جولان علائم نگران‌کننده در پیش‌فروش محصولات سایپا

پیش‌فروش اینترنتی خودروهای خانواده پراید، تیبا، ساینا و وانت نیسان امروز توسط گروه خودروسازی سایپا آغاز شد. این پیش‌فروش که با تقاضای بسیار وسیعی از طرف کاربران روبرو شد، به آینه تمام‌نمای احساس ناامنی اقتصادی تبدیل شد. حس ناامنی اقتصادی و تلاش برای تبدیل پول ملی به خودرو، چنان ابعاد وسیعی به خود گرفت که ظرفیت پیش‌فروش محصولات سایپا در هر مرحله در کمتر از یک دقیقه به اتمام رسید و علاوه بر وب‌سایت پیش‌فروش خودرو، وب‌سایت ساعت و تقویمِ time.ir نیز که ملاک زمانی پیش‌فروش بود از دسترس خارج شد! اتفاقی که امروز در پیش‌فروش خودرو افتاد، حامل علائم نگران‌کننده‌ای است. این علائم کدامند؟!
به گزارش مردم سالاری آنلاین، گروه خودروسازی سایپا اعلام کرده بود که از امروز (چهارشنبه ۱۴ شهریور) ساعت ۱۰ صبح، ‌پیش‌فروش ۵۰ هزار دستگاه خودرو پراید، تیبا، ساینا و وانت نیسان را در بازه‌های زمانی هر ربع ساعت یک‌بار، انجام می‌دهد. اگر بخواهیم با منطق اقتصادی به این پیش‌فروش نگاه کنیم، شرایط پیش‌فروش محصولات سایپا اصلا به نفع مصرف‌کننده نبود. پیش‌فروش محصولات سایپا با قیمت قطعی و مشخص انجام نمی‌شد و قیمت خودرو، قیمت زمان تحویل به مشتریان بود. علاوه بر این، زمان تحویل خودرو نیز به صورت دقیق مشخص نشده بود و بازه‌های زمانی ارسال دعوت‌نامه‌های تکمیلِ وجه از آبان ۹۷ تا مرداد ۹۸ اعلام شده بود. از این گذشته، محصولاتی که در صف پیش‌فروش قرار گرفته بودند، محصولاتی بودند که مردم از کیفیت آن‌ها شکایت بسیاری دارند. پس از حیث منطق اقتصادی، این پیش‌فروش قاعدتا نباید جذابیتی برای مردم داشته باشد. با این وجود، چرا سایت اینترنتی پیش‌فروش محصولات سایپا با استقبال بی‌سابقه‌ای روبرو شد؟!
 
آشفتگی و سرگردانی در پیش‌فروش محصولات سایپا
امروز مردم در پیش‌خرید محصولات سایپا با یک آشفتگی تمام‌عیار روبرو شدند. بعد از ساعت ده صبح، هر ۱۵ دقیقه یک‌بار، زمان باز شدن درگاه پیش‌فروش فرا می‌رسید. عمده گزارش‌های مردمی و همچنین مراجعات مکرر خبرنگار مردم سالاری آنلاین به سایت پیش‌فروش حاکی از این است که یکی دو دقیقه پیش از فرا رسیدن زمان مقرر، سایت پیش‌فروش از دسترس خارج می‌شد و یکی دو دقیقه بعد (در براخی مراحل کمتر از یک دقیقه بعد) در صفحه پیغامی با این مضمون ظاهر می‌شد که مرحله nام پذیرش انجام شد و مرحله بعد، ۱۵ دقیقه دیگر، انجام می‌شود. در مرحله بعد نیز، دقیقا همین دور تکرار می‌شد.
بسیاری از کاربران در فضای مجازی، انگشت اتهام را به سمت خودروسازان گرفته و می‌گویند «پیش‌فروش سرکاری بوده است». برخی از آن‌ها در شبکه‌هایی نظیر توئیتر پرسیده‌اند: چه کسی می‌تواند در کمتر از سی ثانیه فرم‌های ثبت‌نام خرید خودرو را پر کند و خرید خود را نهایی کند؟! نظرات این‌چنینی بیانگر سیطره بی‌اعتمادی وسیع در جامعه ایران است. آشفتگی ایجاد شده در پیش‌فروش خودرو به این بی‌اعتمادی هرچه بیشتر دامن خواهد زد. فضای مجازی پُر از اظهارنظرهایی است که نشان می‌دهد طیف وسیعی از کاربران نسبت به درست و سالم بودن فرآیند پیش‌فروش خودرو ابهام دارند. در جامعه نیز دقیقا همین احساس بی‌اعتمادی وجود دارد.
 
از حس بی‌اعتمادی تا حس ناامنی اقتصادی
اما حس بی‌اعتمادی تنها یک سویه ماجرا است؛ حس مخرب‌تر دیگری نیز در حال حاضر در جامعه وجود دارد که آشفتگی‌های پیش‌فروش خودرو منعکس‌کننده آن است: این حس، حس ناامنی اقتصادی است. کاهش ارزش ریال و افزایش توجیه‌ناپذیر نرخ ارز کاری کرده که مردم تمام تلاش خود را به کار گیرند تا ریال‌های خود را به محصولات دیگری تبدیل کنند. ریال از نظر طیف وسیعی از مردم، «شرّی» است که باید از دست آن خلاص شد. این حس مخرب بوده است که بازار ارز، سکه، طلا، مسکن و خودرو را به شدت ملتهب کرده است. در پیش‌فروش خودرو، حتی مردمی که محصولاتی نظیر پراید را مسخره می‌کردند و از کیفیت بسیار پایین آن شکایت و گلایه داشتند، هجوم آوردند تا پراید بخرند. عامل محرک این عمل، تغییر ذهنیت نسبت به کیفیت خودروهای ساخت داخل نیست؛ بلکه حس ناامنی اقتصادی، انتظارات شدید تورمی و تلاش برای خلاصی از دست موجودی‌های ریالی است. طیف وسیعی از دارندگان ریال، تمام سعی خود را می‌کنند تا ریال‌های خود را به محصولات دیگری تبدیل کنند؛ نوع این محصولات اهمیت ندارد، چیزی که برای آن‌ها اهمیت دارد این است که محصولات موردنظر، دارایی‌های بادوام‌تری باشند که به اندازه ریال، کاهش ارزش نداشته باشند و در آینده نیز قدرت نقدشوندگی داشته باشند.
گروه خودروسازی سایپا، برخی از محصولات خود را پیش‌فروش کرد تا بازار خودرو قدری آرام‌تر شده و قیمت‌ها در بازار آزاد کاهش یابد. اما این پیش‌فروش شاهد چنان هجومی بود که به یک آشفتگی تمام‌عیار تبدیل شد. از این گذشته، بسیاری از مراجعه‌کنندگان به سایت اینترنتی پیش‌فروش نیز، انگشت اتهام را به سمت گروه خودروسازی سایپا نشانه گرفتند. حالا باید دید با این حس بی‌اعتمادی و علاوه بر آن، با این حس ناامنی اقتصادی، آیا پیش‌فروش خودرو به کاهش قیمت آن در بازار منجر می‌شود یا خیر؟!