تشکل‌های صنفی نمی‌توانند پیگیرِ مطالباتِ کارگران باشند

به گزارش مردم سالاری آنلاین، شورای اسلامی کار، انجمن صنفی و نماینده کارگران؛ سه تشکلِ به رسمیت شناخته شده‌ی قانون کار هستند. تبصره ۴ ماده ۱۳۱ قانون کار، «فقط» این سه تشکل را قانونی اعلام کرده و کارگران را مستحق بهره‌مندیِ آن دانسته است. بهره‌مندی از این حق قانونی گاه به سختی محقق می‌شود، به طوریکه هم ایجاد تشکل‌‌های کارگری دشوار است و هم اگر ایجاد شوند، توان‌شان برای پیگیریِ مطالباتِ کارگران پایین است. سابقه‌ی تشکیل و بررسیِ فعالیتِ تشکل‌های قانونیِ موجود این وضعیت را به خوبی نشان می‌دهد. 
کارگران صنعتِ گاز استان بوشهر که بعد از سال‌ها تلاش بالاخره سال گذشته توانستند انجمن‌های صنفی پالایشگاه‌های مجتمع گاز پارس جنوبی را تکمیل کنند و همچنین بعد از موانع بسیار، روند تشکیلِ کانون انجمن‌های صنفی را به پایان برسانند، حالا در تازه‌ترین تلاش‌شان برای بیانِ مطالباتِ صنفیِ خود دچار مشکل شده‌اند. 
روز دوشنبه، اول اسفندماه، قرار بود کارگران پالایشگاه‌های ۱۲ گانه‌ی مجتمع گاز پارس جنوبی تجمعی صنفی برای بیان چهار خواسته‌ی مشخص خود برگزار کنند؛ اجرایِ کامل و دقیق طرح طبقه‌بندی مشاغل، حلِ مشکلِ رانندگانِ استیجاری، بازگرداندنِ کارکنان ستادی و اداری به سیستمِ اقماریِ دوهفته کار – دوهفته استراحت و در نهایت، بالا بردنِ کیفیتِ خوابگاه‌ها و کمپ‌های کارگری از مهم‌ترین خواسته‌های آن‌ها بود. خواسته‌هایی که بارها به شکل‌های مختلف آن را بیان کرده و چون به نتیجه نرسیدند، تدارکِ برگزاریِ تجمع دیدند. 
تلاش انجمن صنفی کارگران برای پیگیری مطالبات؛ 
به نتیجه نرسیدیم
علیرضا میرغفاری (رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران پارس جنوبی) می‌گوید: یک سال از تشکیل انجمن‌های صنفی می‌گذرد و در این مدت، بی‌وقفه و در جلساتِ مختلف، مطالباتِ کارگران را پیگیری کردیم اما نتیجه‌ی مطلوبی حاصل نشد. 
میرغفاری ادامه می‌دهد: از آنجا که نتوانستیم مطالبات را از مسیر قانونی و با نامه‌نگاری و گفتگو پیگیری کنیم، درخواست تجمع دادیم. دوازدهم و بیست و یکم دی ماه دو درخواستِ برگزاری تجمع برای استاندار و شورای تأمین بوشهر ارسال کردیم اما هر دو نامه بی‌پاسخ ماند. در نامه‌ی سوم که ۱۱ بهمن ماه ارسال شد، ۴ مطالبه‌ی اصلی کارگران را مطرح و زمان و مکان تجمع را نیز مشخص کردیم. 
رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران پارس جنوبی می‌گوید: این تجمع نه در محوطه‌ی شهری، که قرار بود در کریدور منطقه‌ی ویژه که فقط کارگران و کارمندان پالایشگاه گاز در آن رفت و آمد می‌کنند برگزار شود. در واقع مطالباتِ صنفی ما قرار بود در فضایِ کاری برگزار شود اما با آن موافقت نشد. 
«ما نماینده قانونی کارگران هستیم و پیگیریِ مطالباتِ آن‌ها وظیفه‌ی ماست»؛ میرغفاری با بیان این جمله از اتفاقاتی می‌گوید که بعد از تصمیم به برگزاریِ تجمع برای اعضای انجمن صنفی و برخی از کارگران افتاده است: «شب قبل از برگزاریِ تجمع، من به همراه یکی دیگر از اعضای انجمن بازداشت شدیم و فردای آن روز بدون قید آزاد شدیم اما مسئله این است که حق اعتراض برای ما قائل نشدند…»
مجازات برای پیگیریِ مطالباتِ کارگری؛ 
از تعلیق تا امضایِ تعهدنامه‌
پیگیریِ مطالباتِ کارگران پالایشگاه پارس جنوبی - که وظیفه‌ی قانونی انجمن صنفی است- برای کارگران و نمایندگانِ صنفی‌شان دردسرهایی دارد؛ میرغفاری توضیح می‌دهد: «من به همراه ۵ نفر دیگر از اعضای انجمن صنفی پالایشگاه‌های مختلف، در حال حاضر ممنوع‌الورود هستیم. کارگرانی هم که در روز مقرر تجمع کرده بودند مجبور به امضایِ تعهدنامه‌ای شدند که با نصِ صریح قانون کار مغایر است. برخی کارگران نیز تعهدنامه را امضا نکرده‌اند و مانند ما ممنوع‌الورود هستند…»
در متنِ تعهدنامه‌ آمده: «در صورت عدول از تعهد و انجام هرگونه تخلف، شرکت مختار است بنا به نظر خود هرگونه تنبیه انضباطی برای اینجانب در نظر بگیرد و مخیر به فسق یک طرفه قرارداد و خاتمه کار است؛ این اقدام قطعی و غیرقابل اعتراض می‌باشد و اینجانب حق هر گونه اعتراض و دعوی را در محاکم قضایی هیئتهای حل اختلاف و تشخیص کارگری و دیوان عدالت اداری از خویش سلب و ساقط نمودم». 
تعهدنامه می‌گوید اگر کارگر تخلف کند باید در انتظار هر مجازاتی باشد و حق اعتراض هم ندارد. رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران پارس جنوبی در اعتراض به چنین تعهدنامه‌ای می‌گوید: این متن خلاف ماده ۲۷ قانون کار است؛ طبق این ماده، قصور کارگر بعد از تذکرات کتبی باید در کمیته انضباطی بررسی و توسط کمیته انضباطی به هیئت تشخیص و درصورت نیاز به هیئت حل اختلاف ارجاع داده شود. ماده ۲۷ به صراحت می‌گوید که برای اخراج کارگر، کسب نظر مثبت شورای کارگری و تشکل کارگری لازم است اما این تعهد، کاملا خلاف نص صریح قانون نوشته شده و مجتمع گاز تخلف کرده است. 
وقتی تشکل‌های صنفی نمی‌توانند پیگیرِ مطالباتِ کارگران باشند…
ممنوع‌الورود شدن و اجبارِ به امضای تعهدنامه‌، مجازاتی است که برای پیگیریِ چهار خواسته اعمال شده است. انجمن صنفی و کارگران می‌خواستند طبقه‌بندی به درستی اجرا شود. آن‌ها به دنبالِ بهبودِ شرایطِ رانندگان استیجاری بودند؛ کارگرانی که ۱۲ ساعت در روز و ۳۰ روز در ماه کار می‌کنند و گاهی حتی بیش از سه ماه امکانِ دیدنِ خانواده‌ی خود را ندارند. این کارگران به وضعیتِ اسفبارِ کمپ‌هایشان اعتراض داشتند و درخواست‌شان بهبودِ شرایط خوابگاه‌های کارگری بود. پیگیریِ این مسائل از سوی انجمن صنفی نه تنها تخلف نیست بلکه وظیفه‌ی مسلم و قانونی آن‌هاست. 
شش عضو انجمن صنفی کارگران پالایشگاه پارس جنوبی - اعضایی که طبق قانون کار موظف به پیگیریِ حقوق کارگران هستند - به جرمِ اینکه به وظایفِ قانونی خود عمل کرده‌اند اکنون ممنوع‌الورود هستند و کارگرانی که به فراخوان انجمن، صبح روز دوشنبه، یکم اسفند، جمع شدند تا مشکلاتِ صنفی خود را فریاد بزنند، تعهدنامه‌ای را امضا کردند که بیشتر شبیه حکم اخراج است. به راستی وقتی تشکل‌های کارگری را اینچنین ضعیف و از کارافتاده کرده‌ایم، کارگران چگونه قرار است به حقوقشان برسند؟