احتمال تزریق سالانه واکسن کرونا

رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به شرایط تزریق دز چهارم واکسن کرونا، گفت: در حال حاضر کرونا در کشور کنترل شده است، اما اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی را به طور کامل کنار بگذاریم، اشتباه محض است.
دکتر علیرضا ناجی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره وضعیت کرونا در کشور، گفت: خوشبختانه در حال حاضر شرایط بیماری در کشور، شرایط مساعدی است. البته اکنون در تمام نقاط جغرافیایی به جز چند منطقه در آفریقا و آمریکا که مقداری در حال افزایش است، بیماری در سایر مناطق جغرافیایی در حال کاهش است که درباره ایران هم به همین صورت است. به طوری که موارد بیماری به میزان زیادی کاهش پیدا کرده و در مرحله کنترل بیماری کووید۱۹ قرار داریم.
فرصت مناسبِ تزریق دزهای بوستر واکسن کرونا
وی با بیان اینکه در حال حاضر هم واکسیناسیون علیه کرونا در کشور انجام شده و هم پیک ششم اُمیکرون گذشته است، گفت: بر این اساس در حال حاضر وضعیت بیماری کووید ۱۹ در کشور کنترل شده است. باید توجه کرد که اکنون موقعیت بسیار مناسبی است که میزان تزریق دز بوستر واکسن کرونا را افزایش دهیم.
ناجی ادامه داد: در حال حاضر در کشور ما باتوجه به آماری که وجود دارد، به نزدیک ۶۹ درصد جامعه دو دز واکسن کرونا تزریق شده و دز سوم واکسن هم به ۳۳ درصد جمعیت تزریق شده است. این در حالی است که سطح تزریق دز سوم در کشور حتما باید به بالای ۷۰ درصد برسد تا اگر زمانی واریانت جدی از کرونا ایجاد شود، باز هم بتوانیم مانند موج ششم، کووید ۱۹ را از نظر میزان بیماری شدید، مرگ‌ومیر و بستری شدن کنترل کنیم.
گردش پایین کرونا در کشور
وی با بیان اینکه در حال حاضر شرایط کرونا در کشور بسیار مناسب است، گفت: زیرا میزان گردش ویروس بسیار پایین آمده و بهترین موقعیت است که هم افرادی که دز اول و دوم را تزریق نکرده‌اند، آن را تزریق کنند و افرادی هم که دز دوم را تزریق کرده‌اند، دز سوم را تکمیل کنند. در عین حال اکنون بحث تزریق دز چهارم واکسن هم به ویژه برای سنین بالا و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، اعلام شده و باید از این موقعیت استقبال کافی و بسیار زیاد انجام داد و مردم باید واکسیناسیون‌شان را تکمیل کنند.
ناجی با بیان اینکه نتایج واکسیناسیون هم دیده شده و دیگر شکی بر روی اثربخشی واکسن‌ها وجود ندارد، گفت: رسانه‌ها و وزارت بهداشت باید روی این موضوع مانور دهند تا مردم نسبت به تکمیل واکسیناسیون‌شان تشویق شوند. با واقعیت‌های علمی که وجود دارد، دیگر شکی روی تاثیر واکسن نیست. اگر بالای ۷۰ درصد دز سوم واکسن را در کشور تزریق کنیم، خیال‌مان راحت‌ می‌شود.
تهدید ۵ تا ۸ درصدی کرونا
وی گفت: برخی پیش‌بینی‌ها بر این است که ممکن است بین پنج تا هشت درصد واریانت عجیب و غریبی از کرونا بیاید که البته درصد بالایی نیست، اما با زدن دزهای بوستر با این اتفاق هم می‌توانیم به میزان زیادی اطمینان داشته باشیم که اتفاق بدی در جامعه ما رخ نمی‌دهد. کشورهایی مانند آلمان و انگلستان بالای ۷۰ درصد دز سوم واکسن را تزریق کرده‌اند. در کشور ما حدود ۳۳ درصد و در آمریکا هم حدود ۳۳ درصد دز سوم را تزریق کرده‌اند.
ناجی افزود: شاخصی وجود دارد که میزان مرگ‌ومیر ناشی از کووید را در تعداد کل عفونت‌های شناخته شده نشان می‌دهد که این شاخص در کشوری مانند آمریکا و کشور ما بالاتر از کشورهایی مانند آلمان و انگلستان است که دز سوم‌شان را تزریق کرده‌اند. بر همین اساس بسیار مهم است که از این فرصتی که وجود دارد، استفاده کنیم و حتما دز سوم را تزریق کنیم. همچنین دز چهارم واکسن را هم برای افراد سالمند و کسانیکه سیستم ایمنی ضعیف دارند، تزریق کنیم. تا جای امکان هم سطح پوشش واکسیناسیون را در محصلین بالا بریم تا اگر اتفاقی رخ داد و واریانتی آمد، خیال‌مان راحت‌تر باشد.
احتمال تزریق سالانه واکسن کرونا
وی درباره برنامه وزارت بهداشت مبنی بر تزریق یک دز واکسن کرونا دیگر برای همه ایرانیان در سال جاری، گفت: باتوجه به شرایط بیماری کووید و اینکه پیش‌بینی می‌کنیم که بیماری کووید از دنیا حذف نمی‌شود و تغییر هم می‌کند، این واکسیناسیون می‌تواند موثر باشد. از زمانیکه اُمیکرون آمده، از BA۱ تا BA۵ ساب‌واریانت داشته است. در برخی کشورها مانند آمریکا و آفریقا که شاهد شیوع بیماری هستیم، به دلیل بروز ساب‌واریانت اُمیکرون به نام BA۲.۱۲ است که در آمریکا افزایش یافته و آمارها را افزایش داده است. در آفریقا هم ساب‌واریانت BA۴ و BA۵ مقداری آمارها را بالا برده است. بنابراین این‌ها تغییراتی دارند. این تغییرات در کرونا ایجاد می‌شود و از طرفی کرونا هم حذف نمی‌شود. از طرفی ایمنی ناشی از واکسن هم همیشگی نیست. بنابراین به نظر می‌آید همان کاری که برای آنفلوآنزا انجام می‌دهیم و برای افرادی که در ریسک بالاتری هستند واکسن تزریق می‌کنیم، برای کرونا هم باید همین اتفاق رخ دهد تا زمانیکه کرونا به حالت اندمیک درآید و کنترل شود فقط افراد در معرض ریسک این واکسن را تزریق کنند.
ناجی با بیان اینکه به نظر می‌رسد بحث تزریق سالانه واکسن کرونا مطرح شود، گفت: البته این تصمیمات وابسته به این است که در آینده کرونا چه اتفاقی رخ دهد. آیا مانند آنفلوآنزا هر ساله تغییراتی خواهد داشت یا خیر؟ این‌ها سوالاتی است که آینده به ما پاسخ می‌دهد و ما بر اساس آن تصمیم‌گیری کرده و اقدام بهداشتی‌مان را انجام می‌دهیم.
شرایط تزریق دز چهارم کرونا
وی درباره شرایط تزریق دز چهارم واکسن کرونا، گفت: در کشورهای مختلف در این باره قوانین مختلف گذاشته‌اند. به عنوان مثال برخی کشورها اعلام می‌کنند که افراد بالای ۵۵ سال دز چهارم را تزریق کنند. به طور کلی افراد سالمند، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و افرادی که سیستم ایمنی‌شان اُفت می‌کند، واجب است که واکسن دز چهارم را حتما تزریق کنند تا سطح ایمنی‌شان برقرار باشد. فاصله زمانی تزریق دز سوم با دز چهارم، بسته به نوع واکسن دارد، اما معمولا گفته می‌شود که بعد از گذشت حداقل چهار ماه از تزریق دز سوم، می‌توانند دز چهارم را تزریق کنند. برخی کشورها تزریق دز چهارم را در کادر درمان هم برنامه‌ریزی کرده‌اند.
ناجی با بیان اینکه مطالعات نشان داده که تزریق دز چهارم واکسن کرونا می‌تواند موثر باشد، ‌گفت: هر اقدام بهداشتی که بتواند کمی هم باعث بهبود شرایط شود، اقدام بهداشتی مناسبی است. مطالعات نشان داده افرادی که دز چهارم واکسن کرونا را تزریق می‌کنند، نسبت به کسانیکه سه دز واکسن تزریق کردند، کمتر مبتلا به بیماری شدید می‌شوند.
زمان پایان پاندمی   
ناجی با تاکید بر اینکه اکنون نمی‌توان گفت که کرونا تمام شده و پاندمی پایان یافته است، گفت: پاندمی در هیچ کجا به پایان نرسیده و روزانه می‌بینیم که چقدر در سراسر دنیا موارد عفونت وجود دارد و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا هم در دنیا بالاست. بنابراین پاندمی از نظر جهانی تمام نشده، اما می‌توان گفت که بسیاری از کشورها به مرحله کنترل پاندمی رسیدند و دیگر انتقال جامعه‌ای و خوشه‌ای آنچنانی نداریم. در بسیاری کشورها ضریب حمله یا R۰ به زیر یک رسیده که به این معناست که بیماری کنترل شده است. در کشور ما هم به نظر می‌رسد که پاندمی کنترل شده است. زمانی می‌توانیم از پایان پاندمی صحبت کنیم که بیماری اندمیک شود. به این معنا که بیماری به میزان کم منتقل می‌شود، مانند آنفلوآنزا. به تدریج درباره کرونا هم داریم به این سمت می‌رویم، اما هنوز نمی‌توان به صورت قطعی در این باره اظهار نظر کرد.
عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اشتباه محض است
وی تاکید کرد: باید توجه کرد که در این شرایط عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اشتباه محض است. زیرا هنوز هم ویروس در حال گردش است و در صورت عدم رعایت پروتکل‌ها، این چرخش می‌تواند بیشتر شود. در شرایطی فعلی می‌توان گفت افرادی که در مکان‌های بسته و پر ازدحام وارد می‌شوند، حتما ماسک بزنند، فاصله اجتماعی همچنان باید رعایت شود. در عین حال باتوجه به اینکه اکثر خانواده‌ها واکسن تزریق کرده‌اند، می‌توان رفت و آمدهای خانوادگی را در جمع‌های محدود انجام دهید، از فضای آزاد بیرون به راحتی استفاده کنید، در مترو و اتوبوس و... ماسک بزنید، اما  وقتی در فضای بیرون ازدحامی وجود ندارد، می‌توان ماسک نزد. اکنون شرایطی است که می‌توانیم مقداری به خودمان آسان‌تر بگیریم، اما اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی را به طور کامل کنار بگذاریم، اشتباه محض است. بنابراین حتما در محیط‌های سربسته در جاهایی که ازدحام زیاد است؛ اعم از فضای باز یا سربسته، باید ماسک بزنید.
ناجی گفت: البته در کشور ما حدود ۷۰ درصد واکسن تزریق کرده‌اند و هنوز در کشورمان نزدیک ۳۰ درصد افراد حتی واکسن کرونای دز یک و دو را هم تزریق نکردند. درباره یک دز هم می‌توان گفت که هنوز بیش از ۲۰ درصد از افراد جامعه ما حتی یک دز واکسن را هم تزریق نکردند و این بسیار اشتباه است.
وی درباره مهم‌ترین سویه‌های در گردش کرونا در کشور، گفت: در حال حاضر زیرشاخه‌های اُمیکرون در دنیا در گردش هستند. قبلا BA۱ و بعد BA۲ آمد و در تمم کشورها خیز بالایی را پیدا کرد، اما اکنون موارد زیادی از واریانت‌هایی مانند BA۴ و BA۵ گزارش می‌شود. در عین حال یک زیرشاخه هم در آمریکا است که با نام BA۲.۱۲ گرفته است. بنابراین در حال حاضر می‌توان گفت تقریبا اکثریت واریانتی که می‌بینیم، اُمیکرون است. مقدار کمی دلتا در گردش است و زیرشاخه‌های اُمیکرون است.
ناجی گفت: در عین حال سرایت‌پذیری زیرشاخه‌های جدید اُمیکرون بیشتر است، اما درباره شدت بیماری‌زایی آن‌ها هنوز اطلاعات‌مان کامل نیست و باید صبر کرد.