شیوع تب مدلینگ در کودکان ایرانی

این روزها تب مدلینگ کودک در فضای مجازی بالا گرفته و والدین با استفاده ابزاری از کودکان علاوه بر تخریب آینده آن‌ها، ناخواسته موجب وارد شدن آسیب های روحی و روانی به اطفال می‌شوند.
به گزارش مهر، این روزها کافی است سری به یکی از شبکه‌های مجازی بزنید و از انبوه کسانی که با چند لباس و ژست ادعای مدل شدن را دارند، دهانت باز بماند. مدتهاست تب مدلینگ به کودکان رسیده است و بچه‌ها تبدیل به ابزاری برای کسب درآمد و گاهی فخر فروشی شده‌اند. کودکان معصومی که به جای حرکات کودکانه چیزهایی را تبلیغ می‌کنند که سنخیتی با دنیای بچگانه‌شان ندارد. جالب است بدانید که حتی قوانین بین‌الملل نیز ثبت چنین تصاویری از کودکان را ممنوع کرده اما اینکه در ایران والدین با کدام مجوز به بهانه مدل هر عکسی را از کودکان می‌گیرند و در فضای مجازی منتشر می‌کنند، جای سوال است.
دیدن عکس‌های این کودکان بیشتر ذهن را به سمت تصاویر خارج از عرف می‌برد. عکس‌های کودکان معصومی که با پوشش‌های نامتعارف و ژست‌های غیر متعارف‌تر، که چیز خوبی را القا نمی‌کنند و حس خوبی را برنمی‌انگیزد. ژست‌های آن‌ها نیز یک پز معمول، معقول و مقبول نیست و با دنیای قشنگ کودکانه شأن زمین تا آسمان فاصله دارد.
ابوالفضل رزم آرا مدرس و مربی مدلینگ در خصوص اینکه این پزها از کجا می‌آیند و فلسفه آن‌ها چیست در گفت‌وگو با مهر، می‌گوید: این حس‌ها برای بزرگترها و در فضا و فرهنگ بزرگسالی است. بعضی از آتلیه‌ها برای اینکه عکس‌های خاص‌تری بگیرند حس می‌کنند با برهنگی و دادن ژست‌های خاص که اصلاً ربطی به کودک ندارد می‌توانند عکس ناب و خاص بگیرند. این نه در اینجا بلکه در هیچ کجای دنیا درست، مرسوم و رایج نیست. شاید یکسری عکس‌های نوزادی باشد که نوزاد برهنه باشد اما آن داستانش فرق دارد و با این متفاوت است زاویه دوربین تفاوت دارد.
تخریب دنیای قشنگ کودکانه به دست والدین
این مربی مدلینگ در پاسخ این سوال که آیا این عکس‌ها اصطلاحاً پز مدلینگ کودکان است یا خیر؟ و ما تا چه حد در مدلینگ کودکان دستمان باز بوده و مجاز هستیم؟ بیان می‌کند: برای مدلینگ کودک باید عکس متعارف گرفته شود. به عقیده بنده همه بچه‌ها مدل و زیبا هستند در هر حالتی بایستند، اخم کنند، خوشحالی کنند زاویه عکس قشنگ می‌شود و احتیاج به پز خاص نیست. اگر عکاس حرفه ای باشد می‌تواند از یک مکان خوب عکس زیبایی در آورد، زیبایی عکس کودک به طبیعی بودن رفتار وی است و در دنیا هم این‌طور مرسوم است. اصلاً در صفحات برندهای مطرح خارجی که برای کودکان است همه چیز نرمال و روزانه است. تفاوتش این است که عکاس حرفه ای است و یک نمای پشتی راند خیلی ساده و طبیعی دارد و اتفاقاً هنگام بازی و رفتن عکس می‌گیرند.

رزم آرا درباره نقش خانواده‌ها در انتشار این عکس‌ها بیان می‌کند: خانواده‌ها نباید هر پزی که آتلیه‌ها می‌گویند را گوش بدهند البته خانواده‌ها هم نقش بسزایی دارند. آتلیه می‌تواند این عکس را بگیرد اما یک عکس خصوصی باشد و قرار نیست در فضای مجازی گذاشته شود؛ باید چهارچوب‌ها و حریم‌ها رعایت شود. از نقش پدر و مادری که این عکس را در فضای مجازی را می‌گذارند نباید گذشت. باید به خانواده‌ها هم اطلاع رسانی شود که اگر می‌خواهند عکس غیر متعارفی بگیرند آن را در فضای مجازی منتشر نکنید. گاهی خانواده حساب نمی‌کنند که بچه بزرگ می‌شود شاید الان کودکان متوجه نیستند اما وقتی بزرگ شوند امکان دارد از این عکس‌ها و آن پوشش و پز خوشش نیاید و ناراحت شوند. یک عده هم بعضی از این عکس‌ها را برای مقاصد خاص ذخیره و استفاده می‌کنند.
استفاده ابزاری از کودکان ممنوع
اما این عکس‌ها چه تأثیری بر بچه‌ها و آینده شأن دارد. وی با اشاره به اینکه متأسفانه بعضی برهنگی را با تمدن اشتباه گرفته و تصور می‌کنند وجود چنین عکس‌هایی در صفحه خود موجب توجه مخاطبین می‌شود، ادامه می‌دهد: چه در فرهنگ ما و چه در فرهنگ‌های دیگر برهنگی یک تعریفی دارد. به خصوص که در فضاهای مجاز قابل دیدن باشد. کودک یک حریم دارد و پدر و مادر باید بدانند چه عکسی از کودک را در شبکه‌های مجازی بگذارند. گاهی از رقص، حمام رفتن بچه‌ها و هر چیزی که برایشان جالب است عکس می‌گذارند اما فکر نمی‌کنند انتشار این عکس‌ها چه تأثیری بر روی بچه دارد.
رزم آرا با بیان اینکه در مباحث فرهنگی نیز در خصوص پوشش تعاریف خاص وجود دارد، بیان می‌کند: به عنوان مثال بچه در برابر پدر و مادرش بدون پوشش است و عکس می‌گیرد و به نظر عادی می‌آید اما کافی است که یک غریبه وارد شود؛ بچه به هیچ وجه آنجا نمی‌ایستد و حالت شرم و حیا دارد. به خاطر این مسئله باید پدر و مادرها بیشتر توجه کنند. در جامعه ما نگاه‌ها و فرهنگ‌های مختلف وجود دارد و برخی کودک آزاری و مشکلات روانی و اخلاقی دارند و مخاطب این عکس‌ها هستند. خانواده‌ها باید بدانند هر عکسی را نباید در فضای مجازی منتشر کنند چراکه در تمام دنیا استفاده ابزاری و جنسی از کودکان ممنوع است. این عکس‌ها نه ارزش هنری و نه فرهنگی دارد و تضمین کننده مدل شدن این بچه‌ها در آینده نیست و هیچ ربطی به مدل شدن ندارد.
آسیب روحی به کودکان نتیجه تجاوز به حریم شخصی آن‌ها
نکته‌ای که باید در انتشار عکس کودکان در فضای مجازی مورد توجه قرار گیرد، حفظ حریم شخصی کودکان است. در این خصوص مونا فلسفی دکترای روانشناسی سلامت و درمانگر کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر، با توصیه به والدینی که چنین عکس‌هایی را از کودکان منتشر می‌کنند، گفت: ما بارها تاکید کرده‌ایم باید به بچه‌ها حریم خصوصی را یاد دهیم اما وقتی خودمان به عنوان والدین حریم کودکانمان را رعایت نمی‌کنیم چطور انتظار داریم دیگران حریم شخصی کودکان را رعایت کنند.

وی افزود: بسیاری از والدینی که در اینستاگرام و فضای مجازی عکس‌های کودکانشان را پخش می‌کنند ممکن است از برخی مسائل آگاهی نداشته باشند. هنگامی که عموم این عکس را مشاهده کنند، روی آینده کودک تأثیر می‌گذارد. تا زمانی که کودکان ما قدرت تصمیم‌گیری ندارند. عکس از پوشک کردن، حمام کردن، عکس در استخر و غیره تصاویری خصوصی است و انتشار آن‌ها به هیچ وجه درست نیست. برخی از والدین برای افزایش دنبال کننده یا مسائل مادی عکس فرزندانشان را پخش می‌کنند و این امر رسماً استفاده از کودک است و در آینده می‌تواند عواقب بدی مانند خجالت زدگی کودک شود.
این درمانگر کودک و نوجوان با بیان اینکه این عکس‌ها و چنین ژست‌هایی عملاً سوءاستفاده جنسی از کودکان است چون به روح، روان و آینده کودک آسیب می‌زند، تصریح کرد: دلیل آسیب روحی این اقدام نیز آن است که در پی این اقدام کودکان آگاهی‌هایی را که برای سنشان زود است به دست می‌آورند و این مسائل موجب بلوغ زودرس کودکان می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه سوءاستفاده جنسی از کودکان لزوماً شامل رابطه جنسی نیست و این ژست‌های جنسی نیز به دلیل آسیب‌زا بودن، سوءاستفاده محسوب می‌شود، اظهار داشت: این مسائل ممکن است موجب انحراف جنسی در کودکان شود و وی را در مسیر غلطی هدایت کند. این موضوع برای آینده کودک و تشکیل هویت جنسی وی بسیار زود و خطرناک است.
شاید در دنیای امروز برخی موضوعات اجتناب ناپذیر باشد، شاید وضعیت اقتصادی کشور ایجاب کند که بعضی خانواده‌ها از کودکانشان جهت کسب درآمد استفاده کنند؛ اما نباید خانواده‌ها به بهانه مدلینگ و معروف شدن، بچه‌هایشان را بازیچه دست دیگران کرده و ناخواسته در گردابی اندازند که بیرون آمدن از آن محال است.