چرا به راحتی به یکدیگر توهین می کنیم؟

طی روزهای گذشته با آغاز طرح پیش فروش خودروی ایرانی، بار دیگر مجادله طرفداران کمپین نخریدن خودروی ایرانی با خودروهای ساخته شده توسط شرکتهای ایرانی اوج گرفت و این بار سیلی از توهین به کسانی که برای خرید خودروی ایرانی ثبت نام کرده بودند آغاز شد. هرچند که این نخستین بار نیست که این توهین ها در فضای مجازی شکل می گیرد و با توجه به روند کنونی، این موضوع آخرین بار هم نخواهد بود.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، موضوع توهین به نظرات مخالف، از زمانی که شبکه های اجتماعی در کشور گسترش یافت شدت گرفت و طی ماههای اخیر با توسعه شبکه های اجتماعی موبایلی بیشتر هم شده است؛ هرچند که این موضوع تنها مختص شبکه های اجتماعی موبایلی نیست.
یکی از نخستین مصاددیق این توهین ها، توهین به ثروتمندان بود. پخش عکسهایی از مراسم تولد یا عروسی یا خانه های اشرافی برخی افراد مشهور، زمینه توهین به این افراد را فراهم ساخت اما زمانی که فردی که شایعه شده بود نوه یکی از علمای معروف است، با خودروی میلیاردی که از فرزند امیر قلعه نویی خریداری کرده بود در خیابان شریعتی تهران تصادف کرد و همراه با دختری که کنارش بود درگذشت، این ماجرا وارد فاز تازه ای شد. برخی از مردم نه تنها از مرگ این فرد ناراحت نشدند بلکه در شبکه های اجتماعی، از مرگ این فرد به بهانه ثروتمند بودن او ابراز خوشحالی کردند.
اما ماجرا به همین موضوع ثروتمندان منحصر نشد. مدتی بعد فاجعه منا رخ داد و تعداد زیادی از حجاج ایرانی بیت الله الحرام در حادثه ای که عامل آن سو مدیریت ماموران عربستانی بود جان باختند. اما آنچه در شبکه های اجتماعی پس از این حادثه به چشم می خورد، توهین به حجاج ایرانی به دلیل سفر حج، به بهانه حادثه ای بود که چندی پیش در حج عمره در فرودگاه جده برای دو نوجوان ایرانی ایجاد شده بود و حالا فرصتی فراهم شده بود که تندترین انتقادها و حتی توهین ها به زایرانی که به خانه خدا رفته بودند توسط برخی دیگر صورت گیرد و حتی کار به جایی رسید که برخی پیامهای رد و بدل شده، مرگ این افراد را حق آنها می دانستند. هرچند برخی نیز در همان شبکه های اجتماعی به این پیامهای توهین آمیز واکنش نشان دادند و هزینه های سفر حج را با هزینه های سفرهای تفریحی آنتالیا و تایلند و ... مقایسه کردند که به مراتب، ارز کمتری از کشور خارج می کند. اما صرفنظر از هر گونه محاسبه ای، آنچه قابل تامل به نظر می رسد، چرایی توهین به افراد و خانواده هایی است که به زیارت خانه خدا رفته بودند و به خاطر اعتقادشان، مستحق توهین شناخته شدند. ممکن است برخی بگویند، این برخوردها، در پاسخ به برخی توهین های دسته ای از افراد است که خود را معتقدتر از دیگران نشان میدهند و تصور می کنند حق با آنهاست. اما کسی به این موضوع توجه نمی کند که اگر کار دسته مقابل زشت است، چرا آن کار نادرست را تکرار می کنید؟
مدتی بعد موضوع کمپین تحریم خرید خودروی ایرانی مطرح شد و خریداران خودروی ایرانی در شبکه های اجتماعی به عنوان افرادی خائن معرفی شدند که مستحق توهین و تحقیر هستند. این موج با آغاز ثبت نام از طرح پیش فروش خودروی ایرانی در هفته گذشته و استقبال بخشی از مردم از این طرح، با توهین های بیشتری ادامه یافت. بطوریکه بدترین صفات و توهین ها به کسانی که در طرح خرید خودروی ایرانی ثبت نام کرده بودند وارد شد.
همزمان با این موضوع، اهانت به آذری زبانها در برنامه تلویزیونی فیتیله، بخشی از هموطنانمان را در برابر ترکها قرار داد بطوریکه برخی قومیتها از جمله برخی از مازندرانی ها و خوزستانی ها از جنبه بالای خود در شوخی های تلویزیونی گفتند و برخی آذری زبانها هم به آنها واکنش نشان دادند تا موجی دیگر از اهانت و تحقیر بین دو بخش از جامعه شکل بگیرد.
اما به واقع چرا به یکدیگر توهین می کنیم؟ منشا این تحقیرها و توهین ها – که موارد فوق تنها مشتی بود نمونه خروار – چیست؟ به نظر می رسد این موضوع را باید در دوقطبی شدن جامعه جستجو کرد. روندی که از اختلافات سیاسی بویژه در زمان دولت گذشته شکل گرفت و به مرور زمان گسترش یافت. روندی که با نادیده گرفتن نظرات بخشی از جامعه، تنها باعث افزایش شکاف اجتماعی و گسترش برخی رفتارهای زشت و ناپسند در میان دسته ای از افراد همچون تحقیر و توهین به هموطنان شد. گویی فراموش کرده ایم که همه ما آزاد آفریده شده ایم و حق داریم آنگونه که تمایل داریم رفتار کنیم. هر کدام از ما ممکن است سفر تفریحی را به سفر زیارتی ترجیح دهیم، ممکن است دوست نداشته باشیم خودروی ایرانی بخریم چون به دلیل کیفیت پایین این خودروها، آن را مصداق بارز بی توجهی به حقوق مصرف کنندگان می دانیم، ممکن است از اینکه برخی افراد به طور ناگهانی یا از روی رانت ثروتمند شده اند ناراحت باشیم و .... اما هیچکدام از این نگرانی ها و دل مشغولی ها دلیلی بر این نیست که خود را مجاز بدانیم به جای دیگران تصمیم بگیریم یا آنها را به خاطر نظر متفاوتشان، مستحق توهین و تحقیر بدانیم. ای کاش همانقدر که دوست داریم دیگران به نظرات ما احترام بگذارند خودمان هم به نظرات آنها احترام بگذاریم یا لااقل، به خود اجازه ندهیم به هر کسی، با هر بهانه ای توهین کنیم. 
حمیدرضا شکوهی