برای کاهش مرگ‌ومیر کرونا در ایران چه باید کرد؟

رییس شبکه بیماری‌های ویروسی ایران گفت: جهش‌های کرونا توجیه کننده میزان بالای مرگ و میر در کشور نیست و به استثنای جهش‌های قبلی که در چین رخ داد و سپس به ایران و اروپا انتقال یافت، تاکنون جهش‌های جدید و بیماری زایی بیشتر این ویروس گزارش نشده است.
دکتر سید محمد جزایری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا، مهمترین دلیل اختلاف میزان مرگ و میر در برخی کشورها مانند ایران با سایر کشورها را کم توجهی به رعایت پروتکل های بهداشتی دانست و افزود: مسؤولان این کشورها مردم را متقاعد یا مجبور به رعایت این توصیه کرده اند.
وی ادامه داد: به طور مثال در کشورهای اروپایی، مردم تردد چندانی در ایام شیوع بیماری در شهرها ندارند و با این کار جلوی افزایش تماس ها گرفته شد اما در ایران این تغییر رفتارها چندان محسوس نیست.
جزایری با یادآوری این که مردم بی محابا در کوچه و خیابان مشغول تردد هستند، افزود: فشارهایی که از سوی مسؤولان باید اعمال می شد تا شهروندان برخی رفتارها را نداشته باشند، در داخل کشور خیلی قوی نیست.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: مردم باید دستورات بهداشتی را به دقت مراعات کنند تا کمتر مواجه با این ویروس شوند. این که همه تقصیرها را به گردن ویروس بیاندازیم، هم نادرست است و هم مشکلی را رفع نمی کند.
ایران جزو ۱۰ کشور بالای مرگ و میر ناشی از کرونا است
جزایری خاطرنشان کرد: ایران همراه با ۹ کشور دیگر که بیشتر کشورهای آمریکای لاتین و آمریکای جنوبی هستند، میزان بالایی از مرگ و میر را به خود اختصاص داده و در میان این ۱۰ کشور، ایران در بالاترین رده ها قرار گرفته است.
وی یادآور شد: در موج دوم با وجود کاهش مرگ و میر در اکثریت قریب به اتفاق کشورهای دنیا، خصوصا آن دسته از کشورهایی که در موج اول بسیار آسیب دیده بودند، در برخی کشورهای آمریکای جنوبی و ایران نه تنها میزان مرگ و میر کاهش نیافته بلکه مقداری از افزایش را هم نشان می دهد.
این ویروس شناس اظهار داشت: میزان مرگ و میر ناشی از کرونا در اغلب کشورها بسیار پایین تر از ایران است، زیرا آنان توصیه های بهداشتی از جمله فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک و شستن دست را رعایت می کنند و در اماکن عمومی و پرتردد حضور پیدا نمی کنند.
جزایری ادامه داد: مسلما واکسن یا داروی موثر در اختیار آن جوامع نیست که این کاهش مرگ و میر را به این عوامل نسبت دهیم.
ارتباط میزان بالای مرگ و میر در ایران با جهش ویروس کرونا 
وی با طرح این سوال که آیا میزان بالای مرگ و میر در ایران با جهش های مولکولی کووید۱۹ ارتباط دارد، گفت: جهش های کرونا توجیه کننده میزان بالای مرگ و میر در کشور نیست و به استثنای جهش های قبلی که در کشور چین رخ داده و سپس ویروس جهش یافته به ایران و اروپا انتقال یافته، تاکنون جهش های جدید در ایران و سایر نقاط دنیا در مورد بیماری زایی بیشتر ویروس گزارش نشده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد با گذشت زمان امکان تعیین توالی ویروس کووید ۱۹ از سوی مراکز تحقیقاتی کشور امکان پذیر شده و با تحقیقات به عمل آمده توسط دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی - گروه ژنتیک با همکاری شبکه تحقیقات بیماری های ویروسی کشور مواردی از نمونه های ایرانی را با فناوری فوق الذکر مورد مطالعه قرار داده و تعیین توالی کرده اند.
جزایری افزود: این بررسی ها مشخص کرد در بیماران کشور ویروس کرونا جهش هایی داشته که می تواند مختص به نژاد ایرانی باشد اما این جهش ها اصلا به بیماری زایی بیشتر ارتباطی ندارند.
وی یادآور شد: جهش های ویروسی بر ۲ نوع است؛ نوع اول جهش در ساختارهای اساسی ویروس انجام می شود که سبب افزایش تکثیر و بیماری زایی آن می شود. نوع دوم جهش هایی در ساختمان آنتی ژنیک ویروس است که این تغییرات نوع دوم احتمال بیشتری برای بروز دارند ولی الزاما این تغییرات نوع دوم سبب افزایش بیماری زایی نمی شوند.
این ویروس شناس خاطرنشان کرد: بروز جهش از نوع اول در ویروس می تواند با بیماری زایی بیشتر همراه باشد که تاکنون این چنین جهشی در ویروس کرونا توسط مراکز تحقیقاتی دنیا غیر از موارد جهش هایی که در شروع روند جهان گیر شدن این ویروس گزارش شده اند، به طور وسیع یافت نشده است.
جزایری ادامه داد: در جوامع مختلف ممکن است انواع جهش ژنتیکی را داشته باشیم؛ زیرا ویروس با توجه به عادات آن جامعه و به خصوص ترکیب ژنتیکی مردم آن جوامع خودش را وفق می دهد.
وی ادامه داد: به این معنی که ویروس با سیستم ایمنی آنها ممکن است کنار بیاید و به حالتی برسد که سیستم ایمنی بدن نتواند ویروس را به درستی بشناسد یا اگر بشناسد آن را به عنوانی جدی نمی گیرد که به آنها جهش های فرار از سیستم ایمنی بدن گفته می شود. این گروه جهش ها سبب افزایش بیماری زایی ویروس نمی شوند، فقط برای مردم ایجاد زحمت می کنند.
رییس شبکه تحقیقات بیماری های ویروسی کشور تصریح کرد: جهش های فراوان و جدید مرتب از کشورهای مختلف از جمله ایران گزارش شده و خواهند شد. لیکن این نوع جهش ها از انواعی نیستند که این افزایش مرگ و میر را در ایران و سایر کشورهای دنیا توجیه کنیم مگر اینکه در آینده اتفاقات خاصی در چرخه ارتباط ویروس با اقشار جامعه رخ دهد که سبب تغییر در ژنتیک ویروس و به تبع آن تغییر در رفتار ویروس و افزایش بیماری زایی آن شود.
وی تاکید کرد که در حال حاضر تنها راه مقابله با این ویروس در زمان فقدان واکسن و داروی مناسب، رعایت پروتکل های بهداشتی و رعایت فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک است.