حاشیه های پررنگ تر از متن سفر رئیسی به پاکستان؛ از استقبال سرد در فرودگاه تا غیبت آجودان

به گزارش مردم سالاری آنلاین، روز گذشته ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم در صدر هیئتی سیاسی و اقتصادی برای سفری ۲ روزه عازم پاکستان شد. سفری که هنوز به پایان نرسیده اما حواشی آن گریبان دولت سیزدهم را گرفته است. هر چند که این اولین‌بار نیست که سفرهای خارجی ابراهیم رئیسی جنجال‌آفرین می‌شود و گاه و بیگاه سفرهای خارجی رئیس دولت با حواشی همراه بوده است.

مقایسه دو سفر؛ از آن رئیس جمهور تا این رئیس جمهور

عدم استقبال شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان از رئیسی در بدو ورود به خاک این کشور اولین حاشیه ای بود که رقم خورد. بر اساس آنچه خبرگزاری دولتی ایرنا نوشته، ابراهیم رئیسی و اعضای هیات همراه او در بدو ورود در پایگاه هوایی نورخان، از سوی ریاض حسین پیرزاده، وزیر فدرال مسکن دولت پاکستان‌، رضا امیری مقدم، سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان و جمعی از مسئولان سیاسی و نظامی کشور میزبان مورد استقبال قرار گرفتند. استقبالی که نقدهایی را به همراه داشت و منتقدان تاکید داشتند سطح استقبال پاکستان متناسب با سطح سفر صورت گرفته به این کشور نبوده است.

آنچنان که عبدالرضا داوری، فعال رسانه‌ای اصولگرا، در واکنش به سفر ابراهیم رئیسی به پاکستان، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «۱.در سفر امروز رئیسی به پاکستان، پیرزاده، وزیر مسکن پاکستان در فرودگاه به استقبال رئیسی رفت. ۲.در سفر سال ۹۵ حسن روحانی به پاکستان، نواز شریف، نخست وزیر پاکستان در فرودگاه به استقبال روحانی رفت و ممنون حسین، رئیس جمهور پاکستان هم برای بدرقه روحانی به فرودگاه رفت.»

بنا بر گفته علی‌محمد بیدارمغز، کارشناسی که در وزارت امور خارجه در حوزه تشریفات مسئولیت‌های متنوعی داشته، دیدار دو رئیس دولت را در فارسی دیدار رسمی (State Visit) می‌خوانند. در این مناسبت مقام مهمان به دعوت رسمی مقام همتای میزبان بیشتر در پایتخت این کشور ملاقات می‌کند. تاریخ این نوع ملاقات‌ها حداقل از شش ماه قبل در تقویم دو کشور ثبت می‌شود.

بنا به گفته بیدارمغز، اغلب این نوع دیدارها شامل استقبال رسمی در فرودگاه است که به دو صورت شخصی و نیابتی انجام می‌شود. استقبال شخصی آن است که رئیس دولت میزبان در فرودگاه از مهمان استقبال می‌کند. برای انجام این کار قسمتی از فرودگاه برای استقبال، اجرای سرود دو کشور و مراسم سان و گاه رژه آماده می‌شود و هواپیمای هیئت مهمان به‌گونه‌ای متوقف می‌شود که پلکان هواپیما درست در امتداد فرش قرمز قرار گیرد و رئیس هیئت میزبان در پای پلکان شخصاً از رئیس هیئت مهمان استقبال می‌کند.

وی می گوید؛«به‌دلیل دوری فرودگاه‌های بین‌المللی از کاخ‌های مقام ارشد در مرکز شهرها و بر اساس عمل متقابل، در بیشتر موارد استقبال نیابتی انجام می‌شود؛ یعنی یک نماینده رسمی که مقام او بیش از دو درجه از رئیس‌جمهور پایین‌تر نیست، مانند معاون رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر و حداقل یک وزیر، معمولاً وزیر خارجه یا وزیر کمیسیون مشترک از رئیس دولت مهمان استقبال می‌کند و مراسم رسمی در کاخ ریاست‌جمهوری میزبان انجام می‌شود. »

حاشیه های دو سفر به روسیه

اتفاقات رخ داده در مراسم استقبال از رئیس اما مسبوق به سابقه است و در تاریخ ۱۶ آذر ۱۴۰۲، ابراهیم رئیسی که به دعوت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به این کشور سفر کرده بود، با استقبال الکساندر نواک معاون نخست وزیر و رئیس کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی ایران و روسیه و نیز آندری رودنکو معاون وزیر خارجه این کشور وارد فرودگاه بین المللی ونووکوا مسکو شد.

عدم استقبال پوتین از ابراهیم رئیسی با حواشی زیادی روبه‌رو شد، چنانچه معاون پیشین مراسم و تشریفات دفتر رئیس جمهوری درباره پروتکل‌های دولت روسیه برای استقبال از روسای جمهور، گفته بود: «در پایتخت روسیه فرودگاه‌ها در فاصله بسیاری از کاخ ریاست جمهوری قرار دارند و از قدیم این رسم وجود داشته که در زمان سفر روسای جمهور کشورهای مختلف، یکی از وزرای کابینه دولت به فرودگاه می‌رود تا پای پرواز از مقام مهمان استقبال کند.»

ماجرا آنجا عجیب تر شد که اظهارات پوتین در دیدار با رئیسی حاکی از آن بود که رئیس دولت سیزدهم به دعوت پوتین به مسکو سفر نکرده بود بلکه تمایل به دیدار با پوتین از جانب طرف ایرانی مطرح شده بود. رئیس جمهور روسیه گفته بود: «از فراز حریم هوایی ایران عبور می‌کردم و تمایل داشتم همان جا فرود کنم تا با شما ملاقات کنم، ولی به من خبر دادند که خود جنابعالی تمایل دارید به مسکو سفر کنند.»

اولین سفر ابراهیم رئیسی به روسیه نیز بی حاشیه سپری نشده بود. در این سفر که در بهمن ماه سال ۱۴۰۰ رخ داد، از نحوه استقبال از ابراهیم رئیسی در مسکو، میزی که او و پوتین پشت آن مذاکره کردند، نماز خواندن رئیسی در کاخ کرملین و حتی جمله «در خدمت شما هستیم» که از زبان رئیس‌جمهور ایران بیان شد، این سفر را تحت تأثیر قرار داد.

پوتین در سفر اول رئیسی به روسیه، بزرگترین میز در کاخ کرملین را برای این دیدار انتخاب کرده بود. طول این میز حدود ۶ متر بود و طولانی‌ بودن فاصله زیاد دو رئیس جمهور در این دیدار انتقادات زیادی را در پی داشت و برخی از کارشناسان، این اقدام پوتین را نشانه دوری سیاسی و احساس ناخوشایندی از دیدار با رئیس جمهوری ایران را بازتاب دادند.

اما آنچه که به حاشیه‌های این دیدار دامن زد، جمله عجیب و غیر دیپلماتیک رئیس دولت سیزدهم به رئیس جمهور روسیه بود. ابراهیم رئیسی در دیدار با ولادیمیر پوتین از عبارت «در خدمت شما هستم» استفاده کرد که نقدهایی به آن مطرح شد.

آجودان رئیس‌جمهور غایب بود؟

اما از دیگر حواشی سفر ابراهیم رئیسی به پاکستان، غیبت آجودان رئیس جمهور است. در تصاویر به ثبت رسیده از این سفر و در مراسم استقبال شهباز شریف نخست وزیر این کشور، فرد نظامی که باید پشت سر رئیس جمهور باشد، دیده نمی شود درحالیکه پشت سر مقام پاکستانی آجودان ایستاده است.

البته آجودان رئیس‌جمهور در سفرهای او به روسیه، عمان، قزاقستان و الجزایر حضور داشته است و از همین رو غیبت او در سفر به پاکستان محسوس بوده است اما خبری درباره علت آن منتشر نشده است.

آنگونه که روزنامه خراسان گزارش داده، آجودانی یک پروتکل در سراسر دنیاست و بیشتر کشورهای دنیا آجودان دارند. مطابق ابلاغیه ستاد کل نیروهای مسلح،« فریار» یا آجودان رئیس جمهور یکی از کارکنان نظامی است که با حفظ سمت به عنوان همراه نظامی مقام ریاست جمهوری، ایشان را همراهی می کند. برگزاری مراسم استقبال و بدرقه رسمی از رئیس جمهور در سفرهای خارجی، برگزاری مراسم بدرقه یا استقبال از رئیس جمهور کشورهای خارجی در ایران، همراهی با رئیس جمهور در مراسم نثار تاج گل و دیگر مراسم رسمی و غیر رسمی داخلی با درخواست نهاد ریاست جمهوری، ارائه مشاوره به رئیس جمهور درخصوص مسائل تشریفات نظامی در کشورهایی که می رویم یا مقامات کشورهایی که مهمان می شوند، کنترل و نظارت فرماندهی مراسم استقبال و بدرقه از مهمانان خارجی و ... . اصولا در هر مراسمی که تشریفات نظامی باشد آجودان هم باید باشد.

از حاشیه های سفر به آمریکا تا دستکاری عکس های سمرقند

دیگر سفرهای خارجی رئیسی نیز با حواشی همراه بوده است. چه از حضور خانواده و همسر ابراهیم رئیسی در جریان سفر به نیویورک تا حاشیه های سفر به چین.

حاشیه های سفر به آمریکا از همان داخل هواپیما شروع شد و انتشار عکسی از نماز شب خواندن رئیسی در داخل هواپیما یکباره فضای مجازی و سیاسی را به واکنش واداشت. از یک سو مردم حرمت و جایگاه معنوی خلوت نماز شب را به رئیسی یادآوری می کردند و در سوی دیگر سیاسیون تیم رسانه ای دولت را بخاطر این اشتباه نقد می کرد. انتقادات آنقدر زیاد شد که رئیسی خود وارد میدان شد و به منتشر کنندگان عکس تذکر داد.

از سوی دیگر در عکس هایی که از همراهان رئیسی در سفر به نیویورک و طی دیدارها و نشست هایش منتشر شد افرادی چون امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه، اسماعیلی مسئول دفتر رئیس جمهور، علی باقری مذاکره کننده ارشد و ...دیده می شدند اما با انتشار یک مصاحبه از همسر رئیس جمهور با نشریه آمریکایی نیوزویک خبر حضور جمیله علم الهدی و دخترش درجمع هیات سفر کننده به آمریکا خبری شد. حضوری که با واکنش هایی کنایه آمیز نیز روبرو شد.

اسکورت او با خودروهای خاص در پکن نیز با حواشی همراه بود.

از دیگر حواشی که دامن‌گیر رئیس دولت سیزدهم شد ماجرای انتشار تصویری از ابراهیم رئیسی در کنار میزی که روی آن گیلاسی مشروب قرار داشته و سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای حضور داشتند، بود. تصویری که با تکذیب خبرگزاری دولت مواجه شد و در گزارشی از عدم حضور رئیسی در ضیافت شام به خاطر عدم رعایت پروتکل‌های جمهوری اسلامی ایران خبر داده و نوشته بود: «علت حضور نداشتن رییس جمهور ایران در این ضیافت، تاکید بر پروتکل های جمهوری اسلامی ایران در مراسم شام بوده است؛ از این رو رییسی پس از شرکت در آیین غرس نهال یادبود اجلاس، عازم مسجد اهل بیت (ع) شهر سمرقند شد تا ضمن ادای فرضیه نماز، در جمع نمازگزاران مردم مسلمان این شهر نیز حضور یابد.»