کنترل هیجان یا انحصار در بازار سرمایه؟!

شرطی شدن ورود مشتریان جدیدالورود به بورس، واکنش‌های مثبت و منفی کارشناسان اقتصادی را در پی داشت که برخی از آن‌ها این اقدام را گامی مثبت در جهت کنترل هیجانات بازار سرمایه می‌دانند. درحالیه که عده‌ای دیگر تبعات منفی این اقدام را همچون محدودسازی سرمایه‌گذاری، انحصاری شدن ورود به بورس و تاثیرات منفی آن بر اقتصاد به خصوص بر بازار سرمایه و منفی شدن شاخص بورس گوشزد کردند.

به گزارش ایسنا، اخیرا ابلاغیه‌ای توسط سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شده که طبق آن شروطی همچون صدور کد بعد از یک ماه و قبولی مشتریان جدید بازار سرمایه در آزمون، برای حضور آن‌ها در این بازار درنظر گرفته شده است.
آنچه در ابلاغیه مذکور حائز اهمیت بوده، این است که مشتریان جدید یک ماه پس از صدور کد امکان معامله خواهند داشت. در این راستا، قبولی در آزمون کانون کارگزاران یا سازمان بورس شرط صدور کد معاملاتی است. همچنین شخص متعهد می‌شود سیگنال‌فروشی و ... نکند، زیرا کد مسدود می‌شود.
گفتنی است که بنابر تصمیم‌گیری کانون کارگزاران، در راستای افزایش دانش افراد حقیقی که قصد معامله در بورس دارند آزمون به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌شود. در صورت قبولی اشخاص در آزمون مذکور مشخصات مربوط به افراد حداکثر ظرف سه روز به سمات ارسال می‌شود و پس از طی فرآیندهای مربوطه کدهای معاملاتی از قابلیت معامله برخوردار می‌شوند.
بر این اساس و به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه، خرید و فروش سهام شرکت‌های عرضه اولیه، خرید و فروش تسه و اوراق با درآمد ثابت و همچنین خرید و فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری از قانون نامبرده مستثنی است.
دلیل شرطی شدن ورود تازه‌واردها به بازار سرمایه
در این میان مسئولان بورس، دلیل این تصمیم را نیاز به تخصص و دانش تازه‌واردها به بورس اعلام کرده و می‌گویند با توجه به اینکه این روزها سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه رونق دارد و ممکن است افرادی که وارد این بازار می‌شوند دانش کافی نداشته باشند و از آنجاکه این نوع سرمایه‌گذاری نیازمند تخصص و دانش است، چنین تصمیمی گرفته شده است.
حال عده‌ای از کارشناسان اقتصادی در گفت‌وگو با ایسنا، این اقدام سازمان بورس و اوراق بهادار و تاثیرات آن را بر بازار سرمایه و تشویق افراد به سرمایه‌گذاری در این بازار را تحلیل و بررسی کردند که برخی از آن‌ها موافق این اقدام بودند و آن را گامی موثر در جهت ارتقا سطح دانش سرمایه‌گذاران و ابزاری برای کنترل هیجانات در این بازار می‌دانند؛ درحالیکه مخالفان ورود مشروط به بورس، تبعات منفی این اقدام را بر اقتصاد و محدودیت کردن سرمایه‌گذاری در این بازار گوشزد کردند.
طبق گفته یکی از اقتصاددانان، اقدام سازمان بورس برای ورود مشروط و با تاخیر مشتریان به این بازار کاملا درست است و می‌تواند وضعیت هیجانی این بازار را تسکین و آرام کند. این شروط باعث می‌شوند که افراد با آگاهی بیشتری وارد بورس شوند و احتمالا ضرر آن‌ها کمتر باشد.
همچنین، یک کارشناس اقتصادی دیگر معتقد است که اعمال محدویت‌ها تا حدی که مانع رقابت نشود، قابل قبول است و اصل رقابت در اقتصاد بسیار جدی است، به‌گونه‌ای که بازاری از کارایی و کارآمدی لازم در اقتصاد برخوردار خواهد بود که رقابتی باشد و محدویت ایجاد کردن در برخی موارد توجیه منطقی دارد، اما در این بازار توجیه‌ قابل قبولی ندارد.  
این روزها که بازار سرمایه از استقبال قابل توجه‌ای برخوردار است و شاخص آن در مدت اخیر صعودهای بسیاری داشته است، این اقدامات و شروط محدود کننده از نظر برخی از اقتصاددانان و کارشناسان این بازار محل تردید است و یکی از آن‌ها در این زمینه می‌گوید که در شرایطی که نقدینگی به سمت بازار سرمایه و بورس حرکت و شاخص آن افزایش پیدا کرده است؛ شرطی شدن ورود به این بازار در دنیا معمول و منطقی نیست.
ورود آزادانه به هر بازاری حق طبیعی افراد است
نکته حائز اهمیت این ابلاغیه، تاکید بر ارتقای دانش مشتریان جدیدالورود به بازار سرمایه است در حالیکه یک اقتصاددان معتقد است که هر فردی این حق را دارد که اگر در هر بازاری تمایلی به سرمایه‌گذاری دارد، بتواند به راحتی وارد این بازار شود در حالیکه این اقدام سازمان بورس این حق را نقض می‌کند.
همچنین، طبق گفته یک کارشناس اقتصادی دیگر، ورود مشروط به بورس نباید منجر به انحصار در ورود به بورس شود و رانت در آن اتفاق بیفتد؛ به‌گونه‌ای که مجوز ورود به بازار را به یک فردی سریع‌تر صادر کنند و برای فرد دیگری اتفاق برعکس بیفتد. باید در این زمینه ساختاری تنظیم شود که مشکل  انحصار همچون مجوز کانون وکلا ایجاد نشود و این اقدام با شفافیت عملیاتی شود.
لازم به ذکر است که  ارتقا سطح دانش و آگاهی سرمایه‌گذاران در یک بازار، بسیار قابل اهمیت است و در تصمیمات و اقدامات آن‌ها در بازار تاثیرگذار است و می‌تواند از اقدامات عجولانه، هیجانی و غیرعقلانی جلوگیری کند که یک اقتصادادان به جای اعمال محدودیت‌ها برای ورود به بورس از طریق قبولی در آزمون، استفاده از رسانه‌های جمعی برای ارتقا سطح دانش مشتریان به مسئولان سازمان بورس پیشنهاد می‌دهد.
استفاده از قابلیت رسانه‌های جمعی برای ارتقا دانش سرمایه‌گذاران
براساس اظهارات این کارشناس اقتصادی، دولت، مقامات و مسئولان اقتصادی باید تلاش کنند تا مردم و سرمایه‌گذاری‌ها را به سمت بازارهای دیگر سوق بدهند. در مقطعی که بورس رشدی نداشت، کارگزاری‌ها و سازمان بورس مردم را تشویق می‌کردند تا نماد بگیرند. حتی به مدارس و دانشگاه‌ها برای ایجاد اشتیاق در خرید سهام مراجعه می‌کردند و مقداری سهم و نماد را به عنوان هدیه برای تشویق به سرمایه گذاری به آن‌ها می‌دادند.
با این تفاسیر و با وجود اظهارات منفی و مثبت کارشناسان اقتصادی در این زمینه باید منتظر ماند و دید که آیا تغییراتی در این ابلاغیه یا شروط جایگزینی برای ورود مشتریان جدید به بازار سرمایه ایجاد می‌شود یا خیر؛ زیرا در شرایطی که سایر بازارها دارای رکورد نسبی از لحاظ سرمایه‌گذاری هستند و مردم هم تمایلی به سرمایه‌گذاری در آن بازارها ندارند، باید توجه بیشتری به بازار سرمایه که در این مدت اخیر از استقبال قابل توجه‌ای برخودار شده و توانسته صعود قابل ملاحظه‌ای داشته باشد، شود و این اقدام تاثیرات منفی بر بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری در آن نداشته باشد.