چهارمین زلزله شدید تاریخ ایران با بیشترین گستره جغرافیایی

زلزله 7.3 ریشتری در مرز ایران و عراق صدها کشته و هزاران مصدوم برجای گذاشته است و با در جریان بودن عملیات امداد و نجات، هر لحظه بر تعداد تلفات افزوده می‌شود. ستاد مدیریت بحران کشور تعداد کشته‌ها را تا ساعت 16 روز دوشنبه 372 نفر و تعداد مصدومان را بیش از 6 هزار نفر اعلام کرده است. این زلزله یکی از بزرگ‌ترین زلزله‌های تاریخ معاصر ایران بوده و از حیث گستره‌ای که در آن زمین‌لرزه احساس شده، بی‌سابقه بوده است.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، کانون زلزله شامگاه یک‌شنبه 21 آبان «ازگله» در استان کرمانشاه، در نزدیکی مرز ایران و عراق و در فاصله 32 کیلومتری جنوب عربی شهر حلبچه عراق بوده است. این زلزله که بزرگ‌ترین خسارت‌ها و تلفات را در استان کرمانشاه به همراه داشته در 14 استان ایران از جمله تهران، خراسان رضوی و اصفهان که صدها کیلومتر با کانون زلزله فاصله دارند، احساس شده است.
زلزله بغداد پایتخت عراق را نیز لرزانده و بنا به آمارهای موجود بزرگ‌ترین زلزله در تاریخ کشور عراق بوده است. با این حال، تلفات زلزله غرب کشور، در ایران بسیار بیشتر از عراق بوده و آمارهای ارائه شده توسط مسئولین عراقی حاکی از این است که شش نفر در این کشور همسایه ما به دلیل زلزله جان خود را از دست داده‌اند.
زلزله 7.3 ریشتری مرز ایران و عراق آن‌چنان گستره جغرافیایی وسیعی داشته است که در جنوب شرقی ترکیه، کویت، شمال عربستان و حتی در سرزمین‌های اشغالی احساس شده است. این زلزله قدرتمندترین زلزله‌ای نبوده است که ایران را لرزانده است اما از حیث گستردگی جغرافیایی، بی‌همتا بوده است. با این حال، از حیث شدت در مقیاس ریشتر نیز این زلزله یکی از بزرگ‌ترین زلزله‌های ایران بوده است.
زلزله 7.8 ریشتری سراوان که در جنوب شرقی ایران و در مرز ایران و پاکستان در فروردین سال 92 روی داد، بزرگ‌ترین زلزله تاریخ معاصر ایران بوده است. این زلزله تلفات زیادی در پی نداشت و به کشته شدن یک نفر در ایران و 34 نفر در پاکستان منجر شد. بعد از زلزله سراوان، زلزله طبس در 25 شهریور 1357 با شدت 7.8 ریشتر، بزرگ‌ترین زلزله ایران در قرن جاری بوده است. زمین‌لرزه طبس به کشته شدن 15 هزار نفر منجر شد.
زلزله 7.4 ریشتری رودبار و منجیل در خرداد سال 1369، سومین زلزله بزرگ قرن ایران بوده که بیش از 40 هزار نفر را به کام مرگ فرستاد. بعد از زلزله رودبار و منجیل، سه زلزله 7.3 ریشتری در قرن جاری در ایران روی داده است که زلزله کرمانشاه یکی از آن‌ها است. زلزله قائنات در سال 1367 و زلزله دشت بیاض و فردوس در سال 1347 دو زلزله 7.3 ریشتری دیگری بودند که در این قرن روی دادند و تلافات زیادی بر جای گذاشتند. بنابراین، از حیث شدت در مقیاس ریشتر، زلزله کرمانشاه چهارمین زلزله بزرگ در تاریخ معاصر ایران بوده است.
زلزله بم در ساعت 5 و 26 دقیقه بامداد 5 دی 1382، 6.6 ریشتر شدت داشت اما این زلزله به کشته شدن حدود 41 هزار نفر منجر شد که یکی از دلایل این امر ساعت وقوع زلزله بود که مردم در آن ساعت عمدتاً خواب بودند. در قیاس با این زلزله‌های با تعداد کشته‌های بسیار بالا، زلزله استان کرمانشاه گرچه متأسفانه باعث جان باختن صدها تن از هموطنان‌مان شد اما سه عامل باعث شد تا تلفات این زلزله مهار شود. عامل نخست وقوع زلزله‌ای چهار ریشتری پیش از زلزله اصلی 7.3 ریشتری بود که سبب شد بسیاری از ساکنان مناطق نزدیک به زلزله اصلی در فضای باز حاضر شوند و در واقع نسبت به وقوع زلزله‌ای دیگر که شدت بالایی نیز داشت آماده باشند. عامل دوم در کاهش تلفات زلزله، وقوع زلزله در عمق یازده کیلومتری زمین بود که از نظر کارشناسان از شدت خسارت‌های وارد کاسته ‌است و تنها سازه‌های غیرایمن و سنتی با وقوع این زلزله تخریب شده‌اند. عامل سوم که در مهار تلفات زلزله استان کرمانشاه تا حدی نقش داشت، زمان وقوع زلزله (21 و 48 دقیقه) بود و در واقع زلزله در ساعات بیداری مردم روی داده بود.
زلزله مرز ایران و عراق در سرپل‌ذهاب بیشترین خسارات و تلفات و را به همراه داشته است. تاکنون صدها پس‌لرزه در استان کرمانشاه ثبت شده است و در روزهای آینده سرمای هوا نیز آسیب‌دیدگان زلزله را اذیت خواهد کرد. باید امیدوار بود که با عزم و تلاش فراگیر همه ارگان‌های مسئول در کشور، تمام اقدامات لازم چه در عملیات امداد و نجات و چه در کمک به آسیب‌دیدگان، انجام گیرد.