دفن جنازه رضاشاه، مخاطره ای ندارد

رسول منتجب‌نیا قائم مقام حزب اعتماد ملی معتقد است جنازه رضاخان لازم الاحترام است و مسئولان باید طبق موازین شرعی این جنازه را دفن کنند. وی ضمن انتقاد از عملکرد صادق خلخالی در انهدام مقبره رضاشاه افزود: این عمل آقای خلخالی را هیچ یک از مسئولان بلند پایه نظام تایید نکردند. متن سخنان صریح منتجب نیا در گفت و گو با "مردم سالاری آنلاین" را بخوانید:
 
به عنوان یک عالم دینی، وظیفه مسئولان را در قبال جنازه رضاشاه چگونه تاویل می‌کنید؟
قواعد اسلامی و موازین دینی نسبت به شرایط مختلف و افراد مختلف استثنا قائل نیست. از باب مثال، حرمت یک انسان در اسلام بدون در نظر گرفتن اعتقاد و عملکرد اخلاقی – رفتاری او، از لحاظ بعد انسانی او لازم است و لذا باید حرمتش محفوظ بماند. در رابطه با جنازه نیز اسلام دستور صریح دارد که نباید به جنازه بی حرمتی شود. حتی در رابطه با ذکر اموات روایت داریم که هنگام ذکر یاد اموات، خوبی‌های آنها را یاد کنید.

این احکام که در مورد اموات تبیین شده، ربطی به کافر و مسلمان بودنشان دارد؟
خیر. هیچ ارتباطی به کافر  و مسلمان بودن فرد ندارد. صرف انسان بودنشان مد نظر است. آموزه‌هایی که از دین به دست آورده‌ایم، به ما نشان می‌دهد که در مواجهه با افراد و قضایا، نکات مثبت را مورد توجه قرار دهند. منفی نگاه نکنیم. در روایات به کرات آمده که در قبال یک موضوع، فقط نکات منفی آنرا نبینیم؛ بلکه نکات مثبت آنرا هم ادراک کنیم.
قبل از انقلاب به هر حال در مورد رضاشاه تصمیماتی خاص (درست یا غلط) گرفته شد. در شهر ری محلی با عنوان قبر رضا شاه شناخته می‌شد که برخی به آن احترام می‌گذاشتند. مقامات نیز در آنجا برنامه‌های رسمی داشتند. بعد از انقلاب، اقتضای عقل و منطق این بود که نسبت به آن محل بی‌حرمتی صورت نگیرد.
اکنون در مشهد نیز قبر هارون در کنار قبر امام رضا (ع) است. در چند دهه قبل، اطرف حرم خیلی باریک می‌شد که می‌گفتند قبر هارون است. برخی از زائران نیز هارون را لعن می‌کردند و می‌گذشتند. به هر حال قبری در آنجا بود. در برخی از مراکز کشور نیز سلاطین و مقاماتی بودند که کسی به آنها تعرض نکرده است. اما چرا در شهر ری و بعد از انقلاب این کار انجام گرفت؟ من در جریان این کار نبودم. اما اطلاع دارم که بسیاری از مقامات با این تصمیم آقای خلخالی موافق نبودند.
اکنون البته آن محل به حوزه علمیه تبدیل شده است. این کار مثبت است که آن فضای باز به جایی تبدیل شده که از آن فضا استفاده علمی شود. شخصا حدودا 5 سال تولیت آن حوزه را به عهده داشتم. اما اینکه این قبر خرد شود و به آن بی‌حرمتی شود را نپسندیده‌ام و اکنون هم نمی‌پسندیدم. در  همان زمان که آن موضوع را شنیدیم، گفتم که این کار درست نیست و با کرامت انقلاب و مسئولان انقلاب، سنخیتی ندارد.

آیا آقای خلخالی حین آن تصمیم با مسئولان نظام صحبت و مشورتی داشتند؟
من از این موضوع خبر ندارم. البته من شنیدم که بزرگان انقلاب هم مخالفت خود را ابراز داشتند. اما به هر حال کار انجام شده بود.

بنیانگذار جمهوری اسلامی نسبت به این موضوع چه واکنشی داشتند؟
من از این مورد خبر ندارم. اگر هم واکنشی بوده من اطلاعی ندارم. کسانی که در جریان این قضایا هستند می‌توانند بگویند که امام چه نظری داشتند. اما می‌دانم که امام با ساختن حوزه در آنجا راضی بودند. ولی اینکه موافق تخریب قبر رضاشاه بوده باشند را  نمی‌دانم. بزرگان دیگر که این موضوع را به خاطر دارند می‌توانند در این رابطه اظهار نظر کنند.

در مورد حوادث اخیر هم صحبت بفرمایید.
بله...اما آنچه که اخیرا اتفاق افتاده است...جنازه‌ای مومیایی شده‌ را در شهر ری کشف کرده‌اند. اول گفتند که جنازه رضاشاه است. بعد هم ظاهرا ثابت نشده است که جنازه مربوط به رضاشاه بوده یا خیر. به هر حال جنازه هر کسی باشد حرمت آن لازم است؛ بخصوص که او ( رضاشاه) متظاهر به اسلام بوده است. حتی اگر چه ظالم هم بوده باشد (که ظالم بوده) به هر حال مسلمان بوده است. قرار نیست که فقط انسانهای عادل مورد احترام باشد. افراد ظالم هم جنازه‌شان بر اساس دین اسلام باید به آن احترام گذاشت. این جنازه مربوط به هر کسی بوده، لازم الاحترام است و باید طبق موازین شرعی باید دفن شود و حرمتش محفوظ شود.

به نظرتان چرا باید شاهد مخفی‌کاری در قبال جنازه او باشیم؟
ببینید؛ هنوز که ثابت نشده این جنازه مربوط به رضاشاه است. محل کشف این جنازه با محل دفن آن فاصله دارد. لذا به نظر من بعید است که این جنازه مربوط به او باشد.
اما به هر حال مساله این است که برخی همه مسائل را از زاویه مسائل امنیتی می‌بینند. تصور می‌کنند که ضمن چنین اتفاقی اگر قبری به نام رضاشاه ساخته شود، عده‌ای جمع می‌شوند و امنیت ملی مورد مخاطره قرار می‌گیرد. این نگاه درست نیست. این دلیل بر ضعف است. ما می‌گوییم که حکومت ما قدرتمند است و مردم سالاری دینی در آن حاکم است. فرض کنید که جنازه مربوط به رضاشاه هم باشد و در جایی هم دفن می‌کردند و چند نفر هم برای او فاتحه‌ای می‌خواندند. واقعا کجای این مساله برای کشور مخاطره آمیز می‌شد؟ این خود دلیل بر بزرگواری مسئولین بود. هر کسی هم این مساله را می‌دید بزرگواری و کرامت آنها را تایید می‌کرد که نسبت به سلاطین گذشته هم عطوفت دارند.
اما متاسفانه بی توجهی برخی افراد، به خصوص افرادی که در برخی نهادها نفوذ می‌کنند، موجب می‌شود که همه چیز را به عنوان یک خطر ببینند. نباید نسبت به این قضایا احساس ضعف کنیم. ما متکی به مردم هستیم. ما باید رابطه‌مان را با مردم بیشتر کنیم. رضایت آنها را بیشتر جذب کنیم. در نهایت مردم هستند که بین درست و نادرست انتخاب می‌کنند. آنها قیاس می‌کنند و قضاوت می‌کنند که آیا پادشاهان عادلانه برخورد کردند یا نه؟ ما نباید با دید تهدید به این موضوعات نگاه کنیم.

البته همین نگاه در مورد آرامگاه کوروش هم وجود دارد...
دلیل این موضوع تنگ نظری و تحلیل ناقصی است که برخی از مسئولان به واسطه آن همه چیز را از دید امنیتی می‌بینند. به عنوان مثال همین قبر کوروش که به آن اشاره داشتید و نزدیک شهر بنده هم (شیراز) است. مردم هر ساله آنجا جمع می‌شوند و جشنی را برپا می‌کنند. این فرصت ارزشمندی برای ما است. من به یاد دارم چند سال پیش، استاندار وقت که از دوستان هم بود، به من گفت امسال قرار است تجمعی صورت بگیرد. سال قبل هم تجمعاتی شده و حرفهای تندی مطرح شده است. من به ایشان گفتم که شما نتوانستید مدیریت کنید. کوروش کبیر در دنیا مورد توجه است. به هر حال اعلامیه کوروش کبیر یک اعلامیه جهانی است و برای سازمان ملل یک مبنا محسوب می‌شود. ما نباید آنرا دست کم بگیریم. من به ایشان گفتم که در سالروزی که مردم جمع می‌شوند باید شما خودتان پیشقدم شوید و امکاناتی را در اختیار مردم بگذارید. نباید طوری شود که مردم حس کنند شما از این سالروز متنفرید و بعد در زمان خاصی جمع شوند و علیه شما شعار بدهند. به ایشان پیشنهاد دادم که در این موضوع با مردم همراهی کنید. مردم آنگاه از شما قدرشناسی می‌کنند. اما آنها بهانه آوردند که دیر شده است. من معتقدم که باید از عموم فرصتها استفاده کنیم. بدترین نوع مدیریت این است مسئولان فرصتهای خوب در جامعه را مد نظر قرار ندهند و آنها را به تهدید تبدیل کنند و از آن هراس داشته باشد. همه این موارد به عنوان ذخایر کشور محسوب می‌شوند که باید به آن توجه کرد.

در حال حاضر اغلب مسئولان، در مورد جنازه رضاشاه سکوت کرده‌اند و اظهار نظری نمی‌کنند. به نظر شما مسئولان باید چگونه با این مساله برخورد می‌کردند؟
از قدیم سخنی بر سر زبان خواص بوده که "الباطل یموت بترک ذکره". یعنی باطل با فراموش کردن از بین می‌رود. تفکر برخی مسئولان این است که با سکوت در مورد برخی مسائل، می‌توانند آنرا از ذهن و حافظه مردم پاک کنند. برخی با مسائل اینگونه برخورد می‌کنند و می‌گویند که همین عدم اعتنا به برخی مسائل منجر می‌شود که مردم نیز مسائل را از یاد ببرند.
من معتقدم که این قاعده درستی نیست و همه جا عمومیت ندارد. به خصوص در مسائل اجتماعی. مسائلی هستند که برای مردم پرسش ایجاد می‌کند. باید به این سوالات پاسخ بدهند. اگر مسئولان در برابر این مسائلی که پیش می‌آید شفاف سازی کنند و قضیه را پاسخ دهند مردم احساس بیگانگی به مسئولان نخواهند داشت و در نهایت زمینه برخی حرکتها مثل حرکتهای سال گذشته فراهم نخواهد شد. وقتی شبهات فراوان شد هم بی اعتمادی را دامان می‌زند و هم آتش زیر خاکستری را به وجود می‌آورد که منتظر حرکتی است تا خود را نشان دهد.
مسئولان فکر می‌کنند مردم مسائل را فراموش می‌کنند. این حرف غلطی است. باید مردم قانع شوند و باید به آنها پاسخ گفت.

یعنی شما می‌گویید که مردم مساله مومیایی را فراموش نکرده‌اند؟
مساله فقط مومیایی رضاشاه نیست. این مسائل (و لو ریز باشند)، انباشته خواهد شد و منجر به تنش می‌شود. آنگاه مردم از خودشان خواهند پرسید که چرا مسئولان مخفی کاری می‌کنند؟ چرا جواب نمی‌دهند؟ به هر حال این جنازه مربوط به هر کسی باشد، باید می‌گفتند که این جنازه را فلان جا و بر اساس شریعت اسلام دفن کردیم. این تصمیمات رفع ابهام می‌کند. نباید اجازه ایجاد شبهات در جامعه داده شود.
‌اورد
 
گفت و گو : سید مسعود آریادوست