انجمن فرهنگی افراز ، در واكنش به رخدادهای تلخ افغانستان با ابراز نگرانی از پیامدهای وضعیت پیشآمده در این کشور ، در بیانیهای خواستار پذیرش و رسیدگی به وضعیت پناهجویان افغان و همچنین فراهم کردن شرایط برای نگاهبانی از میراث فرهنگی افغانستان به عنوان بخشی از تمدن کهن ایرانزمین از سوی دولت و مسوولان ایران شد.
متن کامل بیانیهی انجمن فرهنگی افراز در دنباله آمده است:
« بهنام خداوند جان و خرد
افغانستان، کشور همسایهمان که از زاویهی تاریخی و فرهنگی بسیار به ما نزدیک است، بار دیگر بر دستِ گروه بنیادگرای طالبان اشغال گردید که با توجه به تجربهی پیشین، جدا از پایمال شدن حقوق شهروندی و آزارهایی که ممکن است بر مردم روا شود حذف زنان از جامعهی مدنی؛ محدود شدن فعالیتهای مدنی و رسانهای؛ محروم کردن کودکان و نوجوانان، بهویژه دختران، از آموزش آزاد و علمی؛ توقفِ زندگیِ عادی شهروندان و قطعِ ارتباط مردم با جهان خارج پیشبینی میشود. بر همین پایه نیز شاهد خروج شمار بسیاری از مردمان عادی و نخبگان آن دیار از کشورشان هستیم.
از اینرو، انجمن فرهنگی افراز بهعنوان یک سازمان مردمنهاد غیردولتی که همواره پیگیر موضوعهای مرتبط با کشورهای حوزهی تمدنی ایران بوده است، ضمن ابراز نگرانی از پیامدهای وضعیت پیشآمده در کشور افغانستان، در راستای وظیفهی ذاتی خود بهعنوان یک واحد اجتماعی و همچنین اهداف انجمن پیرامون حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی ایرانزمین، برخی راهکارهای اجرایی را پیشنهاد میدهد.
۱. اگرچه شرایط اقتصادی ایران روزگار خوشی را سپری نمیکند اما بر اساس سفارشِ بنیادیِ فرهنگمان (بنیآدم اعضای یکدیگرند) و توجهی که به همسایه در نگاه دینیِ ما وجود دارد، بازگرداندن پناهندگان افغانی، علیرغم میل باطنیشان، به افغانستان نیز دور از منش و فرهنگ ایرانی است. در این خصوص به دولت ایران پیشنهاد میگردد که با باز کردن مرزها اجازه داده شود برادران و خواهران افغانستانی که توان تحمل فشار حکومت طالبانی را ندارند به ایران بیایند و از آنها چون مهمان پذیرایی شود تا در اسرع وقت امکان حضور آنان در جامعهی ایران فراهم گردد.
۲. جامعهپذیری دگراندیشان، نخبگان و کنشگران اجتماعی، فرهنگی و هنری، استادان دانشگاه، دانشجویان، روزنامهنگاران، ورزشکاران، نویسندگان، هنرمندان، فعالان مدنی و سیاسی و حقوق زنان و حقوق بشر، کارآفرینان و متنفذانِ افغانی در ایران، بهجهت همسایگی و نزدیکی تاریخی و فرهنگی ایران با افغانستان، این امکان را برای آنان فراهم خواهد کرد تا بهمحض مساعد شدن شرایط، به افغانستان بازگشته و در بازسازی و توسعه کشورشان تلاش نمایند. در این زمینه، دولت و ملت ایران و همچنین قوه مقننه در وضع و یا اصلاح قوانین نقش کلیدی برعهده خواهد داشت تا از این طریق از رابطهِ دوستی و پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی بین دو کشور حفاظت شود.
۳. دولت ایران میبایست از توان ارتباطات منطقهای خود بهرهبرداری نموده تا از انجام فعالیتهای رسانهای و خبررسانی درست و بهموقع بهمنظور آگاهیرسانی هر چه بیشتر از وضعیت داخلی افغانستان اطمینان حاصل شده تا از عادیسازیِ حکمفرماییِ چنین شرایطی، که به هیچ عنوان عادی نیست، جلوگیری گردد.
۴. با توجه به تجربه تاریخی برخورد گروه طالبان با آثار تاریخی و میراث فرهنگی، انجمن فرهنگی افراز نیز همچون همهی کنشگران فرهنگی و دوستداران تاریخِ ایرانزمین، نگران میراث فرهنگی و آثار تمدنیِ افغانستان است. بنابراین دولت ایران میبایست ضمن مشارکت با نهادهای مرتبط جهانی، تمهیدات لازم برای نگاهبانی و سلامت آثار تاریخی و فرهنگی افغانستان را، که ریشههای تاریخی و فرهنگی مشترکی با ایران دارد، فراهم آورد».
شورای مرکزی انجمن فرهنگی افراز