فیلم "انارهای نارس" ادای دینی به طبقه کارگری است

«انارهای نارس» و «چندمتر مکعب عشق» تنها نمایندگان بخش «نگاه نو» سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر هستند که در بخش سودای سیمرغ هم با آثار کارگردانان مطرح رقابت می‌کنند.

«انارهای نارس» اولین فیلم بلند سینمایی مجیدرضا مصطفوی است که فیلمنامه آن هم توسط وی و مهدی تراب‌بیگی منتشر شده است. این کارگردان جوان متولد ۱۳۶۴ اصفهان است. وی فعالیت حرفه ای خود را در سینما از ساخت فیلم های کوتاه و مستند و همچنین تدوین آنها آغاز کرده است. وی البته معتقد است که سینما را زمانی آغاز کرده که کتاب های نقد هوشنگ گلمکانی، جمشید ارجمند و زاون قوکاسیان را می خوانده و آرشیو فیلم های خانگی قوکاسیان را دیده است. او در سال ۸۶ یک تله فیلم به نام «دیوار آجری» می سازد و در همان سالها اولین کار تدوین یک فیلم بلند سینمایی را انجام می دهد که فیلم «آن سه» نقی نعمتی بوده است.

مصطفوی طی چند سال گذشته چندین فیلمنامه به سازمان سینمایی ارائه کرده تا اینکه «انارهای نارس» مجوز ساخت می گیرد. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: آدمی که منتظر است هیچ نشانی ندارد... هیچ نشانه خاصی... فقط با هر صدایی بر می گردد...

در «انارهای نارس» آنا نعمتی، پژمان بازغی، مهران رجبی، قطب الدین صادقی، رابعه مدنی، شبنم معززی، ساقی زینتی، مجید مشیری، شیوا خسرومهر، محمد عباسی نژاد، بهاره مشیری و حامد طلانی بازی می‌کنند.

به بهانه اولین نمایش فیلم برای اهالی رسانه و منتقدان که امشب ساعت ۲۱:۳۰ است با او درباره فیلم اولش، همکاری با بازیگران چهره، نوع متفاوت گریم بازیگران، قصه پردازی و حضورش در دو بخش جشنواره فیلم فجر گفتگو کردیم که می‌خوانید:

* فیلمنامه «انارهای نارس» چندمین کاری بود که به اداره نظارت ارشاد ارائه کردید تا بالاخره توانستید پروانه ساخت بگیرید؟



- من از سال ۸۸ در تلاش بودم تا برای یکی از فیلمنامه هایم مجوز بگیرم. آن چند متن قبلی را هم با مهدی تراب بیگی نوشتم اما فیلمنامه «انارهای نارس» را ابتدای سال ۹۰ به اداره نظارت ارائه کردم و توانستم انتهای همان سال مجوز ساخت آن را بگیرم.

* شما در این فیلم تلاش کردید به طبقه کارگری توجه کنید و شرایط آنها را در جامعه فعلی به تصویر بکشید. چقدر این موضوع از دغدغه و تجربیات شخصی شما می آید؟

- فضای چندین فیلمنامه قبلی من هم که مجوز نگرفتند در همین حال و هوا و توجه به این قشر بود حتی برخی از شخصیت های این فیلم از همان فیلمنامه ها آمده اند. طی چهار سال گذشته به دلیل مشکلات اقتصادی و بحث تحریم ها خیلی از کارخانجات تعطیل و مردم بیکار شدند. در این میان طبقه کارگر خیلی تحت فشار قرار گرفت و آسیب دید اما کمتر کسی به آنها توجه کرد.

چرخه اقتصادی کشور ما مدیون همین افرادی است که بی ادعا و شریف هستند. متاسفانه آنها هیچ وقت به درستی دیده نمی شوند و همیشه شرایط سختی به لحاظ معیشتی دارند. با تمام این مشکلات در جامعه می بینیم که آنها چگونه روی پای خود می ایستند و خودشان برای سرنوشتشان تصمیم می گیرند.

توجه به این قشر از دغدغه من می آید. شاید این افراد حاشیه نشین برای برخی مهم نباشد اما برای من توجه به این قشر اهمیت ویژه ای دارد زیرا بین همین مردم زندگی می‌کنیم.

* آیا توجه به این قشر و نمایش مشکلات آنها فضای فیلم را تلخ و یا سیاه نکرده است؟

- من معتقدم که فیلمم تلخ است اما سیاه نیست. در تمام این فیلم و حتی فیلمنامه های قبلی من روزنه امیدی دیده می شود. این قشر از جامعه با تمام گرفتاریهایی که دارند اما امید به آینده را از دست نمی دهند. ما باید در ابتدا باید مشخص کنیم که شرایط این افراد تلخ است یا خیر. با قبول این موضوع، هر فیلمسازی می تواند برداشت خود را از شرایط آنها داشته باشد. افرادی هستند که درباره این افراد کمدی می سازند و نمی خواهند بار غم آنها را با نشان دادن مشکلاتشان بیشتر کنند اما من همیشه فکر می‌کنم دِینی به این طبقه از جامعه دارم و تنها کاری که می توانم انجام دهم توجه به این قشر در آثارم است که در هر شرایط فضای تلخی را می‌سازد.

* شما در کنار نمایش این تلخی‌ها که برگرفته از شرایط این افراد است نوعی از روابط انسانی را نمایش دادید که بسیار تازه و بکر است.

-شما در طبقه کارگری رگه هایی از روابط اجتماعی را می بینید که در هیچ طبقه دیگری به این شکل دیده نمی شود. آنها در کنار روابطی که در یک خانواده دارند در ارتباط خود با افراد دیگر هم نوعی صداقت دارند که متعلق به خود آنها است. آنها مشکلات اقتصادی را فقط در میان خود مطرح می کنند و در برخورد با آدم های جامعه گذشت هایی انجام می دهند و تصمیماتی می‌گیرند که بار انسانی بالایی دارد.

«انارهای نارس» تلاش می کند در کنار نمایش تلخی ها به روابط انسانی این افراد هم توجه کند البته به دور از سیاه نمایی.

*شما در انتخاب بازیگران فیلم ریسک کرده و سراغ بازیگرانی رفتید که تا کنون در چنین نقش‌هایی ظاهر نشده اند.



- من عمدتا راه‌هایی را نمی روم که دیگران قبلا رفته اند. به راحتی می توانستم به سراغ بازیگرانی بروم که قبل از این در چنین نقش‌هایی دیده شده و اتفاقا جواب هم گرفته اند اما تلاش کردم با انتخاب این بازیگران آشنازدایی کنم. بازیگران من متعلق به سینمای تجاری هستند. من باید به مخاطب هم فکر می‌کردم. به هر حال مخاطب من را که یک کارگردان فیلم اولی هستم، نمی‌شناسد، قصه فیلم هم تلخ است پس باید سراغ بازیگرانی می رفتم که مخاطب با آنها ارتباط برقرار می‌کند.

از طرف دیگر من چنین گریمی را برای آنا نعمتی از قبل در نظر داشتم و با توجه به این مسئله سراغ وی رفتم. هنوز هم فکر می‌کنم بهترین گزینه بود. بازیگران من در این فیلم مستعد هستند و دوست دارند سینمای هنری را دنبال کنند. البته فیلم کاملا زنانه است و مردان قصه از جمله پژمان بازغی نقش کمتری دارند.

* آیا بازیگران هم از این تفاوت راضی بودند.

- بله آنا نعمتی که از همان اول با فیلم ارتباط برقرار کرد و وقتی فیلمنامه را خواند حس جالبی داشت. در هر حال بازی در این نقش با توجه به تجربه ای که من داشتم یک ریسک بود ولی اعتماد خوبی بین ما شکل گرفت. با اینکه فیلم من در سینمای مستقل ساخته شد و بودجه ای هم نداشت اما در چندین جلسه گفتگو به تعامل رسیدیم. من برای تمامی شخصیت‌ها شناسنامه نوشته بودم و آنها به خوبی به این شخصیت‌ها نزدیک شدند.

من با فیلمنامه این فیلم زندگی کردم و به پلان پلان آن دقت داشتم چون تدوین هم کار کرده بودم حتی یک صحنه اضافی نگرفتم. همین مسائل باعث شد که بازیگران هم ارتباط خوبی با کار برقرار کنند.

به عقیده من آنا نعمتی پذیرفت که ما به دنیال متفاوت بودن هستیم و با توجه به این موضوع همراه شد. از همان ابتدا در پیش‌تولید من و آنا نعمتی با همین گریمی که در فیلم می‌بینید راهی مناطق جنوبی تهران شده و با مردم آن منطقه سوار مترو شدیم تا کاملا در فضای کار قرار بگیریم. به همین دلیل حس می‌کنم تعامل خوبی صورت گرفت.

* از اینکه فیلم شما در بخش سوادی سیمرغ در کنار بزرگان سینما دیده می‌شود چه حسی دارید؟ آیا فکر نمی‌کنید ممکن است فیلم شما زیر نام بزرگان دیده نشود؟

- از اینکه در این بخش هستم، نمی‌توانم خوشحالی خود را پنهان کنم. امسال جشنواره بزرگی در حال برگزاری است و در کنار کارگردانان مطرح بودن هم افتخار بزرگی است. من آثار بیشتر فیلمسازانی که در این بخش حضور دارند، دنبال می کنم. به عقیده من این فیلم است که اگر بتواند حرف خود را بزند قطعا زیر نام و عنوان افراد قرار نمی گیرد.