ادعای ایجاد نیم میلیون شغل در شش ماه ابتدایی سال پذیرفتنی نیست

به گزارش مردم سالاری آنلاین، ایجاد یک میلیون شغل در سال یکی از شعارهای اصلی دولت سیزدهم قبل و بعد از انتخابات بود. اگرچه برخی از کارشناسان از همان ابتدا معتقد بودند تحقق این شعار با ادامه‌ی سیاستهای فعلی امکانپذیر نیست، اما دولت و متولی تحقق این شعار، یعنی وزارت کار، همچنان بر این وعده و توان اجرای آن مصمم هستند. در همین راستا جلسه‌‎ی شورایعالی اشتغال چندین مرتبه تشکیل شد تا در مورد این مسئله‌ی مهم تصمیماتی گرفته شود. 

سیدصولت مرتضوی (وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی) در حاشیه‌ی آخرین جلسه‌ی شورایعالی اشتغال از تحقق ۵۰درصدیِ وعده‌ی ایجاد یک میلیون شغل در سال در شش ماه ابتدایی سال جاری خبر داد. به گفته‌ی وی «با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، بیش از ۵۰ درصد تعهد داده شده و فرصت‌های شغلی هدف‌گذاری شده سال ۱۴۰۱، در شش ماهه نخست امسال عملی شده و با دستور رئیس جمهوری، اشتغال‌زایی در دستور کار ویژه همه دستگاه‌های اجرایی قرار گرفته است.» 

احسان سلطانی (کارشناس مسائل اقتصادی) در خصوص ادعای ایجاد نیم میلیون شغل در شش ماه ابتدایی سال جاری به ایلنا گفت: زمانی می‌توانستیم بگوییم بالا رفتنِ آمار اشتغال نتیجه‌ی ایجاد یکسری مشاغل خدماتی مثل پیک موتوری و دلالی و مشاغلی مثل نوسان‌گیری در بورس و… است. همچنین زمانی می‌گفتیم طبق تعریفی که از اشتغال داده‌اند – یعنی هر کس چهار پنج ساعت در هفته کار کند شاغل به حساب می‌آید – آمار اشتغال بالا رفته است. اما امروز حتی این را هم نمی‌توانیم بگوییم. درواقع حتی نمی‌توانیم ادعا کنیم که در بخش خدمات شغل ایجاد شده است چه برسد به ایجاد شغل در بخش تولید و صنعت. 

سلطانی ادامه داد: باتوجه به رکودی که در بازار وجود دارد و به زمین افتادنِ خیلی از کسب و کارها و تولیدی‌های نمی‌توان چنین ادعایی را پذیرفت. بسیاری از تولیدی‌های پایین دستی مثل پوشاک و کفش‌سازی و صنایع به شدت اشتغال‌زا وضعیت خوبی ندارند و در نتیجه اشتغالشان پایین آمده است. 

این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: در کنار همه‌ی اینها، کسب‌وکارهای اینترنتی هم وضعیتِ مناسبی ندارند. چند صدهزار کسب و کار اینترنتی، که براساس تعریف رسمی از اشتغال، جزو آمار به حساب می‌آیند، عملکرد خوبی ندارند. از طرفی به خاطر رکود در بازار، حمل و نقل هم کاهش پیدا کرده است. 

وی تاکید کرد: ما نه تنها رشد نداشتیم بلکه افت شدید هم داشته‌ایم. با این اوصاف باید بگوییم احتمالا طی یک سال گذشته یک میلیون شغل از دست داده‌ایم، ایجاد یک میلیون شغل پیشکش! 

سلطانی گفت: شعار دادن آسان است. اگر دولت درست می‌گوید آمار بانک مرکزی را دستکاری نکند و آمار نقدینگی را منتشر کند. همه‌ی اینها نشان می‌دهد که وضع از آنچه فکر می‌کنیم هم وخیم‌تر است و مشخص نیست به چه امیدی و با کدام چشم‌انداز چنین شعارهایی داده می‌شود. ما در بدترین شرایط چند سال اخیر به سر می‌بریم. همان مسیر و سیاست اقتصادی که از چند سال پیش آغاز شده در این دولت نیز ادامه دارد، با این رویه شغل ایجاد نمی‌شود. 

این کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: مردم ترجیح می‌دهند سرمایه‌‎ی خود را تبدیل به دلار کنند تا ارزش آن حفظ شود. در چنین وضعیتی اشتغال چگونه ایجاد شده است؟! 

سلطانی در مورد سامانه‌ی ملی رصد اشتغال گفت: ادعای ایجاد نیم میلیون شغل قابل قبول نیست و نمی‌توانیم اطلاعات این سامانه را تصدیق کنیم. آنچه در واقعیت و پژوهش‌های میدانی می‌بینیم چیز دیگری است. زمان کلی گویی و شعار دادن تمام شده؛ دولت با عدد و رقم بگوید چه شغلی در کدام بخش‌ها ایجاد شده است. جزئی و دقیق بگویند و آمار واقعی بدهند. به این سوال ما پاسخ دهند که در شرایط رکود و بعد از اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی، چگونه شغل ایجاد شده است؟! 

وی تصریح کرد: وقتی نرخ تورم افزایش، توان خرید مردم کم و مصرف پایین می‌آید، چگونه می‌توانیم بگوییم شغل ایجاد شده است؟ اگر دولت حسن نیت دارد، آمار بانک مرکزی را به روز کند. آمار بانک مرکزی از مرداد ماه به روز نشده و صرفا آمار قیمت مسکن را منتشر می‌کنند. درصورتیکه بانک مرکزی باید آمار و جزئیات بسیاری منتشر کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: در بخش کشاورزی و صنعت ریزش اشتغال داشته‌ایم؛ در بخش ساختمان‌سازی هم کاهش ساخت و ساز طی سالهای گذشته سبب کاهش اشتغال در این بخش شده است. وضعیت کسب و کارهای خرد هم مشخص است. اشتغال یا باید در بخش صنعت یا کشاورزی یا خدمات باشد؛ وقتی همه‌ی این بخش‌ها وضعشان مشخص است، چگونه مدعی ایجاد این تعداد شغل هستند؟ 

به گفته‌ی سلطانی؛ البته احتمال دارد به خاطر بازگشت به زندگیِ عادی بعد از کرونا، در بخش هتلداری و رستوران شاهد رشد اشتغال باشیم که آن هم زیاد نیست. شاید هم دولت برای عده‌ای شغل دولتی ایجاد کرده که ما از آن خبر نداریم! 

این کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص راه‌حل ایجاد شغل در کشور گفت: تنها راه این است که جلوی افزایش نرخ تورم را بگیریم و قیمت‌ها را واقعی کنیم. یا قیمت دلار را پایین بیاوریم که همه قیمت‌ها پایین بیاید و در نتیجه کسب و کارها رونق بگیرد و از این طریق قدرت خرید مردم مقداری احیا شود و در نتیجه اشتغال ایجاد شود، یا همه چیز را بر مبنای قیمت‌های سال ۹۶ قرار دهیم.

سلطانی توضیح داد: وقتی قیمت‌ها بالا می‌رود و سرکوب مزدی اتفاق می‌افتد، قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد و در نتیجه اوضاع همین می‌شود که الان می‌بینیم. 

وی گفت: امروز قیمت مواد غذایی هفت و نیم برابر شده اما حداقل دستمزد حدود پنج و نیم درصد و میانگین دستمزد حدود چهار و نیم درصد افزایش یافته است. یعنی قیمت مواد غذایی از رقم دستمزد افزایش بیشتری داشته و خب مشخص است در این حالت مردم نمی‌توانند حتی نیاز خوراک خود را تامین کنند. در چنین وضعیتی چگونه اشتغال ایجاد می‌شود؟!