بحران غذایی در جهان رکورد زد

اکنون پس از حدود یک دهه که از شروع تنش‌ها در کشورهای خاورمیانه و آفریقای شمالی‌ می‌گذرد، قیمت جهانی مواد غذایی دوباره افزایش یافته است. قیمت‌ها قبلا یک‌ بار در اوایل سال جاری به بالاترین سطح خود رسیده بود زیرا همه‌گیری و بحران آب و هوا کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده و امنیت غذایی میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند. با آغاز جنگ روسیه در اوکراین وضعیت بسیار بدتر شد و همین موضوع باعث افزایش سایر هزینه‌های ضروری روزانه زندگی از جمله سوخت شد.
به گزارش سی‌ان‌ان، ترکیب افزایش هزینه با تنش‌های موجود می‌تواند موجی از بی‌ثباتی سیاسی را ایجاد کند زیرا کسانی که قبلا از رهبران دولت ناامید شده‌اند، به دلیل افزایش هزینه‌ها از حد خود خارج می‌شوند.
ناآرامی‌ها در سریلانکا، پاکستان و پرو در هفته گذشته این خطر را تصدیق می‌کند. در سریلانکا اعتراضات به دلیل کمبود گاز و سایر کالاهای اساسی آغاز شده است. تورم ۲ رقمی در پاکستان حمایت از نخست‌وزیر عمران خان را کاهش داده و او را مجبور به استعفا کرده است. دست‌کم ۶ نفر در اعتراضات ضد دولتی اخیر در پرو که به دلیل افزایش قیمت سوخت آغاز شد، کشته شدند اما انتظار نمی‌رود که درگیری سیاسی تنها به این کشورها محدود شود.
وضعیت امروز حتی بدتر از گذشته است. قیمت جهانی مواد غذایی به تازگی به رکورد جدیدی رسیده است. شاخص قیمت مواد غذایی فائو که روز جمعه منتشر شد، در ماه مارس به ۱۵۹.۳ رسید که تقریبا ۱۳ درصد نسبت به فوریه افزایش داشت. انتظار می‌رود جنگ در اوکراین، صادرکننده عمده گندم، ذرت و روغن‌های گیاهی و همچنین اعمال تحریم‌های سخت علیه روسیه به عنوان یک تولیدکننده کلیدی گندم و کود باعث افزایش بیشتر قیمت‌ها در ماه‌های آینده شود.
گیلبرت هونگبو، رئیس صندوق بین‌المللی کشاورزی، گفت: ۴۰ درصد از صادرات گندم و ذرت از اوکراین به خاورمیانه و آفریقا می‌رود که در حال حاضر مردم این مناطق با مشکلات گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند. در مجموع کمبود مواد غذایی یا افزایش قیمت‌ها می‌تواند ناآرامی‌های اجتماعی را برانگیزد.
افزایش قیمت انرژی بر این درد افزوده است. قیمت جهانی نفت تقریبا ۶۰ درصد بالاتر از یک سال گذشته رفته و هزینه زغال سنگ و گاز طبیعی نیز افزایش یافته است.
بسیاری از دولت‌ها برای محافظت از شهروندان خود تلاش می‌کنند اما اقتصادهای شکننده‌ای که برای عبور از بحران مالی سال ۲۰۰۸ و بیماری همه‌گیر وام‌های زیادی گرفته‌اند، آسیب‌پذیرترین آن‌هاست. از آنجایی که رشد اقتصادی کاهش می‌یابد، ارز کشورهای مختلف تحت تاثیر قرار گرفته و پرداخت بدهی‌ها دشوارتر می‌شود، حفظ یارانه‌ها برای مواد غذایی و سوخت دشوار خواهد بود؛ به خصوص اگر قیمت‌ها همچنان در حال افزایش باشد.
بر اساس گزارش بانک جهانی نزدیک ۶۰ درصد از فقیرترین کشورها قبل از حمله به اوکراین در تنگنای بدهی یا در معرض خطر بالای آن قرار داشتند.
در سریلانکا، به عنوان یک کشور جزیره‌ای ۲۲ میلیونی، بحران اقتصادی و سیاسی در حال جوشش است و معترضان به خیابان‌ها آمدند و به مخالفت با مقررات منع آمد و شد برخاسته‌اند؛ در نتیجه این وضعیت وزرای دولت به‌ طور دسته جمعی کناره‌گیری کردند.
سریلانکا که با سطوح بالای بدهی و اقتصاد ضعیف متکی به گردشگری دست و پنجه نرم می‌کرد، مجبور شد ذخایر ارز خارجی خود را کاهش دهد. این موضوع باعث شد دولت نتواند برای واردات کلیدی مانند انرژی هزینه پرداخت کند و این کمبودهای ویرانگر مردم را مجبور کرد ساعت‌ها در صف خرید سوخت بمانند.
رهبران این کشور ارزش پول خود، روپیه سریلانکا را کاهش داده‌اند زیرا آن‌ها تلاش می‌کنند از صندوق بین‌المللی پول کمک مالی بگیرند اما این فقط باعث بدتر شدن تورم در داخل شد. در ژانویه تورم در سریلانکا به ۱۴ درصد رسید که تقریبا ۲ برابر نرخ افزایش قیمت در ایالات متحده است.
پارلمان پاکستان روز یکشنبه با صدور رای عدم اعتماد به عمران خان وی را از قدرت برکنار کرد. در حالی که مشکلات سیاسی او به سال‌ها قبل بازمی‌گردد؛ ادعاهایی مبنی بر سوءمدیریت اقتصادی با جهش هزینه‌های غذا و سوخت و همچنین کاهش ذخایر ارزی اوضاع را بدتر کرد.
لبنان جایی است که تقریبا سه‌چهارم جمعیت آن در سال گذشته در نتیجه یک فروپاشی سیاسی و اقتصادی در فقر زندگی می‌کردند. بین ۷۰ تا ۸۰ درصد گندم وارداتی آن از روسیه و اوکراین می‌آید. سیلوهای اساسی غلات نیز در جریان انفجار ۲۰۲۰ در بندر بیروت ویران شد.
مصر به عنوان بزرگترین خریدار گندم در جهان در حال حاضر شاهد فشار زیادی بر برنامه یارانه عظیم خود برای نان است. این کشور اخیرا پس از افزایش قیمت‌ها قیمت ثابتی را برای نان بدون یارانه تعیین کرده و در عوض تلاش می‌کند واردات گندم از کشورهایی مانند هند و آرژانتین را تضمین کند.
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ این هفته اعلام کرده خشکسالی و درگیری در کشورهایی مانند اتیوپی، سومالی، سودان جنوبی و بورکینافاسو باعث ایجاد بحران امنیت غذایی برای بیش از یک‌چهارم جمعیت این قاره شده است.
به گفته این منبع وضعیت در ماه‌های آینده بدتر نیز می‌شود.
بی‌ثباتی سیاسی قبلا در بخش‌هایی از این قاره شکل گرفته و از آغاز سال ۲۰۲۱ مجموعه ای از کودتاها در غرب و مرکز آفریقا رخ داده است.
اروپا نیز که سپرهای بیشتری برای محافظت از شهروندان در برابر افزایش دردناک قیمت‌ها دارد، ابزاری برای مهار کامل این ضربه نخواهد داشت.
هزاران معترض این هفته در شهرهای سراسر یونان تجمع کردند تا خواستار افزایش دستمزدها برای مقابله با تورم شوند؛ در حالی که مارین لوپن، نامزد ریاست‌جمهوری فرانسه، برنامه‌های خود را برای کاهش هزینه‌های زندگی به نمایش می‌گذارد، دولت امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور کنونی این کشور، ماه گذشته اعلام کرد در حال بررسی صدور کوپن‌های غذایی است تا خانواده‌های متوسط و کم‌درآمد بتوانند از پس هزینه‌های غذا برآیند.