میل به مهاجرت، به نیروی کارساده هم کشیده شده

اینک اما نیروی کار ساده و با مهارت متوسط نیز علاقه‌مند به مهاجرت است. تفاوت معنادار هزینه ـ درآمد در کشور با بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته عمده‌ترین علت علاقه‌مندی طبقات متوسط اجتماعی ـ اقتصادی مهاجرت به خارج از کشور است.

طبق آمار رسمی بیش از ۴ میلیون و ۴۰ هزار ایرانی در خارج از کشور زندگی می‌کنند. هر چند برخی، این آمار را تا دو برابر آمار رسمی تخمین می‌زنند. مهاجرت‌های بزرگ در دنیا معمولاً در پی فقر، جنگ، حوادث بزرگ طبیعی نظیر زلزله و … رخ می‌دهد اما میل بزرگ مهاجرت در میان ایرانیان در شرایطی است که تقریباً هیچ یک از عوامل و شرایط فوق وجود ندارد یا فقر ناگهانی و یکباره رخ نداده، بلکه حاصل روندی چندین ساله است. بنابراین آنچه به طور اجمال اما با اطمینان می‌توان به صورت قاعده‌ای کلی و کلان در نظر گرفت، علت اصلی میل شدید به مهاجرت ایرانیان به خاطر «تفاوت شرایط اقتصادی ـ اجتماعی موجود با شرایط مطلوب» است.

این بدان‌معناست که از حوزه سیاسی که بگذریم، دولت ـ دولت‌ها ـ نتوانسته‌اند به اندازه شأن و نیاز ایرانیانی که به دنیا می‌آیند، شرایط اقتصادی، اجتماعی و رفاهی مطلوب ایجاد کنند، نتوانسته‌اند شغل بیافرینند، مسکن مطلوب، درآمد متناسب با هزینه، امکانات بهداشتی، درمانی، آموزشی، تفریحی مناسب و متناسب به نیازهای امروز جامعه، امید به آینده و میل به وطن و میهن‌دوستی ایجاد کنند. این ناتوانی دولت‌ها در شکل و شمایل گریز جوانان از وطن نمود یافته است به گونه‌ای که به عقیده رصدخانه مهاجرت، تنها می‌توان روی ۲۰ درصد نیروی کار ایرانیانی که متولد می‌شوند برای آینده حساب باز کرد.