بعیدنیست روسیه از ایران ‏حمایت نظامی کند

سیاست رهبران روسیه در خاورمیانه مبتنی بر ایجاد توازن قوا در منطقه و تقویت ‏نقش خود به عنوان یک ابرقدرت متوازن کننده است. سقوط جمهوری ‏اسلامی می تواند قابلیت روسیه برای دست یابی به این هدف را کاهش دهد. علاوه ‏بر این، منافع استراتژیک روسیه در کشور سوریه نیز به خطر خواهد افتاد، زیرا عدم ‏حضور ایران، آزادی عمل بیشتری در اختیار آمریکا و متحدانش قرار می دهد و ‏حکومت بشار اسد را تضعیف خواهد کرد. ‏
به گزارش انتخاب به نقل از مسکو تایمز، ایران و روسیه برای مقابله با تهدیدات مشترک و تقویت جایگاه بین المللی خود در ‏مسیر نوعی همگرایی امنیتی قرار گرفته اند. باید توجه داشته باشیم که ایران در بین ‏همه قدرت های منطقه ای در خاورمیانه به عنوان بهترین شریک روسیه در نظر ‏گرفته می شود. گفتنی است، دو کشور به دنبال به چالش کشیدن نظم نوین جهانی ‏به رهبری آمریکا هستند. ‏
از همه مهم تر، آمریکا بعد از کنار زدن نظام ایران می تواند معماری امنیتی ‏جدیدی را در خاومیانه ایجاد کند. بنابراین، نمی توانیم به طور قاطعانه اعلام کنیم ‏که روسیه تا چه اندازه در تقابل نظامی بین ایران و آمریکا دخالت خواهد کرد. ‏
البته روسیه در حال حاضر منافع اقتصادی زیادی از انزوای سیاسی ایران به دست ‏می آورد، اما تغییر نظام ایران می تواند از لحاظ ژئوپلیتیکی عواقب بسیار بدتری ‏برای روسیه به همراه داشته باشد.‏
به طور ویژه، افزایش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه می تواند منافع روسیه را در ‏این منطقه به خطر بیندازد. مقامات روسیه طی هفته های اخیر آمریکا را مسئول ‏افزایش تنش در منطقه معرفی کرده اند. آن ها همچنین از نگرانی های امنیتی ‏مشروع ایران دفاع کرده و مخالف تشدید فشارها علیه ایران هستند. ‏
روسیه در گذشته واکنش قابل توجهی به حمله عراق در سال 2003 یا جنگ ‏یوگسلاوی نشان نداد. اما در سال های اخیر شاهد بودیم که مسکو نقش فعال تری ‏در صحنه بین المللی ایفا کرد.‏
بنابراین، بعید نیست که روسیه برای دفاع از منافع خود در خاورمیانه از ایران ‏حمایت نظامی کند. مقامات مسکو شاید به این نتیجه برسند که استفاده از ابزار ‏دیپلماسی کافی نخواهد بود. ‏
البته ایران و روسیه در طول چند سال گذشته توانستند هماهنگی خود را در امور ‏نظامی از طریق تماس های اطلاعاتی در سطوح ارشد تقویت کنند. این موضوع می ‏تواند انگیزه روسیه را برای ارائه کمک های نظامی به ایران افزایش دهد. ‏
علاوه بر این، روسیه در صورتی می تواند به جاه طلبی های جهانی خود دست یابد ‏که سیاست مناسبی در قبال اقدامات آمریکا علیه ایران اتخاذ کند. یکی از اهداف ‏بزرگ ولادمیر پوتین در حوزه سیاست خارجی تبدیل کردن روسیه به یکی از ‏ابرقدرت های جهان بوده است. اما در صورتی که روسیه نتواند در تقابل احتمالی ‏بین ایران و آمریکا دخالت داشته باشد، جایگاه خود در سطح بین المللی را تضعیف ‏خواهد کرد.‏
البته پوتین به طور صریح این پیام را به رهبران ایران منتقل کرده است که انتظار ‏زیادی از روسیه نداشته باشند. با وجود این، ما نمی دانیم که پوتین چه واکنشی ‏نسبت به جنگ تمام عیار بین ایران و آمریکا نشان خواهد داد. بعید به نظر می رسد ‏که روسیه به طور مستقیم در این درگیری دخالت کند. ‏
روسیه می تواند گام های محتاطانه ای را برای تقویت قابلیت های بازدارنده ایران ‏بردارد. بعید به نظر می رسد که رهبران روسیه تسلیحات تهاجمی برای ایران فراهم ‏کنند اما روسیه در هر صورت میتواند قابلیت های دفاعی ایران را در مقابل آمریکا ‏تقویت کند. ‏
با نگاهی به روابط نظامی بین ایران و روسیه در سال های اخیر می توانیم پیش ‏بینی کنیم که مسکو چه گام هایی را برای کمک به ایران می تواند بردارد. ایران و ‏روسیه از سال 2011 در سه حوزه اصلی همکاری داشته اند. این حوزه ها عبارت اند ‏از: 1-فروش سلاح: به عنوان نمونه می توان به تحویل سامانه های موشکی اس-‏‏300 به ایران اشاره کرد. 2- اشتراک گذاری اطلاعات: همکاری های اطلاعاتی ایران ‏و روسیه بیشتر بر روی شکست گروه داعش و نبردهای سوریه متمرکز بوده اند. 3- ‏همکاری عملیاتی: دو کشور برای انجام عملیات های نظامی مشترک در سوریه و ‏هماهنگی عملیاتی با یکدیگر همکاری کرده اند. دخالت روسیه در درگیری احتمالی ‏بین ایران و آمریکا مبتنی بر این الگو خواهد بود. ‏
اولین اقدام روسیه در پاسخ به افزایش تنش بین ایران و آمریکا می تواند تقویت ‏قابلیت های سیستم دفاع هوایی ایران باشد. تجربه روسیه در نبردهای اخیر در ‏سوریه نشان می دهد که مقامات مسکو می توانند از سیستم های دفاع هوایی ‏پیشرفته برای تغییر توازن قوا استفاده کنند. ‏
بنا براین، روسیه در صورت نیاز می تواند قابلیت های دفاعی ایران را از طریق ‏سامانه های جنگی پیشرفته تر تقویت کند. به عنوان مثال، روسیه می تواند سامانه ‏موشکی اس-400 یا سیستم های جنگ الکترونیک از جمله سیستم کراسوخا-4 را ‏در اختیار ایران قرار دهد. این ادوات جنگی می توانند قابلیت دفاعی ایران را در ‏مقابل نیروی هوایی آمریکا تقویت کنند.‏
اما یکی از گزینه های دیگر می تواند استقرار نیروهای نظامی روسیه در ایران باشد. ‏روسیه اخیرا برای دفاع از منافعش در کشورهای دیگر دست به این اقدام زده است. ‏برای مثال، می توان به استقرار نیروهای روسیه در ونزئولا برای حمایت از رژیم ‏مادورو اشاره کرد. رهبران ایران نیز احتمالا از حضور نیروهای روسیه در خاک خود ‏پشتیبانی خواهند کرد. اما این سیاست صرفا برای پیشگیری از وقوع درگیری می ‏تواند مفید باشد. در صورتی که جنگی بین ایران و آمریکا شروع شود، روسیه باید ‏نیروهای خود را از منطقه خارج کند.‏
در نهایت، روسیه می تواند در طول جنگ کمک های اطلاعاتی در اختیار ایران قرار ‏دهد. مسکو در سال 2003 در روزهای ابتدایی جنگ عراق اطلاعاتی در مورد ‏موقعیت سربازهای آمریکایی در اختیار صدام حسین قرار داده بود. ایران و روسیه ‏نیز تجربه زیادی در اشتراک گذاری اطلاعات داشته اند. آن ها همچنین در سال ‏‏2015 یک مرکز اطلاعاتی مشترک را راه اندازی کردند. ‏
البته ما هنوز نمی دانیم که ایران و روسیه تا چه سطحی در این حوزه با یکدیگر ‏همکاری می کنند. اما ملاقات های مکرر بین مقامات امنیتی دو کشور نشان می ‏دهد که آن ها به دنبال ایجاد کانال های مطمئنی برای ادامه همکاری های ‏اطلاعاتی هستند. روسیه حتی با فراهم کردن اطلاعات محدود در مورد تجهیزات و ‏موقعیت سربازان آمریکایی می تواند قابلیت های دفاعی ایران را تقویت کند.‏
آشکار است که روسیه علاقه ای به دخالت مستقیم در درگیری نظامی بین ایران و ‏آمریکا نخواهد داشت. به همین دلیل، تمام اقدامات لازم را برای پرهیز از عواقب ‏احتمالی جنگ انجام خواهد داد. اما نباید تصور کنیم که روسیه در این مدت بی ‏طرف بماند یا اینکه صرفا از ابزار دیپلماسی برای محافظت از منافع خود استفاده ‏کند. مسکو نمی خواهد توازن قوا در خاورمیانه به نفع آمریکا تغییر کند. در نتیجه، ‏بعید به نظر می رسد که مقامات روسیه موضعی بیطرفانه در جنگ احتمالی بین ‏ایران و آمریکا اتخاذ کنند. ‏