درباره دستور بازداشت نتانیاهو و گالانت چه می دانیم؟

به گزارش مردم سالاری آنلاین به نقل از جماران ،دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، یوآو گالانت، وزیر دفاع سابق وی و یکی از رهبران ارشد حماس را به اتهام جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت صادر کرده است. این اولین بار است که نتانیاهو یا هر مقام اسرائیلی از سوی دادگاه بین المللی به دلیل جنگ جاری علیه غزه متهم می شود.

الجزیره در گزارشی در این باره می نویسد:

در تصمیمی که روز پنجشنبه به صورت آنلاین منتشر شد، دیوان بین‌المللی کیفری نتانیاهو، گالانت و محمد ضیف، رهبر حماس را به دلیل حملات حماس در 7 اکتبر 2023 به اسرائیل و جنگ شامل نسل‌کشی بعدی اسرائیل در غزه متهم کرد. اسرائیل مدعی شد که ضیف را در ماه ژوئیه کشته است. مشخص نیست که آیا او هنوز زنده است یا خیر. در واقع، متهمان اکنون مظنونین تحت تعقیب بین المللی هستند و کشورهای عضو دیوان کیفری بین المللی موظفند آنها را دستگیر کنند.

دیوان کیفری بین‌المللی نتانیاهو و گالانت را به چه اتهامی متهم می‌کند؟

 دادگاه اعلام کرد که حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت را به دلیل «جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی ارتکابی حداقل از 8 اکتبر تا حداقل 20 می 2024» صادر کرده که مربوط به استفاده از قحطی و گرسنگی و هدف قرار دادن عمدی شهروندان غیرنظامی و نابودسازی امکانات پزشکی است.

کریم خان، دادستان دادگاه، برای اولین بار در ماه مه درخواست برای صدور دستور بازداشت را مطرح کرد. دادگاه می گوید دلایل معقولی وجود دارد که باور کنیم نتانیاهو و گالانت «مسئولیت جنایی» را برای ایجاد قحطی گسترده در غزه بر عهده دارند.

دادگاه هر دو نتانیاهو و گالانت را به استفاده از «گرسنگی به عنوان روش جنگی» متهم کرده است. استناد آنها به اعمال محدودیت سیستماتیک اسرائیل در ارسال مواد غذایی و کمک های بشردوستانه به نوار غزه در طول جنگ است.

دیوان کیفری بین‌المللی در ادامه این دو رهبر را به «جنایت علیه بشریت از قبیل قتل، آزار و اذیت و سایر اقدامات غیرانسانی» و به هدف قرار دادن عمدی بیمارستان‌های غزه و امتناع این رژیم از اجازه ورود تجهیزات بشردوستانه و پزشکی به نوار متهم کرده است.

مرحله بعدی چیست؟

صدور کیفرخواست به این معنی است که این افراد در صورت دستگیری، محاکمه خواهند شد. با این حال، تا زمانی که این اتفاق نیفتد، محاکمه ای وجود نخواهد داشت. نیو گوردون، تحلیلگر سیاسی، استاد حقوق بشر در دانشگاه کوئین مری لندن و نایب رئیس انجمن بریتانیا برای مطالعات خاورمیانه، پس از انتشار خبر حکم بازداشت، در گفتگو با الجزیره گفت که دادگاه بین المللی کیفری دارای یک پرونده قوی در این خصوص  است و اثبات قصد رهبران اسراییلی برای استفاده از گرسنگی به عنوان ابزار جنگی  نسبتاً ساده خواهد بود.

گوردون گفت: اسرائیل نزدیک به 20 سال است که از گرسنگی به عنوان سلاح در نوار غزه استفاده کرده است. من فکر می کنم قصد استفاده از غذا به عنوان سلاح در اظهارات رهبران اسرائیل و اقدامات ارتش اسرائیل روشن است و فکر می کنم اثبات این امر آسان باشد.

وی افزود، تمام 36 بیمارستان در نوار غزه هدف قرار گرفته اند و آمبولانس ها و کارکنان مراقبت های بهداشتی در بمباران تقریباً بی وقفه نوار غزه، همانطور که الجزیره گزارش داده است، مورد حمله قرار گرفته اند. گوردون گفت که این شواهد به ایجاد پرونده های دادستان دادگاه کمک می کند.

از نظر عملی، آیا این چیزی را تغییر می دهد؟

ممکن است. نتانیاهو و گالانت به سختی می‌توانند مانند قبل از پنجشنبه سفرهای بین‌المللی را انجام دهند، چرا که ممکن است دستگیر شوند. زیرا تمامی 124 کشوری که اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی را امضا کرده‌اند، از نظر قانونی موظفند در صورت سفر به آن کشورها، آنها را دستگیر کنند. با این حال، این در ایالات متحده اعمال نمی شود. واشنگتن و اسراییل مشمول تعهدات دیوان بین المللی کیفری نیستند زیرا اعضای دادگاه نیستند. در عمل، بعید است که نتانیاهو یا گالانت در صورت سفر به ایالات متحده به دیوان کیفری بین المللی تحویل داده شوند.

علاوه بر این، دیوان کیفری بین‌المللی هیچ قدرت اجرایی ندارد و فاقد نیروی پلیس است. دادگاه همچنین در مارس 2023 حکم بازداشت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین صادر کرد، اما پوتین دستگیر نشده است. با وجود این، سازمان های حقوق بشر از تصمیم برای صدور حکم استقبال کردند. بالکیس جراح، مشاور ارشد دیده‌بان حقوق بشر، گفت: دادگاه بین‌المللی کیفری حکم بازداشت رهبران ارشد اسرائیل و یکی از مقامات حماس را صادر کرده و این تصور را که افراد خاصی می توانند از دسترس قانون فرار کنند زیر سوال برده است. این که آیا دیوان کیفری بین‌المللی می‌تواند به طور مؤثر به وظایف خود عمل کند، بستگی به تمایل دولت‌ها برای حمایت از عدالت دارد، صرف نظر از اینکه در کجا و توسط چه کسی تخلف صورت گرفته است. این حکم ها باید در نهایت جامعه بین المللی را به رسیدگی به جنایات و تامین عدالت برای همه قربانیان در فلسطین و اسرائیل وادار کند. تحلیلگران همچنین گفتند که تصمیم دیوان بین‌المللی کیفری پیامدهای گسترده‌ای برای کشورهای غربی دارد به‌ویژه ایالات متحده و کشورهای اروپایی مانند آلمان و بریتانیا که به اسرائیل تسلیحات می‌دهند.

گوردون، تحلیلگر سیاسی، به الجزیره گفت: با صدور حکم بازداشت، دیوان کیفری بین‌المللی از کشورهای غربی نیز خواسته که در تعامل های خود با نتانیاهو تجدیدنظر کنند. اگر رهبران اسرائیل به جنایت علیه بشریت متهم شوند، به این معنی است که سلاح هایی که کشورهای اروپایی ارسال می کنند برای انجام جنایات استفاده می شود. کشورهای غربی اکنون باید در  توافقات تجاری خود تجدید نظر کنند.

برای کدام یک از رهبران حماس حکم بازداشت صادر شده است؟

دیوان کیفری بین‌المللی همچنین حکم بازداشت محمد ضیف، رهبر حماس را در رابطه با نقش وی در حمله 7 اکتبر حماس به پایگاه‌های ارتش و روستاها در جنوب اسرائیل که منجر به کشته شدن 1139 نفر و دستگیری بیش از 250 نفر شده صادر کرده است.  با این حال ارتش اسرائیل مدعی شد که ضیف را در ژوئیه امسال کشته است. ضیف رهبر شاخه نظامی حماس، گردان های قسام بود. حماس(شهادت) این فرمانده را تایید نکرده است.

چه واکنش هایی نسبت به صدور حکم جلب شده است؟

مقامات اسرائیلی بلافاصله از تصمیم برای صدور این حکم انتقاد کردند و گفتند که اسرائیل حق دارد از خود دفاع کند و این اقدام را «یهود ستیزانه» خواندند. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، در پستی در  شبکه ایکس، تصمیم دادگاه را محکوم کرد و جنگ اسرائیل در غزه را به عنوان مبارزه برای دفاع از خود «علیه سازمان‌های تروریستی» توصیف کرد. آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع سابق نیز علیه این حکم صحبت کرد و در ایکس نوشت که این حکم «استانداردهای دوگانه و ریاکاری جامعه بین‌المللی» را نشان می‌دهد. لیبرمن گفت: دولت اسرائیل به خاطر حفاظت از شهروندانش عذرخواهی نخواهد کرد و متعهد است که بدون مصالحه به مبارزه با تروریسم ادامه دهد. جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در ماه می از تصمیم دادستان‌های دادگاه برای درخواست صدور حکم انتقاد کرد و گفت که ایالات متحده در کنار اسرائیل خواهد بود.