افزایش ۳ برابری رخدادهای هفتگی زلزله در کشور

از ۲۴ خرداد در بندر چارک استان هرمزگان تا کنون بیش از ۸۰ زلزله بزرگتر از ۲.۵ در این منطقه به ثبت رسیده و ادامه این لرزه‌ها در بندر مقام و پارسیان این استان در حال رخ دادن است و به اعتقاد محققان حوزه مخاطرات زمین شناسی این دو خوشه لرزه‌ای هر چند در فاصله ۱۲۰ کیلومتری دارند، ولی به دلیل تنشی که به صفحه ایران آمده است، منجر به رخداد این فوج لرزه‌ها شده و ادامه آن تا افغانستان یافته است.
دکتر علی بیت‌اللهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: اوج خوشه لرزه‌ای در بندر چارک که در نزدیکی جزیره کیش از ۲۴ خرداد رخ داد، با زلزله‌ای به بزرگای ۵.۲ بوده است و تاکنون نیز این فوج لرزه‌ها ادامه دارد.
وی با بیان اینکه بیش از ۸۰ زلزله بزرگتر از ۲.۵ در این منطقه به ثبت رسیده است، اظهار کرد: زلزله‌های این فوج لرزه‌ها زلزله‌های کوچکی نیستند و عمده آنها زلزله‌های ۴ و ۴.۵، ۴.۷ و ۴.۹ بوده است.
بیت‌اللهی ادامه داد: این تجمع زلزله‌ها که در محدوده شمال غربی جزیره کیش و بندر چارک رخ داده، موجب نگرانی مردم شده است، به گونه‌ای که برخی از مردم در بیرون از خانه‌ها زندگی می‌کنند. این تجمع زلزله‌ها ناشی از روند و فشارشی است که از سمت جنوب به پوسته ایران وارد شده و هرازگاهی با رخداد زلزله‌های نه چندان بزرگ خود را نشان می‌دهد.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر اینکه این رخداد مشابه فوج لرزه‌های بندرگناوه استان هرمزگان است، خاطر نشان کرد: در فوج لرزه‌های بندرگناوه بیش از ۲۶۰ زلزله در این منطقه رخ داد.
فوج‌لرزه در جنوب استان فارس
بیت‌اللهی یادآور شد: در ادامه این فوج لرزه‌های بندرچارک، در یک فاصله‌ای در حدود ۱۲۰ کیلومتری به سمت شمال غرب در محدوده بندر مقام و شهر پارسیان و در مناطق جنوبی استان فارس فوج لرزه‌های دیگری در حال رخ دادن است.
وی خاطر نشان کرد: این فاصله نشان می دهد که این دو خوشه لرزه ای از یکدیگر جدا و مجزا هستند، ولی حکایت از وجود تنش انباشته بزرگی دارد که با توجه به خصوصیات سازندهای زمین شناسی، باعث شده یک مرحله حاد، شکستگی بزرگ و وقوع زلزله بزرگتر را رقم نزند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خاطر نشان کرد: بر این اساس این منطقه با سکانس رخدادهای زلزله زیاد، انرژی تجمع یافته را آزاد می‌کند.
به گفته این محقق حوزه مخاطرات، آزاد سازی این انرژی تجمعع یافته در قالب فوج لرزه ها در بندر چارک، بندر مقام و پارسیان در حال رخ دادن است و این فوج لرزه‌ها از یکدیگر فاصله دارند و دو خوشه لرزه ای جداگانه است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان این دو خوشه لرزه ای در بندر چارک و مقام را به عنوان دو رخداد جداگانه تلقی کرد، گفت: در بندر چارک به نظر می رسد که گسل "پیش ژرفای زاگرس" مسبب این زلزله‌ها باشد، ولی در بندر مقام تجمع یافتگی انرژی بیشتر در اطراف گسل موازی گسل "پیش ژرفای زاگرس" با عنوان "پیشانی زاگرس" قرار دارد.
بیت اللهی با تاکید بر اینکه به نظر می رسد در این رخدادهای لرزه‌ای در استان هرمزگان دو سیستم گسلی جداگانه مؤثر هستند، ادامه داد: ولی ناحیه از دیدگاه تکتونیکی یک ناحیه محسوب می‌شود.
وی اضافه کرد: جدا شدگی این دو خوشه لرزه ای نشان می‌دهد که دو ساز و کار جداگانه از نظر رخداد زلزله ها اتفاق می افتد.
عمق کم زلزله در استان هرمزگان
بیت اللهی تاکید کرد: بررسی‌ها نشان می دهد که این زلزله‌ها در عمق کم رخ می دهد که برآوردها حاکی از متوسط عمق ۱۳ کیلومتر را دارد و به نظر می‌رسد در ادامه این روند، احتمال کمی وجود دارد که زلزله‌ای با بزرگای زیاد رخ دهد.
وی یادآور شد: به نظر من در این منطقه همین روال موجب خواهد شد که رخداد زلزله‌ها، اجازه تجمع بیشتر انرژی را ندهد و انتظار وقوع زلزله بزرگتر را نداشته باشیم.
ادامه تنش‌ها تا افغانستان
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به وقوع زلزله ای به بزرگای ۶.۱ در کشور افغانستان، گفت: روز گذشته در این کشور زلزله ای با بزرگای ۶.۱ و یا بر اساس گزارش دیگری ۵.۹ در جنوب کشور افغانستان رخ داد.
وی اظهار کرد: فاصله این زلزله با خوشه های لرزه ای ایران زیاد است، ولی از لحاظ تکتونیکی از ناحیه به دلیل تنشی که از سمت جنوب به پوسته ایران و افغانستان وارد شده، آن ناحیه نیز فعال شده است.
بیت اللهی خاطر نشان کرد: در این شرایط ما با یک بی هنجاری لرزه ای در کشور مواجهیم، به گونه ای که در مراوه تپه استان گلستان زلزله‌ای با بزرگای ۵ نیز رخ داده و درسایر نقاط کشور نیز این تنش‌ها قابل مشاهده است.
وی افزود: مکانیسم رخداد این زلزله‌ها به این صورت است که در اثر افزایش فشار و تجمع نیرو، گسل‌هایی که به مرز شکستگی می‌رسند، بیشتر و زودتر از سایر گسل‌ها به مرز شکست نزدیک می‌شوند و از این رو است که رخداد زلزله‌ها را به صورت تصادفی در شمال غرب، در شمال شرق و جنوب کشور مشاهده می‌کنیم.
روند رخدادهای لرزه‌ای
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به روند رخدادهای لرزه‌ای در کشور، توضیح داد: در مطالعاتی که بر روی زلزله‌های ۶ ماهه اخیر انجام دادیم، نشان داد که ظرف دو هفته اخیر نسبت به چندین هفته‌های گذشته کشور، تعداد رخداد هفتگی زلزله‌ها بیش از ۳ برابر متوسط رخدادهای لرزه ای در کشور است.
وی یادآور شد: این امر نشان می‌دهد که تجمع و ذخیره شدن تنش و فشار تکنونیکی یک مرحله آزاد شدن و شکستگی لایه‌ها است و در پی آن رخداد زلزله‌های متوالی را شاهدیم و این روند به نظر من خودش برای مناطق به‌ویژه جنوبی کشور یک نوع سوپاپ اطمینان و آزاد شدن تنش و جلوگیری از ذخیره انرژی برای وقوع زلزله‌هاست و از این نظر این روال، یک شرایط مطلوب است.