وسواس نظافت و درمان وسواس تمیزی

وسواس نظافت و وسواس تمیزی

نگهداری از خانه تمیز و مرتب معمولاً نشانه سلامت عاطفی خوب است. با این حال، هنگامی که تمیز کردن مکرر و زیاد از حد می شود، یک اختلال روانی زمینه ای ممکن است علت آن باشد. ترس وسواسی از آلودگی همراه با اجبارهای نظافت و ضدعفونی کردن یکی از زیرشاخه های OCD (اختلال وسواس) است. افرادی که از نظافت اجباری رنج می برند ممکن است احساس آلودگی گسترده ای از آلودگی، میکروب آلودگی های محیطی یا سموم شیمیایی داشته باشند. آنها ممکن است از بیمار شدن یا ابتلا به برخی بیماری ها مانند آنفولانزا، سرطان یا HIV بترسند. تمیز کردن اجباری آنها حتی ممکن است با تفکر جادویی همراه باشد که اگر به اندازه کافی شسته یا تمیز شوند، می توان از یک پیامد فاجعه بار منفی جلوگیری کرد. متأسفانه، تمیز کردن اجباری هرگز کاملاً کافی نیست، و بنابراین، پیامد ترسناک همچنان ادامه دارد و باعث تمیز کردن وسواسی-اجباری بیشتر می شود.

نظافت وسواسی چگونه بر زندگی تأثیر می گذارد؟

علل و پیامدهای وسواس نظافت

چرا ممکن است کسی با وسواس همه چیز را تمیز کند؟ شرلی به من گفت که او به این باور رسیده است که پاکیزگی در کنار خداپرستی است. برخلاف آن مثلاً، خیّر یا صادق بودن که همیشه احساس می‌کردم مدعیان بهتری برای قرب الهی هستند، والدینش این ایده را به او القا کردند که افراد خوب، افراد موفق تمیزی خانه را حفظ می کنند. گفتم: «بیایید یک لحظه در مورد آنچه شما فکر می کنید صحبت نکنیم بلکه بیایید در مورد آنچه احساس می‌کنید صحبت کنیم. مثلاً، آیا احساس می‌کنید که یک ازدواج موفق را می‌توان با تمیزی و مرتب بودن خانه سنجید؟

من قبلاً متوجه شده بودم که او هر بار که از شوهرش نام می برد (آنها بچه نداشتند) به طور گذرا ناامید به نظر می رسید.

او سری تکان داد، کمی ناراحت به نظر می رسید. برای من، ترس از میکروب ها، آلودگی نیست. بیشتر احساس نیاز به انجام کاری است تا همه چیز کار کند…

خبر خوب؟ شرلی شروع به تغییر زندگی خود کرد. او تعادل و حتی عشق را به وجود خود بازگرداند و شروع به احساس خودانگیختگی کرد و از زندان وسواس خود رها شد.

درمان شناختی – رفتاری (CBT): این نوع درمان، الگو های فکری اشتباه که باعث ایجاد اضطراب و وسواس نظافت می شود را به چالش می کشد و به شما کمک می کند که افکار منطقی را جایگرین آن ها کنید. این نوع درمان توسط روانشناس بالینی، دکتر درمان وسواس در مرکز درمان وسواس انجام می گیرد.

خانواده درمانی: از آنجایی که یک فرد مبتلا به وسواس در جمع خانواده خود با مشکلات عدیده ای مواجه می گردد، خانواده درمانی می تواند یک اقدام موثر برای کمک به این افراد و خانواده هایشان باشد. در این روش درمانی بر کاهش تعارضات خانوادگی تمرکز شده و به خانواده ها کمک می شود که درک بهتری از اختلال وسواس پیدا کنند. همچنین درمانگر به اعضای خانواده انگیزه داده و به آن ها می آموزد که چگونه به عزیزانشان که افکار وسواسی دارند؛ کمک کنند.

گروه درمانی: در گروه درمانی، فرد مبتلا به وسواس نظافت در جمعی قرار می گیرد که همگی از نوعی وسواس رنج می برند. صحبت کردن با دیگر افرادی که تجربیات مشابه دارند باعث ایجاد احساس حمایت و همدلی می گردد. از طرف دیگر، قرار گرفتن در جمع، احساس انزوا را در افراد مبتلا به وسواس کاهش می دهد که به نوبه خود یک اقدام درمانی موثر برای کاهش افکار وسواسی محسوب می شود.

مواجهه درمانی: در این روش با کمک درمانگر، عوامل محرک داخلی و خارجی را که باعث ایجاد وسواس نظافت می شود را شناسایی می کنید. سپس در مورد ترس ها و نگرانی هایتان در رابطه با آلودگی و میکروب با درمانگر صحبت کرده و توضیح می دهید که به عنوان مثال اگر دست هایتان را به طور مداوم نشویید، تصور می کنید که چه اتفاقی خواهد افتاد. در ادامه درمانگر به شما کمک می کند که به تدریج با شرایط استرس زا چه در تخیل و در چه در زندگی واقعی تان، رو به رو شوید.

دارو درمانی: امکان دارد که روانپزشک برای کاهش نشانه های وسواس نظافت، دارو های ضد افسردگی را برایتان تجویز کند. نمونه هایی از این دارو ها شامل پروزاک (Prozac)، زولوفت (Zoloft)، پاکسیل (Paxil) و غیره می باشد. نکته مهم در رابطه با استفاده از دارو های روانپزشکی این است که نباید مصرف آن ها را به طور ناگهانی قطع کنید زیرا در بعضی موارد باعث عود علائم، تغییرات جدی در خلق و خو و افزایش افکار خودکشی می شود.

تحریک عمقی مغز: اگر روش های درمانی قبلی مثمر ثمر واقع نشوند؛ احتمالا درمانگرتان به روش تحریک عمقی مغز متوسل خواهد شد. در روش تحریک عمقی مغز، در مناطق مختلف مغز الکترود هایی قرار می دهند که پالس های الکتریکی تولید می کنند. در نتیجه این روش درمانی به تغییر افکار و رفتار هایتان منجر خواهد شد.

درمان های دارویی وسواس پاکیزگی

یکی از مهم ترین عوامل در وسواس نظافت، کمبود سروتین در بدن است. این ماده شیمیایی اگر در مغز کم باشد به احتمال زیاد باعث افسردگی و اضطراب شخص خواهد شد. تجویز داروهای ضد افسردگی باعث می شود که این ترشح این ماده در بدن بالا رفته و بتوانید آرام باشید. داروهایی که توسط پزشک تجویز می شود:

• Sertraline با نام تجاری ( زولوفت Zoloft )
  Fluvoxamine فلوکسامین
  Fluoxetine فلوکستین

شایع ترین داروهای ضد افسردگی هستند. این داروها در دسته داروهای مهار کننده بازجذب سروتین قرار میگیرند که برای درمان افسردگی، وسواس فکری، کاهش استرس و اضطراب کاربرد دارد. البته سایر داروها، نسبت به درجه وسواسی فرد متفاوت است و در دوزهای بالا یا پایین برای بیمار تجویز می شود.