بریکسی‌ها خریدار ریال می‌شوند؟

رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد که از توافقات مهم در اجلاس اخیر اعضای بریکس موضوع پرداخت مبادلات به ارزهای محلی بود و توافق بسیار خوبی در این زمینه حاصل شد. همچنین به گفته فرزین بانک توسعه جدیدی که توسط بریکس ایجاد شده می‌تواند بسیاری از اهداف توسعه کشورهای عضو بریکس را دنبال کند و قصد داریم عضو و سهامدار این بانک شویم.

آلبرت بغازیان در گفت‌وگو با خیرنگار اقتصادی ایلنا در پاسخ به این سوال که سهامداری ایران در بانک بریکس چقدر در رفع چالش‌ها و مشکلات تحریم‌های بانکی کمک می‌کند آیا بانک بریکس می‌تواند ساز وکاری شبه سوییفت برای ایران داشته باشد؟ اظهار داشت: در جلسات اعضای بریکس می‌توانند به این توافق برسند که در راستای تحقق اهداف در نظر گرفته شده، بانکی هم تاسیس کنند و اعضا هم سهامدار باشند. البته باید توجه داشت که هدف ایران در عضویت بریکس با هدف سایر اعضا متفاوت است، بریکس برای این تشکیل شد که اعضا بتوانند از اجتماع خودشان نهادی را برای مقابله با ریسک‌های اروپا و آمریکا ایجاد کنند تا معاملات تجاری با پول‌های ملی بین اعضا انجام شود. هدف کلی این بوده که دلار را از چرخه تجاری خود خارج کنند تا  محدودیت‌هایی که به یکباره از سوی آمریکا یا بعضا اتحادیه اروپا اعمال می‌شود، رفع شود.

وی با بیان اینکه بنابراین هدف از ایجاد بریکس یک هدف سیاسی است و در این شرایط حجم تجارت اعضا باید افزایش پیدا می‌کند، ادامه داد:‌ وقتی در تجارتی پول ملی یک کشور را دریافت می‌کنیم، باید آن را به دلار تبدیل کنیم و سپس با دلار با کشوری دیگر وارد تجارت شویم اما هدف بریکس این است که بین اعضا با پول‌های ملی تجارت انجام شود. به این معنا که در تجارت با هند روپیه دریافت کنیم و با آن روپیه بتوانیم با کشور دیگری از اعضای بریکس وارد معامله شویم. در این روند معامله دلاری یا یورویی منتفی می‌شود.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: موفقیت این تبادلات مالی با پولی‌های ملی و محلی به استحکام روابط کشورهای عضو بریکس بستگی دارد. همچنین ذخایر بین‌المللی اعضای بریکس می‌تواند شامل ارزهای اعضای این نهاد باشد. در حال حاضر، ذخیره بین‌المللی طلا و دلار است ازاین رو می‌توانند ذخایر خود را با پول‌های ملی اعضا پُر کنند و مبادلات خود را انجام دهند.

بغازیان افزود: ایران با وجود تحریم‌ها، محدودیت‌هایی در گردش‌های دلاری و تجارت دلاری دارد و حتی در مبادلات دلاری با کشوری مانند ترکیه با ریسک‌هایی مواجه است از این رو به دنبال تجارت غیردلاری است.

وی گفت:‌ در روند ایجاد نهادهایی مانند بریکس، معمولا بانک‌هایی با سهامداری اعضا ایجاد می‌شود. باید توجه داشت که در بانک‌ جهانی یا صندوق بین المللی پول به اعضا وام‌های دلاری ارایه می‌شود اما ایران به دلیل تحریم‌ها امکان دریافت وام‌های دلاری را ندارند اما می‌تواند از وام‌های بانک بریکس استفاده کند و نیازی هم به پرداخت هزینه‌های چنچ هم نیست. همچنین می‌تواند با همان وام غیر دلاری با یکی از کشورهای عضو بریکس وارد مراودات اقتصادی شد و مورد اصبات تحریم‌های آمریکا هم قرار نمی‌گیرد.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا سایر کشورهای بریکس از تجارت ریالی استقبال می کنند، اظهار داشت: در باید توجه داشت که در بریکس کشورهای آفریقای جنوبی هم عضو هستند و اساسا اصل بریکس این است که اعضا ارزهای همدیگر را بپذیرند.

وی افزود: موضوع تنها ریال نیست و ممکن است که اعضا با سایر ارزها هم با مشکلاتی مواجه باشند. درست که ارزش ریال پایین است اما پولی قوی است که اعتبار هم داشته باشد. در حال حاضر، در داخل کشور هم مردم تمایلی به ذخیره ریال ندارند و درباره کشورهایی که با تورم مواجه هستند وقتی کالایی 25 درصد گران شد باید 25 درصد ریال بیشتری به ایران بپردازد. بنابراین پایین نگه داشتن نرخ تورم و تولیدات قابل صادرات بسیار حائز اهمیت است تا بین سایر اعضا ایجاد اعتماد کند. اگر ریال جزو ذخایر بریکس باشد تورم ارزش داخلی آن را کاهش می‌دهد و همچنین فاصله آن با دلار، ارزش خارجی آن را پایین می‌آورد. اما نکته مهم این است که سایر اعضای بریکس هم اعضا و کشورهای آباد و توسعه یافته نیستند .

بغازیان ادامه داد:‌ پول این اعضا هم در مقابل دلار و یورو تضعیف می‌شود. اما هدف این است که در معاملات بین این کشور دلازدایی انجام شود تا تضعیف در مقابل دلار معنایی پیدا نکند. از سوی دیگر وقتی ارزش ریال نسبت به دلار پایین می‌‌آید با نسبتی در مقابل ارز دیگری مانند روپیه هم کاهش پیدا می‌کند. اما ممکت است همین روپیه نسبت به روبل و سایر ارزها نوسانات قابل توجهی نداشته باشد چراکه ارزش خارجی خود را حفظ می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: به طور کلی ارزهای کشورهای عضو بریکس جزو ارزهای قوی در دنیا نیستند چراکه ارز قوی باید بتواند به نیاز دنیا پاسخ دهد مانند دلار که یورو هم این ویژگی‌ را ندارد. سلطه و هژمونی دلار به این دلیل است که می‌تواند نیاز دنیا را تامین کند و به همین دلیل است که نفت، فلزات گرانبها و گندم با دلار معامله می‌شوند.