نقدی بر سیاست ایران در قبال افغانستان

پیرمحمد ملازهی، کارشناس شبه قاره در گفتگویی با خبرآنلاین پیرامون پیامدهای امضای توافقنامۀ استراتژیک بر ایران می گوید: هند، پاکستان و چین به این سمت رفته اند که با افغانستان معاهدات استراتژیک امضاء کنند، دلیل شان هم اینست که آنها احساس می کنند باید توازن قدرتی در افغانستان برای ثبات کشور به وجود آید. وقتی آمریکایی ها و اروپایی ها به تنهایی این قرارداد را امضاء می کنند و تعهدات متقابل را می پذیرند، امنیت سایر کشورهای منطقه اعم از پاکستان و هند و چین نیز تحت تأثیر قرار می گیرد.
ملازهی می افزاید: امنیت ایران نیز تحت تأثیر قرار می گیرد و علی القاعده اگر وزارت خارجه ایران فعال عمل کند و به جای رد هر نوع توافق با افغانستان و بقیه کشورها، با مقامات افغانستان وارد توافق شود، این سیاست برآورندۀ منافع ملی و امنیتی ایران در بلندمدت خواهد بود. به اضافه اینکه افغانستان در خشکی قرار دارد، راهی که این کشور را به آب می رساند ایران و پاکستان است. پاکستان واقعاً به خوبی در حال بهره برداری و استفاده از این موقعیت است و هوشیاری زیادی به خرج می دهد. کمااینکه در هر نوع مذاکره و قراردادی سعی دارند از این نقطه ضعف جغرافیایی طبیعی افغانستان نهایت استفاده را ببرند. البته نمی توان از این مسئله انتقاد کرد چرا که روندی است. بحث مهم اینست که ایران چرا از این مسئله استفاده نمی کند؟ به نظر من افغانها بیش از آنکه تمایل به استفاده از راه پاکستان داشته باشند، به استفاده از راه ایران تمایل دارند.
این کارشناس شبه قاره می افزاید: البته تلاشهای مشترکی برای گسترش همکاری میان دو کشور صورت گرفته است، ولی کندی کار در ایران یکی از مشکلات مهم است. حقیقت اینست که تصمیم گیریها در ایران بسیار کند است و همین کندی سبب می شود که افغانها خیلی امیدوار نباشند نسبت به اینکه به تفاهمات استراتژیک با ایران دست پیدا کنند.به نظر من ایران هم باید مثل سایر کشورها وارد مذاکره با دولت افغانستان شود و معاهدۀ استراتژیکی را با آنها براساس دیدگاه و منافع خودش امضاء کند. مخالفتی که ایران با این مسئله دارد، بجایی نخواهد رسید. واقعیت اینست که این قرارداد با برخی از کشورها امضاء شده و با افغانستان و پاکستان نیز امضاء خواهد شد. مهم اینست که ایران بتواند از موقعیت ها و فرصت های موجود استفاده کند.