آزمایش خون برای ازدواج کافی نیست

غلام‌رضا محمدیان اظهار کرد: ازدواج‌های فامیلی، علت شش درصد از عقب‌ماندگی‌های ذهنی و جسمی کودکان در دنیا است، اما این رقم در ایران با توجه به رواج سنت ازدواج فامیلی بسیار بیشتر است. در سطح کشور نیز، در استان‌هایی مانند خوزستان و لرستان به دلیل وجود فرهنگ عشیره‌ای، تعداد ازدواج‌های فامیلی و در نتیجه آن بروز بیماری‌های ژنتیکی در کودکان حاصل از این ازدواج‌ها، بالاتر است.

وی ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت که دلیل تمام بیماری‌های ژنتیکی قرابت‌های فامیلی نیست و این بیماری‌ها در زوج‌های غریبه نیز رخ می‌دهد، اما در ازدواج فامیلی به دلیل وجود ژن معیوب هم در زن و هم در مرد، احتمال انتقال آن به کودک بیشتر می‌شود.

محمدیان در توضیح میزان تاثیر ازدواج فامیلی بر مشکلات ژنتیکی فرزندان خانواده تصریح کرد: روستاهایی در مناطقی از خوزستان وجود دارد که تعداد افرادی که از مشکل ناشنوایی در آن رنج می‌برند بسیار بیشتر از حد معمول است و دلیل آن ازدواج‌های فامیلی مکرر در میان افراد روستاست که منجر به ناشنوایی چندین فرزند از یک خانواده شده است.

وی افزود: در حال حاضر آمار دقیقی از نوع و فراوانی بیماری‌های ژنتیکی شایع در خوزستان در دست نیست،‌ اما می‌دانیم که در خوزستان انواع بیماری‌های ژنتیکی مشاهده می‌شود.

کارشناس ژنتیک معاونت پیشگیری اداره‌کل بهزیستی خوزستان درباره اقدامات بهزیستی در جهت سامان‌دهی ازدواج‌های فامیلی گفت: با مراجعه به مراکز مشاوره ژنتیکی، ابتدا سوابق فامیلی زوجین مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت وجود موارد عقب‌ماندگی ذهنی یا جسمی در میان فامیل، مورد معاینه می‌شود تا معلوم شود دلیل عقب‌ماندگی عوامل محیطی بوده است یا عوامل ارثی، سپس با توجه به نتایج به دست آمده از کنکاش در سوابق پزشکی خانواده، آزمایش‌های لازم برای زوجین انجام می‌شود.

محمدیان به زوج‌هایی که قصد ازدواج فامیلی دارند، توصیه کرد: اگر نسبت فامیلی یک‌طرفه باشد(یعنی تنها یک پیوند خانوادگی داشته باشند)، لزوما مشاوره ژنتیکی انجام می‌شود، اما در صورت دوطرفه بودن، توصیه به ازدواج نمی‌شود.

وی در مورد دیگر عوامل اختلالات ژنتیکی در کودکان گفت: منگلیسم یا سندروم داون، اختلال کروموزومی است که اولین دلیل عقب‌ماندگی ذهنی در دنیا محسوب می‌شود و یکی از دلایل وقوع آن بالا بودن سن مادر است، اما به طور مکرر دیده می‌شود که مادرانی با سن ۲۰ سال به مراکز مشاوره ژنتیکی مراجعه می کنند که دچار این مشکل هستند، بنابراین علاوه بر سن و قرابت فامیلی، عواملی مانند مواد شیمیایی، گرد وخاک‌های خوزستان و شرایط جغرافیایی محل زندگی در بروز اختلالات ژنتیکی نقش دارند.

این کارشناس ژنتیک از بیماری‌هایی مانند منگلیسم و بیماری‌های متابولیک به عنوان بیماری‌های ناشی از اختلالات ژنتیکی نام برد.

وی در خصوص احداث مراکز جدید مشاوره ژنتیکی گفت: علاوه بر شهرهایی مانند اهواز، دزفول، اندیمشک، ایذه و ماهشهر که دارای مرکز مشاوره ژنتیک هستند؛ بنا است که در صورت حل شدن مشکلات اداری، این مراکز در شهرهای آبادان، خرمشهر و شوشتر نیز راه‌اندازی شود.