وضعیت تولید و صادرات نفت ایران یک ماه پیش از تحریم‌ها

یک مقام مسئول در دولت آمریکا گفته است واشنگتن «به‌صورت فعالانه» در حال درنظر گرفتن معافیت از اجرای تحریم‌های نفتی ایران، برای کشورهایی است که واردات نفت خود از ایران را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند. در عین حال، موسسه معتبر پلتس گزارش داده است که صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در ماه گذشته میلادی، نسبت به ماه می که ترامپ از برجام خارج شد، ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و به یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. از آن سو، هند دومین خریدار نفت ایران، در آبان ماه بی‌توجه به تحریم‌های آمریکا، همچنان به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد. دقیقاً یک ماه دیگر تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران اعمال خواهند شد. چشم‌انداز صادرات نفت ایران چگونه است و تحریم‌های آمریکا چه تأثیری بر تولید و صادرات نفت کشورمان خواهند داشت؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، رویترز به نقل از یک مقام مسئول در دولت ترامپ گفته است که کاخ سفید به‌صورت فعالانه‌ای در حال درنظر گرفتن اعطای معافیت به کشورهایی است که واردات نفت خود از ایران را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند. این مقام مسئول گفته است که دولت آمریکا، در حال حاضر «در میانه فرآیند در نظر گرفتن این معافیت‌ها» است. معافیت‌های احتمالی برای کشورهای خریدار نفت ایران، به‌صورت دسته‌جمعی صادر نخواهد شد و دولت آمریکا، «مورد به مورد» با آن‌ها بر سر اعطای معافیت، مذاکره خواهد کرد.
اعطای معافیت‌های «مورد به مورد» به خریداران نفت ایران، عقب‌نشینی از سیاست پیشین دولت آمریکا محسوب می‌شود که هدف آن، «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» عنوان شده بود.
 
تحریم‌های آمریکا و وضعیت صادرات و تولید نفت ایران
گزارش موسسات شناخته‌شده بین‌المللی حاکی از این است که تحریم‌های آمریکا از هم‌اکنون تأثیرگذاری خود را بر صادرات و تولید نفت خام ایران، آغاز کرده است. پلتس گزارش داده است که صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در ماه سپتامبر (۱۰ شهریور تا ۸ مهر) نسبت به ماه می ۲۰۱۸، ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و به یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
آرگوس مدیا نیز میزان تولید نفت خام ایران در ماه سپتامبر را سه میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز اعلام کرده است. در ماه‌های پس از اجرایی شدن برجام، برای مدت‌ها تولید نفت خام ایران در سطح ۳.۸ میلیون بشکه در روز تثبیت شد و این بدان معناست که فشارهای دولت ترامپ بر خریداران نفت ایران، در حال حاضر باعث شده تا تولید نفت کشور، ۴۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد.
انتظار می‌رود با فرا رسیدن ۱۴ آبان و اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا، باز هم تولید و صادرات نفت ایران، کاهش بیشتری را تجربه کند. با این حال، چین که بزرگ‌ترین مشتری نفت خام ایران است، همچنان به خریدهای خود از ایران ادامه خواهد داد. رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش داده که در ماه نوامبر (هم‌زمان با اجرایی شدن تحریم‌های نفتی آمریکا) هند ۹ میلیون بشکه نفت از ایران خریداری خواهد کرد. این بدان معناست که هند تحریم‌های آمریکا را نادیده خواهد گرفت و همچنان به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد. با این حال، به احتمال قوی هند، میزان خرید نفت از ایران را بعد از آبان‌ماه کاهش دهد. هند در ماه اوت و سپتامبر به‌طور متوسط ۴۰۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده بود. در حال حاضر، قیمت بنزین در هند به شدت بالا رفته و هندی‌ها اگر بخواهند بیش از حد برای رعایت تحریم‌های آمریکا، وسواس به خرج بدهند، باید ضررهای ناشی از افزایش قیمت سوخت را نیز بپذیرند. آن چیزی که قطعی است، این است که هند به خرید نفت از ایران ادامه می‌دهد اما میزان کاهش واردات نفت این کشور از ایران، هنوز مشخص نیست.
ترکیه نیز کشور دیگری است که همچنان در دوره تحریم‌ها به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد. پلتس پیش‌بینی کرده که صادرات نفت خام ایران در ماه جاری میلادی (ماه اکتبر) به ۱.۱ میلیون بشکه در روز برسد. از میان خریداران نفت ایران، احتمالاً بعد از اجرایی شدن تحریم‌ها، ژاپن و کره جنوبی به کلی خرید نفت از ایران را متوقف کنند. کره جنوبی در حال حاضر سه ماه است که خرید نفت از ایران را به حالت تعلیق درآورده است.
ایران در دوره تحریم‌ها، حساب ویژه‌ای روی افزایش قیمت نفت باز کرده است؛ چیزی که هم‌اکنون نیز محقق شده و قیمت نفت خام برنت تا ۸۴ دلار به ازای هر بشکه افزایش یافته است. برخی از کارشناسان می‌گویند که با اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا، قیمت نفت برنت حتی ممکن است تا ۱۰۰ دلار به ازای هر بشکه هم افزایش یابد. افزایش قیمت نفت می‌تواند بخشی از اثرات ناشی از کاهش تولید و صادرات نفت ایران را جبران کند. در واقع، برای ایران در حال حاضر مسئله این است که سطح صادرات نفت خود را تا آن‌جا که می‌تواند بالا نگه دارد و مانع از این شود که به زیر یک میلیون بشکه در روز سقوط کند و از سوی دیگر امیدوار باشد تا کمبود عرضه در بازار نفت باعث شود تا قیمت‌ها هرچه بیشتر بالا بروند.