موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان (محک) از سال ۱۳۷۰ در قـالب یک سـازمان غیر انتفاعی - غیر دولتی با انگیزه والای کمک به همنوع فعالیت همه جـانبه خود را جهت حمایت از کودکان مبتلا بـه سرطان و خانوادههای آنـان آغاز کرده است. در طـول دو دهه فعـالیت، محک بـا بهرهگیری از کمکهای انسان دوستانه مردم نیکوکار و همراهی مدیران و کارکنان نیکاندیش و تلاش پیگیر نیروهای داوطلب و موظف خود به موفقیتهای چشمگیری در حوزههای امور خیریه، درمان و تحقیقات دست یافته و به یکی از قطب های درمان در خاورمیانه تبدیل شده است.
بر اساس بيانيه چشمانداز اين موسسه، محک حامی استوار پدران و مادرانی است که کودک آنها به بیماری سرطان مبتلا شده است. در سایه این حمایت، خانواده ها میتوانند با نگرانی کمتر، تنها به درمان کودک خود فکر کنند و کودکان میتوانند شادمانهتر فرآیند درمان را طی نموده و آرزوهای آنها از بودن یا نبودن، به چگونه زیستن در آینده تغییر کند. در سایه حمایت محک هیچ کودکی از فقر و ناتوانی در پرداخت هزینه درمان، فوت نخواهد کرد. در سایه آموزش و اطلاع رسانی این سازمان بیماری تعداد بیشتری از کودکان در مراحل اولیه تشخیص داده میشود.
محک با ارائه بالاترین سطح از پاسخگویی، شفافیت و قدرشناسی، بر آن است تا یکی از معتمدترین نهادهای خیریه برای نیکوکاران و سازمانهای بشر دوستانه و عملکرد آن معیاری برای ایجاد و ارزیابی سازمانهای مشابه در سطح ملی و بین المللی باشد.
همچنين در بيانيه ماموريت اين سازمان آمده است، محک با برنامهریزی و سرمایهگذاری در حوزه آموزش پیشگیرانه و اطلاعرسانی میکوشد در کاهش نرخ ابتلا به سرطان اطفال در ایران مشارکت نماید. بر همين اساس در آستانه روز جهانی سرطان كودكان، محك با تكيه بر دانش پزشكان بيمارستان فوق تخصصي سرطان کودکان محك كوشيده است گامي در جهت آگاهي رساني به والدین و افراد جامعه در راستاي آگاهي رساني جهت تشخيص زود هنگام سرطان كودكان بردارد.
بديهي است كه تشخيص سرطان كودك در مراحل اوليه ابتلا ميتواند منجر به درمانهاي كم هزينه و موثرتر شود. نکته مهم اینکه مطالب ذیل، علائم عمومی بیماری بوده که وجود این موارد الزاماً به معنی ابتلا به این بیماری نیست و مراجعه به پزشک متخصص و انجام مراحل تشخیصی، ضروری است.
معرفي برخي از شايعترين سرطانهاي كودكان
لوکمی لنفو بلاستیک حاد
شایعترین سرطان طب اطفال است و در مواقعی که بیماران در ریسک استاندارد باشند، پاسخ به درمان بالاتر از ۸۷% می باشد. در این بیماری گلبولهای سفید و سلولهای خونی رشد غیر طبیعی دارند و به صورت نارس از مغز استخوان رها شده و کیفیت طبیعی سلولهای خونی طبیعی مغز استخوان را ندارند. در این سرطان سلولهای دفاعی (لنفوسیتها) رشد و تمایز غیر طبیعی پیدا میکنند.
علائم:
تب، کم خونی، خونریزی از لثه و بینی، خونریزیهای زیر جلدی، درد و گاهی تورم مفاصل، بزرگی کبد، طحال و غدد لنفاوی از علائم شایع این بیماری است. اکثر بیماران با علائم اولیه مشابه سرماخوردگی و عفونتهای معمول مراجعه مینمایند و گاهی بیمار تنها علائم بی حالی و خستگی زودرس دارد. بنا بر این اگر علائم با درمانهای اولیه بهبود نیافت، میبایست بررسیهای تکمیلی زیر نظر متخصص انجام شود.
درمان:
روشهای درمانی این بیماران شامل شیمی درمانی و در موارد خاص رادیوتراپی است.
تومور مغزی
تومورهای مغزی دومین تومور شایع طب اطفال است و در صورتی که در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، امکان کنترل و درمان موثر با درصد بالا وجود دارد. شایع ترین آنها مدولوبلاستوم، اپاندیموم، گلیوم و آستروسیتوم می باشد.
علائم:
سردرد (به خصوص سردرد صبحگاهی)، استفراغ، اختلال در تعادل و راه رفتن، اختلالات رفتاری - تشنج (به خصوص تشنج مقاوم به درمان) از علائم شایع این بیماری است. این علائم به عوامل متعددی از جمله محل تومور و سرعت رشد تومور بستگی دارد.
درمان:
روشهای درمانی این بیماران جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی است. جراحی جهت نمونه برداری وتشخیص نوع تومور و همچنین برای کاهش حجم تومور انجام میشود.
رتینوبلاستوم
رتینوبلاستوم همان تومور چشم است که تا قبل از یک سالگی بیشترین سن ابتلا به این نوع سرطان است. احتمال ابتلا کودکانی که سابقه خانوادگی رتینوبلاستوم در والدین یا فرزندان دیگر خانواده وجود داشته، بیشتر است. با توجه به اینکه تشخیص در مراحل ابتدایی بیماری نتایج درمانی بهتری دارد، پیشنهاد میشود در خانوادههایی که سابقه این بیماری وجود دارد، از تولد نوزاد تا یک سالگی، معاینه کودک توسط پزشک متخصص چشم که به این بیماری آشنا باشد انجام پذیرد.
علائم:
شایعترین علائم بیماری لک سفید در مردمک است که باعث میشود چشم درخشندگی بیشتری نسبت به حالت عادی داشته باشد. (مثل انعکاس نور فلاش دوربین در مردمک) که تشخیص این لک سفید به راحتی توسط والدین امکان پذیر است. از علائم دیگر این بیماری میتوان به انحراف چشم، قرمزی چشم و اختلال بینایی اشاره کرد.
درمان:
روشهای درمانی این بیماران شیمی درمانی وریدی، تزریق داروی شیمی درمانی موضعی در چشم و گاهی رادیوتراپی موضعی است. در موارد پیشرفته برای نجات جان بیمار در مواردی نیاز به تخلیه چشم وجود دارد و در برخی بیماران از پیوند سلولهای بنیادی استفاده شده که موثر واقع شده است.
تومور ویلمز
معرفی:
تومور ویلمز شایعترین تومور کلیه است که به طور معمول کودکان در ۵ سال اول تولد به آن مبتلا میشوند و امکان کنترل و درمان موثر در این نوع تومور با درصد بالایی وجود دارد.
علائم:
وجود توده در شکم، مشاهده خون در ادرار، افزایش فشار خون و درد شکم از علائم شایع این بیماری است. بنابراین توجه به هرگونه تغییر در وضعیت ادرار یا درد مبهم در شکم و توده میبایست جدی گرفته شود، زیرا تشخیص زود هنگام بیماری باعث موففیت بیشتری در دوره درمان خواهد داشت.
درمان:
روشهای درمانی این بیماران جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی است. اولین مرحله درمان این نوع بیماری، جراحی است که در تشخیص بیماری (بررسی آسیب شناسی) میتواند یاری رسان باشد.
نروبلاستوم
یکی از شایعترین انواع سرطان کودکان در یک سال اول تولد است. منشاء این سرطان سلولهای عصبی بوده و از تومورهای شایع توپور است.
علائم:
توده شکمی (که باعث بزرگی شکم میشود)، توده در قفسه سینه (که باعث تنگی نفس و سرفه مزمن میشود)، توده مغزی، توده در لگن، توده در ستون فقرات (که باعث اختلال حرکتی میشود) از علائم شایع این بیماری است. سایر علائم این نوع سرطان، به محل اولیه شروع بیماری بستگی دارد.
درمان:
روشهای درمانی این بیماران شامل شیمی درمانی و در موارد خاص رادیوتراپی است.
رابدومیوسارکوم
سومین سرطان تومورهای توپور در کودکان است و منشاء این بیماری از سلولهای بافت نرم (مانند سلول عضلات) میباشد.
علائم:
علائم اولیه این نوع سرطان، متفاوت بوده و به محل اولیه شروع بیماری بستگی دارد و معمولاً با نشانههای توده در محل شروع بیماری و یا فشارهای ناشی از آن بر اعضا اطراف نمایان میشود.
توده شکم و اختلال در ادرار نشانه درگیری مثانه، جلو آمدن چشم و انحراف نشانه درگیری ناحیه چشم، نمونههایی از علائم شایع در این نوع بیماری است.
درمان:
روشهای درمانی این بیماران شامل شیمی درمانی و در موارد خاص رادیوتراپی است. با توجه به اینکه در صورت تشخیص بیماری در مراحل ابتدایی امید به بهبودی بالایی وجودی دارد، توصیه میشود پس از مشاهده علائم اولیه در کوتاهترین زمان ممکن مراجعه به پزشک متخصص و پیگیری انجام شود.
تمامی اين سرطانها در مراحل اوليه ابتلا با موفقیت بالایی قابل درمان ميباشند. بسياري از كودكان بهبود يافته از سرطان محك، مبتلا به انواع اين سرطانها بودهاند كه با همراهي و مشارکت انسانهای نیک اندیش و دانش و تخصص پزشكان بيمارستان فوق تخصصي محك، امروز در بهبودي كامل به سر ميبرند.
۲۱ هزار کودک تجت حمایت محک
از ابتداي تاسيس موسسه محك تا کنون بیش از ۲۱۰۰۰ كودك تحت حمايت همه جانبه درمانی و رفاهی قرار گرفته اند و از ابتداي سال ۱۳۹۲ تا كنون خدمات درماني و حمايتي محك به ۵۲۷۳ كوك مبتلا به سرطان ارائه شده كه از اين تعداد، ۱۷۴۱ كودك مراجعان جديد را شامل ميشوند كه از ابتداي سال ۹۲ به محك مراجعه كرده و تشكيل پرونده دادهاند و مورد حمايتهاي همه جانبه محك قرار گرفتهاند. خدمات این موسسه خیریه تنها منحصر به بیمارستان محک نیست بلکه اکنون در بالغ بر ۳۲ بيمارستان دولتي دانشگاهي در تهران و ساير شهرستانها (كه بخش خون و آنكولوژي اطفال دارند) مددكاران داوطلب محك در حال شناسايي كودكان مبتلا به سرطان و برقراري زنجيره حمايتي كمكهاي محك هستند. اين زنجيره از اولين قدمهاي پيوستن كودكان به محك آغاز ميشود. اگر این کودکان بيمه نباشند، بيمه ميشوند و بعد از آن در تامين هزينههاي درمان، تشخيص، تامین دارو، خدمات روانشناسي و اياب و ذهاب از آنها حمايت ميشود. حتي وقتي به تهران ميآيند اسكان آنها در تهران، كمكهزينه تحصيلي، كمكهزينه زندگي، كمكهزينه عيد و بسياري ديگر از هزينههاي آنها را عهدهدار میشود.
موسسه خیریه محك همواره به تطبیق عملکرد و خدمات خود با استانداردهای جهانی میاندیشد و در این راستا با دريافت گواهينامه بينالمللي NGO BENCHMARKING از شرکت بازرسی بین المللی SGS، در بين ۲۱۶ سازمان خيريه در كل جهان رتبه ۱۰ را کسب نموده است. با مدیریت سیستمی در این سازمان، خدماتی که به کودکان مبتلا به سرطان ارائه میشود، ارزش افزوده بزرگي بر روي كمكهاي مردم ايجاد ميکند و اين ارزش افزوده حاصل زيرساختها، سيستمها، روشها، نيروهاي متخصص و جامعه بزرگ خيرين محك است.
محك همواره قدردان همه ياوراني است كه در طول اين ۲۲ سال، حضور و اعتمادشان ياري كننده محك در اين راه پر فراز و نشيب بوده و با تكيه بر نيك انديشي و انديشه والاي انساني، قدمهاي بزرگي در جهت بهبود و ارتقای كيفيت زندگي كودكان مبتلا به سرطان برداشته شده است. به امید روزی که با پیشرفت دانش پزشکی و کنترل عوامل خطر ساز، جهان برای همیشه با بیماری سرطان خداحافظی کند.