علت جهش‌های مداوم کووید-۱۹ چیست؟

رییس انستیتو پاستور ایران با اشاره به چرایی جهش های مداوم کرونا ویروس، گفت: طبق بررسی‌هایی که تاکنون در کشور انجام شده، جهشی شبیه آنچه در انگلیس رخ داده، نداشتیم.
دکتر علیرضا بیگلری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره چرایی جهش‌های مداوم کووید-۱۹، گفت: به طور کلی زمانیکه ویروس‌ها  تکثیر می‌شوند، ژنوم آن‌ها رونویسی می‌شود. یعنی یک نسخه دیگر از ژنوم ویروس ساخته شود. در عین حال باید توجه کرد که ما دو نوع ژنوم ویروس داریم؛ یکی ویروس‌های RNA و دیگری ویروس‌های DNA.
وی افزود: ویروس بیماری کووید-۱۹ از دسته ویروس‌های RNA است. آنزیم RNA polymerase  آنزیمی است که ژنوم ویروس‌های RNA مانند ویروس کووید-۱۹ را رونویسی می‌کند و برای تکثیر ویروس، نسخه‌های جدید را ایجاد می‌کند. حال درصد خطا و امکان اشتباه آنزیم RNA polymerase بیش از آنزیم DNA polymerase است. بر این اساس احتمال ایجاد خطا در ویروس‌هایی مانند کووید-۱۹ که از دسته ویروس‌های RNA هستند،  بیشتر است.
بیگلری ادامه داد: بر این اساس وقتی آنزیم ویروس کرونا دارد ژنوم ویروس را رونویسی می‌کند، احتمال خطا در آن زیاد است و این خطا ایجاد و باعث می‌شود که این خطا را به عنوان یک جهش و تغییر ببینیم. البته مهم این است که این تغییر و جهش در کدام قسمت ویروس باشد و این موضوع باعث می‌شود که عملکرد ویروس را متفاوت ببینید.
رییس انستیتو پاستور ایران گفت: گاهی چندین جهش مداوم در ویروس اتفاق می‌افتد که در عملکرد ویروس تاثیر می‌گذارد. یکی از جاهایی که ممکن است جهش ها در آن تاثیر بگذارند در انتقال‌پذیری ویروس است. بر این اساس ویروس بیشتر به گیرنده می‌چسبد و این موضوع سرعت انتقال را بیشتر می‌کند که این موضوع همان جهشی است که در انگلیس در ویروس بیماری کووید-۱۹ می‌بینیم. حال ممکن است جهش در میزان بیماری‌زایی و ... نیز اثرگذار باشد.
بیگلری تاکید کرد: این احتمال وجود دارد که با جهش ویروس واکسن‌هایی که ساخته می‌شود، اثرشان را از دست دهند. به همین دلیل است که ما می‌گوییم که هر چند وقت یکبار باید ژنوم ویروس در هر کشور بررسی شود تا مطمئن شویم که تغییری که ایجاد شده، تاثیری در اثربخشی واکسن‌های ساخته شده و داروهایی که در آینده برای این بیماری ساخته خواهد شد، نداشته باشد. بر همین اساس از ابتدا هم پیش‌بینی و اعلام می‌کردیم که ساختن واکسن برای ویروس بیماری کووید-۱۹ کار راحتی نخواهد بود.
وی با بیان اینکه یکی از اقدامات ما در انستیتو پاستور پایش مداوم وضعیت ویروس و تغییرات آن است، گفت: فعلا طبق بررسی‌هایی که تاکنون در ایران انجام دادیم، جهشی مانند آنچه در انگلیس دیده شده، نداشتیم. البته نمی‌توان گفت که اصلا و قطعا نداریم. زیرا نمی توان تمام مبتلایان را بررسی کرد.  مهم این است که چند درصد از جهش‌هایمان به این صورت است.
رییس انستیتو پاستور ایران گفت: طبق بررسی‌هایی که تاکنون در کشور انجام شده، جهشی شبیه آنچه در انگلیس رخ داده، نداشتیم. در انگلیس اعلام کردند که ۷۰ درصد ویروس‌های کووید-۱۹ با همین جهش یافتگی هستند، اما در ایران چنین چیزی ندیدیم و به چنین نتیجه ای نرسیدیم. البته ممکن است بررسی‌هایی که در ماه‌های آتی انجام می‌شود، این تغییر را در جامعه ما هم نشان دهد، اما فعلا چنین چیزی نداریم.