احتمال پاسخ اسرائیل و آینده منطقه پس از وعده صادق

به گزارش مردم سالاری آنلاین، اگرچه مقامات نظامی اسرائیل دقایقی پس از آغاز حملات ایران وعده پاسخ سخت و پشیمان‌کننده به ایران دادند که اما با استقبال آمریکا، بزرگ‌ترین متحد خودش همراه نشد. جو بایدن، در گفتگویی تلفنی که پس از خاتمه‌یافتن حملات بامداد روز یکشنبه انجام شد بنیامین نتانیاهو را از پاسخ به تهاجم موشکی و پهپادی ایران برحذر داشت و اعلام کرد که در صورت عملی‌شدن چنین حمله‌ای، نباید از کشورش انتظار همراهی داشته باشد.

پیش‌تر نیز وزیر دفاع امریکا نیز از همتای اسرائیلی خودخواسته بود که پیش از انجام هرگونه حمله علیه ایران، لازم است که تل‌آویو، واشنگتن را در جریان جزئیات آن قرار دهد. علاوه بر ایالات متحده، دیگر متحدان غربی اسرائیل به‌خصوص قدرت‌های اروپایی نیز ضمن محکوم‌کردن حمله ایران، به‌نوعی، به شکل تلویحی خواستار کاستن از شدت تنش کنونی شده‌اند.

کارشناسان سیاسی بر این باورند که امریکا در کمک به اسرائیل برای رهگیری پهپادها و موشک‌های ایران به دنبال کنترل جنگی بوده که در صورت شکست اسرائیل در برابر پاسخ ایران متحمل می‌شده است. براین‌اساس در صورت عدم همراهی امریکا و انگلیس برای ارتقای توانمندی پدافندی اسرائیل، موشک‌ها و پهپادهای بیشتری به اهداف اصابت می‌کرد و خسارات اسرائیل بیشتر از آن می‌شد که هم اکنون به آن معترف است.

از سوی دیگر باتوجه‌به قدرت بالای تهاجمی اسرائیل در عملیات هوایی به‌واسطه در اختیار داشتن جنگنده‌های فوق پیشرفته، نگرانی‌ها نسبت به شعله‌ورشدن یک جنگ تمام‌عیار میان ایران و اسرائیل و درگیرشدن کل منطقه در صورت تحقق حمله انتقامی اسرائیل بالا گرفته است. تهدیدی که پیش‌تر نیز واکنش مقامات نظامی کشورمان را به همراه داشته و تأکید شده در صورت حمله اسرائیل به ایران، حمله‌ای با شدت بیشتر انجام خواهند داد.

کارشناسان نظامی و تحلیل‌گران سیاسی از تأسیسات هسته‌ای ایران به‌عنوان عمده‌ترین اهداف حمله احتمالی اسرائیل نام می‌برند که تل‌آویو پیش‌تر بارها تهران را به انجام آن تهدید کرده بود.

نشریه جروزالم پست در مقاله‌ای تحلیلی ضمن پرداختن به قدرت تهاجمی اسرائیل در عملیات هوایی، سناریوی زمین‌گیر شدن ایران در صورت حمله هوایی احتمالی اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای این کشور را مورد بررسی قرار داده است. نویسنده مقاله در ابتدای مطلب خود این فرضیه را مطرح کرده که اسرائیل در نهایت تصمیم به مقابله‌به‌مثل می‌گیرد. جروزالم پست سپس این سؤال را به میان می‌کشد که اگر اسرائیل از این فرصت برای بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران استفاده کند، چه روی خواهد داد؟

این در حالی است که تحلیلگران داخل ایران معتقدند در صورت حمله اسرائیل به تأسیسات اتمی، مشروعیت لازم برای دستیابی به سلاح اتمی فراهم خواهد شد. مبنای این استدلال آن است که اسرائیل به‌عنوان کشوری اتمی تاکنون از توانمندی‌های اتمی خود علیه ایران استفاده نکرده و تخریب زیرساخت‌های هسته‌ای ایران به معنای برهم‌زدن توازن در نیروهای طرفین و تلاش برای تضعیف ایران در وضعیتی است که قادر نباشد در صورت حمله اتمی اسرائیل، پاسخ متوازن بدهد.

سناریویی که تحلیل‌گر روزنامه جروزالم پست به آن اشاره دارد یکی از احتمالات را در صورت پاسخگویی اسرائیل مورد بررسی قرار داده است.

این احتمال به حمله گروهی چندین فروند جنگنده رادار گریز اف-۳۵ از مسیرهای جداگانه به تأسیسات مختلف (نظامی و هسته‌ای) در سراسر خاک ایران اشاره دارد که برخی از آن‌ها تا ۲۰۰۰ کیلومتر از اسرائیل فاصله دارند. ممکن است برخی از این جنگنده‌ها علی‌رغم مخالفت سوریه و ترکیه، در امتداد مرز این دو کشور پرواز کنند و سپس از عراق عبور کنند.

گروه دیگری از جنگنده‌ها ممکن است از حریم هوایی عربستان سعودی و خلیج‌فارس عبور کنند؛ البته مشخص نیست که سعودی‌ها با این پرواز به‌صورت ضمنی موافقت و یا در کل مخالفت خواهند کرد. بر اساس این سناریو که جروزالم پست آن را بررسی کرده، هدف اولیه چنین حمله‌ای، ازکارانداختن سامانه‌های دفاع هوایی ایران است.

ممکن است این هواپیماها به طور هم‌زمان یا به‌صورت موج به موج (مانند حملة موشکی ایران در بامداد یکشنبه) حمله کنند تا ابتدا سامانه‌های دفاع هوایی ایران را در ده‌ها سایت هسته‌ای که توسط سازمان اطلاعاتی موساد و ارتش اسرائیل شناسایی شده‌اند، نابود کنند.

مأموریت جنگنده‌ها در این حملات نابودی سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفتة ایران عنوان شده که از سامانه‌های دفاعی لبنان، سوریه یا حماس بسیار پیچیده‌تر است. صرف‌نظر از اینکه هواپیماهای اف-۳۵ به طور هم‌زمان یا به‌صورت موجی حمله کنند، تقریباً به‌طورقطع موج دیگری از حملات توسط هواپیماهای اف-۱۵، اف-۱۶ و اف-۳۵ اسرائیل که بمب‌های سنگین ۵۰۰۰ پوندی GBU-۷۲ آمریکایی را حمل می‌کنند، صورت خواهد گرفت؛ همچنین ممکن است از بمب‌های ۲۰۰۰ پوندی و کوچک‌تر برای اهداف دیگری استفاده شود.

بر اساس سناریوی مطرح شده از سوی جروزالم پست، حتی ممکن است پس از حملات اولیه، موج‌های دیگری برای کمک به نفوذ به عمق خاک ایران به‌منظور نابودی تأسیسات هسته‌ای کلیدی این کشور در فردو و نطنز در نظر گرفته شود. ارتش اسرائیل همچنین به طور بالقوه می‌تواند از تعداد قابل‌توجهی از موشک‌های بالستیک سطح به سطح و همچنین پهپادهای جاسوسی و تهاجمی خود در این حملات استفاده کند.

در این گزارش تحلیلی آمده است: باتوجه‌به اینکه تأسیسات اصلی فردو در عمق ۸۰ متری زیر زمین قرار دارد، تنها بمب‌های ۳۰۰۰۰ پوندی موسوم به «بمب‌های سنگر شکن» موجود در زرادخانة آمریکا می‌توانند آن را به طور کامل نابود کنند. نویسنده در ادامه یادآور می‌شود که ایالات متحده حتی در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نیز از دادن چنین بمب‌هایی به اسرائیل خودداری کرده بود.

وبگاه آمریکایی «فوربز» در این باره توانمندی پدافندی ایران نوشته سامانه باور-۳۷۳ که در آگوست ۲۰۱۹ وارد خدمت شد، نقش پدافند هوایی ایران ایفا می‌کند. ایران در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که نوع ارتقا یافته آن را ساخته و آزمایش شده است.

در این آزمایش رادار این سامانه یک هدف را از فاصله ۲۸۰ مایلی شناسایی و آن را از فاصله ۲۵۰ مایلی ردیابی کرد و با استفاده از موشک جدید «صیاد-۴» در برد ۱۸۶ مایلی منهدم کرد. در آن برهه یکی از فرماندهان ارشد ایرانی حتی اعلام کرد که این سامانه می‌تواند با هواپیماهای نسل پنجم مقابله کند. این وبگاه نوشت، ایران دفاع هوایی لایه به لایه خود را در رزمایش نظامی «ذوالفقار - ۱۴۰۱» به نمایش گذاشت.

سامانه «مرصاد» ساخت ایران در جریان این رزمایش یک پهپاد را که در ارتفاع ۲۵ هزارپایی خارج از حریم هوایی ایران فعالیت می‌کرد، ردیابی کرد. ایران همچنین در این رزمایش از پدافند هوایی کوتاه‌برد و ارتفاع کم «مجید» و سامانه‌های برد بلند «۱۵ خرداد» و «تلاش» استفاده کرد. ایران بر این باور است که سامانه باور-۳۷۳ حتی می‌تواند با «اس -۴۰۰» روسیه رقابت کند. این در حالی است که ایران یک نوع پیشرفته از سامانه «اس-۳۰۰» را که سال ۲۰۱۶ دریافت کرد، استفاده می‌کند.

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد در صورت حمله مستقیم اسرائیل به ایران، زنجیره‌ای از کنش‌ها و واکنش‌ها، منطقه خاورمیانه را در آستانه شدیدترین تنش‌ها قرار خواهد داد. ازاین‌رو ناظران سیاسی معتقدند امریکا و متحدان اروپایی آن در شرایطی که در جنگ با روسیه در اوکراین هستند، تمایلی ندارند اشتیاق اسرائیل را برای حمله به ایران تحریک کنند و از تمامی کانال‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از ادامه تنش استفاده می‌کنند.