چشم‌انداز مبهم تصمیم بایدن درباره احیای برجام

وبسایت شبکه MSNBC آمریکا نوشت که دولت بایدن که در پشت سرفصل‌های اخبار اوکراین پنهان شده بود، حالا یک گام نگران‌کننده به جنگ با ایران نزدیک‌تر شد. به گزارش کانال ۱۳ اسرائیل، ایالات متحده با شرکت در رزمایش بزرگ اسرائیل برای شبیه سازی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در اواخر این ماه موافقت کرده است. تایمز اسرائیل خاطرنشان کرد که این گزارش بدون منبع است، اما به گفته اکسیوس، مقامات اسرائیلی «تأیید کردند که ایالات متحده مشارکت خواهد کرد.» و پنتاگون به درخواست اکسیوس برای اظهار نظر بلافاصله پاسخ نداد.
به گزارش انتخاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: اگر این گزارش صحت داشته باشد، اولین بار خواهد بود که هواپیما‌های سوخت‌رسان ایالات متحده با جنگنده‌های اسرائیلی در چنین رزمایشی شرکت می‌کنند. این نشان می‌دهد که بایدن، علی‌رغم وعده‌اش برای پیوستن مجدد به توافق هسته‌ای ایران، بیش از هر رئیس‌جمهوری ایالات متحده در جهت تایید خواست اسرائیل برای آغاز جنگ با ایران حرکت می‌کند. توافقی چندجانبه که می‌توانست هم از ساخت بمب توسط ایران و هم از جنگ منطقه‌ای جلوگیری کند.
در مورد سیگنالی که واشنگتن با شرکت در این رزمایش اسرائیلی به تهران می‌فرستد، تردید چندانی وجود ندارد: در صورت هرگونه حمله اسرائیل به ایران، تأیید، کمک و مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم ایالات متحده را در چنین حمله‌ای خواهد داشت. تهران حمله اسرائیل به ایران را عملاً اعلام جنگ توسط آمریکا خواهد دانست. این یعنی عبور از سیاست‌های گذشته ایالات متحده و تمایل ظاهری بایدن برای جانبداری از جنگ طلبی اسرائیل علیه ایران که بیشتر با تفکر دوران ترامپ در مورد ایران مطابقت دارد تا با سیاست اوباما یا حتی دوره بوش. دولت اوباما سخت کوشید تا از بمباران ایران توسط اسرائیل جلوگیری کند و تشخیص داد که اقدام اسرائیل جرقه یک جنگ منطقه‌ای را می‌زند که ایالات متحده را به دام عمیق‌تری در خاورمیانه می‌کشاند. باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق، مخالفت خود را با چنین ماجراجویی از سوی اسرائیل بیان کرد تا به تهران نشان دهد که ایالات متحده آن را تایید نمی‌کند. در واقع، کاخ سفید اوباما بار‌ها اسرائیلی‌ها را تحت فشار قرار داد تا در صورت اقدام نظامی علیه ایران، حداقل به ایالات متحده خبر بدهد، زیرا نگران این بود که ایران با حمله به سربازان آمریکایی در منطقه واکنش نشان دهد. البته اسرائیل این مسئله را نپذیرفت؛ و قبل از اوباما، پرزیدنت جورج دبلیو بوش، که البته غیر از این یک مورد، رویکردی جنگ‌طلبانه علیه ایران داشت، اما از طرح‌های اسرائیل برای حمله به ایران حمایت نکرد. من معتقد نیستم که بایدن خواهان جنگ با ایران باشد. همچنین معتقد نیستم که او خواهان حمله اسرائیل به ایران باشد. به همین دلیل موافقت او با این رزمایش اسرائیلی، گیج کننده است. اما بایدن یک الگو دارد: بایدن به شدت از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای انتقاد کرد و با استراتژی «فشار حداکثری» او برای وادار کردن ایران به تسلیم از طریق درهم شکستن اقتصادش از طریق تحریم‌های بی سابقه، مخالفت کرد. با این حال، با گذشت ۱۸ ماه از ریاست جمهوری خود، بایدن هنوز از سیاست تحریمی ترامپ دور نشده است. ترکیبی از عوامل - از عدم تمایل به دادن هزینه سیاسی تا تلاش برای جلوگیری از درگیری سیاسی آشکار با اسرائیل – می‌تواند دلایل عدم اقدام بایدن در این موضوع باشد.
سوال این است: بایدن تا کی می‌تواند به سیاست شکست خورده ترامپ در قبال ایران پایبند باشد بدون اینکه مجبور باشد مسئولیت شکست مداوم آن را بر عهده بگیرد؟
نمونه دیگری از ادامه سیاست اشتباه ترامپ در مورد ایران، افزودن نام سپاه پاسداران به فهرست سازمان‌های تروریستی است که به شکل کاملا بیهوده‌ای به نقطه کور اصلی در برگشت دو طرف به توافق هسته‌ای تبدیل شده است. در سال ۲۰۱۷، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه، در مقاله‌ای در نیویورک تایمز با افزودن سپاه پاسداران به فهرست سازمان‌های تروریستی مخالفت و به پتانسیل آن در افزایش تنش‌ها اشاره کرد. او سپس به سی ان‌ان گفت که دقیقاً به همین دلیل بود که دولت بوش و اوباما این اقدام را رد کردند. اما پس از خروج از توافق با ایران، دولت ترامپ در اقدامی برای دشوارتر کردن بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ایران، سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا قرار داد. از آنجایی که سپاه پیش از این تحت قوانین ایالات متحده تحریم شده بود، این نامگذاری تنها اثر نمادین و خشم ایران را به همراه داشت. حتی طرفداران این حرکت هم آشکارا به این امر اعتراف کردند. در سال ۲۰۱۹، گروه اقدام امنیت ملی - که توسط جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن تأسیس شد - این تصمیم را به عنوان یک تاکتیک خطرناک رده کرد که جان نیرو‌های آمریکا را به خطر می‌اندازد و هیچ کاربردی جز قرار گرفتن در راستای هدف ترامپ برای از بین بردن توافق ایران نخواهد داشت، توافقی مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای می‌شود.» اکنون تهران می‌خواهد سپاه قبل از ازسرگیری توافق هسته‌ای با بایدن از فهرست خارج شود، اما بایدن به دلیل ترس از اینکه ضعیف به نظر برسد، از انجام این کار خودداری کرده است.
همانطور که در جای دیگر نوشته ام، هم تهران و هم واشنگتن بی جهت بر سر این موضوع دچار بن‌بست شده‌اند. هر دو طرف معتقدند عقب نشینی از نظر سیاسی برای آن‌ها بسیار پرهزینه است، حتی اگر فروپاشی توافق هسته‌ای دردسر‌های بسیار بیشتری را برای هر دو ایجاد کند. هیچ یک از طرفین منطقی نیستند. هر دو طرف از پس گرفتن خواسته‌های خود در این مورد منتفع خواهند شد. اما در اینجا دوباره شاهد الگویی هستیم که در آن تیم بایدن حرکات ترامپ را به باد انتقاد می‌گیرد، اما از لغو آن‌ها خودداری می‌کند.
اگر توافق هسته‌ای از بین برود، به احتمال زیاد یا ایران به بمب می‌رسد یا بایدن ایران را بمباران می‌کند؛ که مسئولیت هر دوی این نتایج فاجعه آمیز برعهده بایدن خواهد بود. بایدن سعی می‌کند مسئولیت را به گردن ترامپ بیاندازد، اما با وجود مسئولیت آشکار ترامپ در خروج از توافق، نمی‌توان همه تقصیر‌ها را به گردن او بیندازد. پس از تقریباً ۱۸ ماه ادامه سیاست ترامپ در قبال ایران، به معنی مسئولیت بایدن در این موضوع خواهد بود. حتی برخی از قوی‌ترین متحدان ایالات متحده در اروپا صبرشان در قبال بایدن رو به پایان است. کارل بیلت، نخست وزیر سابق سوئد و دبیرکل سابق اتحادیه اروپا و خاویر سولانا، مسئول سابق سیاست خارجی آن اتحادیه، این هفته در واشنگتن پست، بایدن را به «انفعال در برابر ایران» متهم کردند. آن‌ها نوشتند: باعث تعجب است که بایدن پس از دادن قول بازگشت به توافق هسته‌ای و حمایت متحدان اروپایی آمریکا از این رویکرد، همچنان دیپلماسی کندی دارد.
یکی از افرادی که این مقاله تند واشنگتن پست را در توییتر به اشتراک گذاشت، انریکه مورا بود. مذاکره کننده‌ای که در یک سال و نیم گذشته به عنوان میانجی بین بایدن و تهران عمل کرده است. پیام به بایدن کاملاً واضح بود: شما به زودی مسئول این سیاست خواهید شد.