجاد وحدت به گرد سید محمد خاتمی‌اند. اعضای مجمع روحانیون مبارز بعد از سال‌ها گوشه نشینی بر حضور مجدد در فعالیت‌های مجدد تاکید کرده و اعلام کردند که باید در انتخابات مجلس لیست داشته باشند، لیستی که با محوریت سید محمد خاتمی شکل بگیرد.

اصلاح‌طلبان به دنبال رهبری خاتمی

در کنار اعضای مجمع، تشکلی تازه وارد جریان اصلاحات شده است که از گفتمان تازه اصلاحات سخن به میان می‌آورد. نسل دوم اصلاحات یا همان « ندا» با انتشار مانیفست خود اعلام کرد که در مسیر خاتمی گام بر می‌دارد و در چارچوب نظام عمل می‌کند.(اینجا)

محمدرضا عارف ضلع دیگر اصلاح طلبان در سمفونی وحدت است. کسی که هم اکنون فعالیت‌های فاش خود را برای انتخابات مجلس آغاز کرده است و تشکیل پارلمانی اصلاح طلبی سخن به میان می‌آورد. عارف با تمام تک روی‌های این روزهایش در سخنان خود دم از وحدت می‌زند و آن را عامل پیروزی بزرگ در انتخابات مجلس دهم می‌داند. عارف نیز خاتمی را به عنوان رهبر اصلاحات که گروه‌ها باید گرد او جمع شوند قبول دارد.

دست رد روحانی بر سینه چپ‌ها

دولت، در این میان نقش مهمی را در فضای انتخابات مجلس نهم بازی خواهد کرد و قطعا روحانی می‌تواند مهره تاثیرگذار این رقابت سنگین باشد. جریان اصلاحات به سختی به دنبال پیوند با دولت برای رسیدن به یک لیست مشترک برای انتخابات مجلس است. این گروه حتی پیام ائتلاف خود را به گوش رئیس جمهور رسانده است.

شنیده‌ها حاکی است که روحانی در پاسخ به این درخواست، حضور فعال دولت در انتخابات با توجه به محدودیت‌های قانون اساسی و اصل بی طرفی را درست ندانسته است اما موافقت خود را برای فعال شدن ستادهای شهرستانی خود برای انتخابات مجلس دهم اعلام کرده است.
باید دید تا زمان باقی مانده تا انتخابات مجلس دهم، کدام یک از این دو گروه عمده سیاسی کشور خواهد توانست به « آب حیات» این روزهای ایران یعنی « وحدت» دست پیدا کند.
منبع:نامه نیوز