آیا جنگنده‌های آمریکایی به نفتکش ایرانی حمله کرده‌اند؟

فاجعه نفتکش سانچی به شایعه‌ای دامن زد که نقطه شروع آن راهروهای مجلس بود. برخی از نمایندگان مجلس مدعی بودند که آتش‌سوزی این نفتکش ناشی از حمله جنگنده‌های آمریکایی به آن بوده است و برخوردی با کشتی فله‌بر چینی صورت نگرفته است. طبق این شایعه، که برخی از نمایندگان مجلس مدعی بودند که حتی در «بولتن‌های محرمانه» هم درج شده، محموله سانچی قرار بوده به کره شمالی برود، نه کره جنوبی، و آمریکایی‌ها برای جلوگیری از این کار به نفتکش ایرانی حمله کرده‌اند؟ اما آیا این شایعه می‌تواند حقیقت داشته باشد؟
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، شایعه‌ای که از راهروهای مجلس شکل گرفت و سپس در فضای مجازی به سرعت منتشر شد و پر و بال گرفت، برخورد نفتکش غول‌پیکر ایرانی با کشتی «سی‌اف کریستال» چینی را به کلی رد می‌کرد و مدعی بود که سانچی مورد اصابت موشک‌های شلیک‌شده از جنگنده‌های آمریکایی قرار گرفته است. این روایت، یک بار دیگر یاد و خاطره جنگ نفتکش‌ها در ماه‌های پایانی جنگ تحمیلی را زنده می‌کرد و شاید به همین دلیل نیز در شبکه‌های مجازی مورد اقبال قرار گرفت.
کیم سئونگ‌ هو سفیر کره جنوبی در تهران خیلی زود در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌های داخلی به کلی این موضوع رد و تأیید کرد که سانچی عازم کره جنوبی بوده است. بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز صراحتاً این شایعه را رد کرد. از روز اول حادثه، منابع بسیاری برخورد کشتی فله‌بر چینی به نفتکش سانچی را تأیید کردند. دوشنبه 25 دی عکسی نیز از کشتی سی‌اف کریستال منتشر شد که در این تصویر واضح است که کشتی چینی از قسمت سخت دماغه خود آسیب دیده است. در واقع به این دلیل که فله‌بر چینی از سمت بخش سخت‌تر و مقاوم‌ترِ دماغه به پهلوی نفتکش سانچی برخورد کرده، آسیب چندانی ندیده و توانسته به مسیر خود ادامه دهد. اما این کشتی چینی از پهلو، مخازن میعانات گازی ذخیره شده در سانچی را مورد اصابت قرار داده که این امر به انفجار محموله نفتکش ایرانی منجر شده است.
حتی اگر این واقعیات را نیز درنظر نگیریم، محموله نفتکش سانچی به هیچ نمی‌توانسته عازم کره شمالی باشد. علت چیست و چرا این محموله نمی‌توانسته برای دور زدن تحریم‌های نفتی پیونگ یانگ، به این کشور برود؟ علت امر کاملاً واضح است: سانچی حامل حدود یک میلیون بشکه میعانات گازی بوده است که از عسلویه بارگیری شده بود. کره شمالی فاقد پالایشگاه میعانات گازی است و به این دلیل این محموله نمی‌توانسته عازم این کشور باشد.
کره شمالی تنها یک پالایشگاه فعال به نام «پونگوا» دارد که در «سینویی‌جو» در نزدیکی مرز با این کشور قرار دارد. از 40 سال پیش تاکنون شرکت سی‌ان‌پی‌سی چین از طریق یک خط لوله (که حالا دیگر خیلی قدیمی شده است) نفت خام را از شهر مرزی داندونگ برای تغذیه این پالایشگاه به کره شمالی می‌فرستد. پالایشگاه پونگوا، بنزین و گازوئیل با گرید پایین تولید می‌کند و قابلیت کار با خوراک میعانات گازی را ندارد.
برای مقایسه بهتر است به این واقعیت توجه کنیم که ایران در حال حاضر تنها یک پالایشگاه میعانات گازی دارد که آن هم تنها فاز نخست آن در سال جاری راه‌اندازی شده است. این پالایشگاه، پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس نام دارد که در بندر عباس قرار گرفته و خوراک خود را از طریق خط لوله‌ای از عسلویه دریافت می‌کند.
کره شمالی پالایشگاه دیگری به نام «سونگری» نیز دارد که این پالایشگاه توسط روسیه طراحی شده و در سونبونگ‌گانگ قرار گرفته و در حال حاضر فعالیتی ندارد. این پالایشگاه تعطیل نیز، با نفت خام کار می‌کند و توان پالایش میعانات گازی را ندارد.
تحریم‌های شورای امنیت علیه کره شمالی اخیراً بسیار سخت‌تر شده است و کره شمالی به شدت ورود نفت به این کشور را کنترل می‌کند. به طور تاریخی، بخش عمده نیازهای نفتی کره شمالی را چین تأمین می‌کرده و روسیه نیز میزان اندکی صادرات نفت به این کشور دارد. چین در سال 2016، 270 هزار تن سوخت، از گازوئیل گرفته تا بنزین، به کره شمالی صادر کرد. علاوه بر این، برآورد منابع غربی نشان می‌دهد که چین سالانه 520 هزار تن نفت خام نیز به کره شمالی صادر می‌کند.
هیچ منبعی تاکنون عنوان نکرده که کره شمالی پیش از این میعانات گازی وارد کرده باشد. تمام خبرها تاکنون مبنی بر واردات نفت خام و فراورده‌های نفتی از چین و روسیه توسط کره شمالی بوده و تاکنون به واردات میعانات گازی توسط این کشور هیچ اشاره‌ای نشده است. در واقع، هر کشوری هم که بخواهد نیازهای نفتی کره شمالی را تأمین کند مجبور است که فرآورده‌های نفتی یا نفت خام به این کشور صادر کند که البته اولی گزینه بهتر و ساده‌تری برای تأمین نیازهای پیونگ یانگ است. علی‌رغم همه این‌ها، صادرات میعانات گازی (که ماده بسیار باارزشی محسوب می‌شود) نمی‌تواند گرهی از مشکلات کره شمالی باز کند.
کره جنوبی بزرگ‌ترین خریدار میعانات گازی ایران است. این کشور اخیراً یک نفتکش که مظنون به انتقال فرآورده‌های نفتی به کره شمالی بود را توقیف کرد. این نفتکش که در ماه اکتبر توسط کره جنوبی توقیف شد، با پرچم هنگ‌کنگ فعالیت می‌کرد. خریدار محموله میعانات گازی نفتکش سانچی، یک شرکت متعلق به کره جنوبی به نام هانوا توتال بود و این شرکت این موضوع را از همان آغاز تأیید کرد. از این گذشته، کشوری که بیشترین حساسیت را پس از تحریم‌های شورای امنیت علیه کره شمالی، نسبت به انتقال نفت به پیونگ‌یانگ دارد، کره جنوبی است و اگر آن‌ها کمترین شکی داشتند که محموله سانچی به کره شمالی می‌رود، این‌گونه به راحتی این شایعه را رد نمی‌کردند. حالا باید پرسید شایعه‌ای این‌چنین بی‌اساس چرا از ابتدا به این راحتی بوجود آمد و دهان به دهان چرخید؟!