گروه سیاسی- رحمان زین الدین: دستور جلسه علنی روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی درباره بررسی طرح استیضاح عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی بود.
با اینکه چند روز گذشته مسعود پزشکیان با حضور همتی و فرزین در جلسه غیرعلنی غیر رسمی حضور یافت و درباره روند افزایش نرخ دلار در بازار آزاد توضیحاتی دادند و حتی وی با حضور در بانک مرکزی و وزرات اقتصادی و دارایی طور علنی از اعضای کابینه خود دفاع کرده بود و حتی شخصا در صحن علنی برای دفاع از وزیر خود، حضور یافت اما نمایندگان مجلس که بیشتر آنها با رای حداقلی به بهارستان رفته اند، به درخواست رییس دولت چهاردهم روی خوش نشان ندادند و زیر میز وفاق زدند و به عدم حضور همتی در ساختمان باب همایون با با ۱۸۲ رای موافق، ۸۹ رای مخالف و یک رای ممتنع و یک رای باطله از مجموع ۲۷۳ رای ماخوذه، به استیضاح رای دادند.
اما در جلسه امروز جبار کوچکینژاد نماینده رشت، میثم ظهوریان نماینده مشهد و کلات، روحالله متفکر آزاد نماینده تبریز،
مصطفی طاهری، فاطمه محمدبیگی، سیدمحمد پاکمهر، روح الله عباسپور، عباس بیگدلی، نادرقلی ابراهیمی، روحالله ایزدخواه، قاسم روانبخش، سیدجلیل میرمحمدی، امیرحسین ثابتی، رسول بخشی دستجردی، هادی هاشمی نیا، حسین صمصامی، سلمان اسحاقی، ابوالفضل ابوترابی و احمد راستیه در بخش اول و محسن زنگنه و حسینعلی حاجیدلیگانی در بخش دوم در موافقت با استیضاح سخنرانی کردند.
حسن قشقاوی و قسیم عثمانی نیز به عنوان مخالفان استیضاح نیز پشت تریبون مجلس رفتند و در مخالفت با استیضاح نطق کردند.
استیضاح کنندگان در سخنان خود ادعا کردند که این طرح در راستای کمک به دولت است اما دیگر نمایندگان نیز ضعف عملکرد همتی در کنترل بازار ارز، بورس، افزایش بی رویه قیمتها، شانه خالی کردن از وظایف، افزایش قیمت دارو، عدم کنترل اثار تحریم، دریافت وامهای چندصدمیلیونی در وزارت اقتصاد، عدم توانایی برای کنترل بازار، عدم مدیریت جنگ اقتصادی، عدم کنترل تورم، مقصر بودن همتی در فاجعه تورم، عدم پرداخت وام ازدواج و فرزند آوری را جمله دلایل استیضاح عنوان کردند.
نباید بر سر راه دولت کارشکنی کرد
اما مسعود پزشکیان رییسجمهوری با حضور در پشت تریبونی که 16 سال نماینگی با آن آشنا بود، از عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی اش دفاع کرد.
وی بیان اینکه یارانه و حقوق شب عید را باید پرداخت کنیم و مسوول پرداختها وزارت اقتصاد است یادآورشد: اگر این وزارتخانه مشکل پیدا کند ۳ ماه همه چیز عقب میافتد تا فرد جدید وارد کار شود.
پزشکیان تصریح کرد: بهتر از من وضعیت را میدانید. خیلی وقتها دوست ندارم مسائل را بگویم تا باعث ناامیدی مردم و جامعه نشود. وظیفه ما ایجاد امید و ایجاد باور و توانستن است. واقعیت این است که وقتی دولت را در دست گرفتم ناترازی در آب، برق، سوخت، بدهیهای بالا در بخشهای گندم و بهداشت وجود داشت. وزارت بهداشت ۹۰ هزار میلیارد تومانی بدهی داشت. اعتبار گندم ۲۲۰ همت در اختیار داشت که نیاز به تامین بود. بازنشستگی و پایان خدمت هم بود. بدهی وزارت نیرو نیز چند هزار میلیارد بود. ۱۲۰-۱۳۰ همت هم به تامین اجتماعی بدهکار بودیم.وی ادامه داد: برای نگهداری جادهها وزارت راه ۱۲۰ همت به پیمانکاران بدهکار بود. ۲۰۰ همت هم برای نگهداری جادههای موجودی نیاز داشت که هیچ کدام از این پولها را نداشتیم. در روز اول کار من هم شهید هنیه را ترور کردند پس ما در جنگ تمام عیار اقتصادی و سیاسی با دشمن هستیم و باید حالت وضعیت جنگی بگیریم.اگر یکدیگر را مقصر کنیم به پیر و پیغمبر مشکلات کشور حل نمیشود.
رییسجمهوری گفت: به هیچ وجه دوست نداشتم مازوت سوزی شود یا برق دستگاهها و کارخانجات قطع شود، اما اگر این کار نمیکردیم برق مردم قطع میشد و بر سر مردم بلا میآمد. از صنعتگران و تولیدکنندگان عذرخواهی میکنم. مگر میشود که انرژی داشته باشیم و در اختیار مردم نگذاریم. تغییر و تحولات روند و فرآیند است.
رئیس جمهوری تاکید کرد: با امضای ترامپ کلی از نفتکشها و کشتیهای گاز کشور روی آب مانده و فکر میکنند که چطور انرژی را به مقصد برسانیم. قطر، عراق، ترکیه و سایر کشورهای بدهکار به ایران بدهیشان را پس نمیدهند.
وی در ادامه گفت: مشکل ما نفر نیست. خیلی ساده با دو رییس قوه دیگر تصمیم گرفتیم تا کاری را انجام دهیم، اما نتوانستیم بلکه گروه دیگری باید میآمدند تا کار پیش برود. ما در جنگ هستیم و دشمن میخواهد ما اختلاف داشته باشیم. ۶ ماه است که کار را بر دوش گرفتهایم آیا در این مدت میتوان معجزه کرد؟ با تمام وجودمان تلاش میکنیم تا مشکلات مردم حل شود.
وی تصریح کرد: به خدا، به پیر و پیغمبر دنبال حل مشکلات مردم هستیم. چند بار از رهبری اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی گرفتیم. برای تامین معیشت مردم ۱ میلیارد دلار برداشت کردیم. برنامه گذاشتهایم تا سال آینده معیشت و اقتصاد خانوادهها بهتر شود.
پزشکیان ادامه داد: بنده خودم مستقیما با سرمایهگذاران صحبت میکنم تا بیایند و سرمایهگذاری کنند. جنگ اقتصادی فعلی بسیار بسیار بدتر از جنگ تحمیلی است. یارانه و حقوق شب عید را باید پرداخت کنیم و مسوول پرداختها وزارت اقتصاد است. اگر این وزارتخانه مشکل پیدا کند ۳ ماه همه چیز عقب میافتد تا فرد جدید وارد کار شود.
رئیسجمهوری همچنین تاکید کرد:ما مشکل داریم، ولی با تمام وجود دنبال حل مشکلات کشور هستیم. سیاست رهبری درباره آمریکا را حمایت و همراهی میکنیم، اما نیاز به همراهی و همدلی مجلس هستیم. اگر روند استیضاح وزرا ادامه یابد، نمیتوانیم مشکلات کشور را حل کنیم.
وی ادامه داد: بودجه کشور را مصوب کردیم اگر پول دیگری وجود داشته باشد شما بگویید تا آن را برداریم و هزینه کنیم. مسائلمان را با همدلی و هماهنگی انجام دادهایم. این طور نیست که ما نخواهیم مشکلات را حل کنیم و برخی ما را هُل میدهند تا مشکلات حل شود. بنده هیچ انگیزهای برای ریاست ندارم و اگر هم مسوولیت را بر عهده گرفتم برای حل مشکلات کشور است.
پزشکیان ادامه داد: برای حل مشکلات ناچار به حل مشکلات دیگری هستیم. آنان دنبال ایجاد اختلاف در داخل هستند تا به اهدافشان برسند. باور دارم هر تصمیمی مجلس بگیرد آن را اجرا میکنیم، اما نتیجه آن در جامعه لزوما موجب حل مشکلات نمیشود.
رئیسجمهوری ادامه داد: به همه امور کشور واقف هستیم و داشتههایمان را میدانیم. برای حل مشکلات در حال رفع مشکلات با همسایگان هستیم و در حال تمرکززدایی از تهران و سپردن مسوولیتها به استاندارانیم. نمیخواهم مشکلات را از تریبون مجلس بگویم تا دشمن سوء استفاده کند. وی تاکید کرد: نباید بر سر راه دولت کارشکنی کرد. از مردم هم عذرخواهی میکنیم. برنامههای گذشته را مجددا چکشکاری کردهایم، اما برای اجرای آنها نیازمند همدلی و همراهی هستیم. طبیعتا هر مداخلهای انجام شد عدهای صدایشان در میآید، اما کمک کنید تا مشکلات به نفع مردم حل شود.
رییسجمهوری گفت: این طور نیست که همتی دستور دهد و بقیه اجرا کنند. هرگز این طور نیست. بنده معتقدم گفتوگو با آمریکا مشکلات را حل میکند، اما وقتی رهبری گفتند نباید با آمریکا گفتوگو کرد ما هم گفتیم چشم، گفتوگو نمیکنیم. بنده معتقد به گفتوگو هستم، اما روی نظر رهبری و براساس اعتقادمان میایستیم. رهبری جهت کار را مشخص میکنند و برای همراهی با ایشان باید جهت کار تغییر کند و این اتفاق زمانبر است.
پزشکیان اظهار داشت: با حذف کردن جز بیثباتی، ناامنی و تشدید مشکلات بازار نمیتوان مشکلات را حل کرد. تا الان کمک کردهاید؟ به همین مسیر ادامه دهید. ما دستتان را میبوسیم. نباید اجازه دهیم مردم نگران شوند. ما در سال آینده کالابرگ مجلس را پر و پیمانتر اجرا میکنیم. در بخش بهداشت و درمان ۹۰ همت دلار از آقا اجازه گرفتهایم تا پرداخت شود. آیا این بدهی به این دولت ارتباط دارد یا روند به جا مانده از گذشته است؟ در حوزههای فرهنگی و اجتماعی نیز همین روندها وجود دارد.
وی تاکید کرد: برای حل ناترازیها به همراهی و همکاری شما نیاز داریم. اگر به این مسئله ورود نکنیم، شک نکنید که سال آینده وضعیت بدتر میشود. امیدوارم شما عزیزان به همکاریتان ادامه دهید. در چارچوب سیاستهای رهبری و قانون برنامه عمل میکنیم. آقا گفتند شما برای حل مشکلات بروید و تصمیم بگیرید هر جا نیاز به کمک من داشت کمکتان میکنم. رهبری در جلسه با سران قوا این مسئله را بیان کردند. ما هم تلاش میکنیم مشکلات را حل کنیم.
پزشکیان تاکید کرد: ما هم مثل شما میخواهیم مشکلات جامعه و مردم حل شود، اما از این ترس دارم با روندی که شما در پیش گرفتهاید، مشکلات بدتر شود. به خدا مدیریت در ۶ ماه قابل تغییر نیست. به وحدت، همدلی، انسجام و وفاق نیازمندیم. دشمنان ایران محکم ایستادهاند و ما هم باید دست به دست هم بدهیم تا حل شود.
جلوی تورم را خواهیم گرفت
سپس همتی با حضور در پشت تریبون با اینکه پیش از این گفته بود که در صحن مجلس نمایندگان میتواند قانع کند، قرار گرفت و
با تاکید بر اینکه تلاش میکنم آنچه که واقعیت است را مطرح کنم، گفت: من فکر میکنم دوستان طوری مطرح کردن که ما خبر نداریم مشکل مردم چیست؟ مگر میشود کسی که به خوبی بر اقتصاد کشور مسلط است نداند که هفت سال پیدرپی تورم بالای ۴۰ درصد چه بلایی بر سر مردم میآورد؟ مردم در شرایطی قرار گرفتند که سالهای متعددی است که قدرت خریدشان در حال کاهش است. وی گفت: موظف هستیم بر اساس حقیقت و عدالت و انصاف صحبت کنیم. دلایلی که آقای زنگنه گفتند اصلا به من مربوط نیست.
همتی ادامه داد: به خاطر سیاستهای گذشته برای کشور تنگنا ایجاد شده است. با بلند صحبت کردن مشکلات حل نمیشود. مگر میشود از حساب شرکتهای دولتی پول برداشت کرد؟ آنان پروژههای خود را دارند. وی تاکید کرد: مسئول خزانه هستم و نمیتوانم از شرکتها پول بگیرم. آقای زنگنه موقعی که مسئول تبلیغات جنگ بودم شما ۴ سالت بود. من درباره نظام چنین فکری که برویم و مذاکره کنیم، ندارم. من سرباز وطن هستم و برای نظام تلاش میکنم.
همتی با اشاره به زمان ریاستش در بانک مرکزی گفت: تمام شرایطی که ترامپ در آن زمان بر کشور ما تحمیل کرده بود را در ذهنتان مجسم کنید. ما با ۷ میلیارد دلار درآمد ارزی، ضربه محکمی به ترامپ زدیم. او آرزو داشت که ما تحت فشار قرار بگیریم و حالا میگوید که من فشار زیادی آوردم، اما اینها نگذاشتند. من به عنوان کسی که ایستادهام و توانستهام کشور را اداره کنم، میگویم که اصل تامین مالی و ارز دست بانک مرکزی بود و فشار آمریکا نیز در این زمینه بود. وی افزود: استیضاح جلوهای از پیشرفت سیاسی است، حتی اگر رنگ سیاسی داشته باشد، نشاندهنده پختگی در اداره امور کشور است. اگر نمایندگان به هر دلیلی اراده کنند که وزیری را استیضاح کنند، این اختیار آنهاست و هیچ فردی نمیتواند بگوید انگیزه آنها سیاسی است. این حق نمایندگان است و حتی سوال سیاسی حقوق نمایندگان است و به آن احترام میگذارم.
همتی اضافه کرد: در ۵ ماه گذشته، ۸۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه ۱۴۰۳ را با اقدامات مختلف مانند استجازه از رهبر معظم انقلاب، فروش اوراق و پیگیری مالیات و خصوصی سازی تأمین کردهایم. میگوید وزارت اقتصاد کاری نمیکند اما ۷۳ درصد از هزینههای جاری کشور توسط سازمان مالیاتی تأمین میشود.
وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه با اشاره به اثر بازار توافقی بر صادرات گفت: صادرات غیر نفتی در ۵ ماهه منتهی بهمن ۲۵ درصد و صادرات به ۱۵ کشور منطقه در این مدت ۳۷ درصد، صادرات به اتحادیه اقتصادی اوراسیا ۲۷ درصد و صادرات پسته ۱۴۷ درصد، پتروشیمی ۴۷ درصد و زعفران ۱۷ درصد رشد داشته است؛ بنابراین خواهش میکنم که توجه کنید سال گذشته که تراز تجاری غیر نفتی ما منفی ۱۷ میلیارد دلار بود، امسال با رشد ۱۹ درصدی اگر واردات طلا را استثنا کنیم، منفی ۳ میلیارد دلار شده است؛ الان اوضاع ما خیلی بهتر است و بنابراین نباید این القا را به بازار بکنیم که شرایط ارزی ما بد است و باید صبر کنیم که تورم کاهش یابد؛ ما نباید انتظار تورمی ایجاد کنیم. تورم و ارز را کنترل خواهیم کرد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: در یکی از پرسشهای استیضاح درباره بورس گفته شده که از بورس حمایت نمیشود؛ چون سوالات استیضاح کپی شده از سوالات ۲ سال پیش است، به این نکته توجه نشده است که اتفاقاً ما به بورس توجه کردهایم؛ من پشت سر بورس هستم و قول دادهام که پشت سر بورسیها خواهم ایستاد و کمک خواهم کرد و آنجا را منبع تامین مالی تولیدی خواهیم کرد که رهبری از ما رشد ۸ درصدی خواستهاند. جهت گیری ما مشخص است و حمایت از بورس در برنامه ما قرار دارد. بورس ۴۰ درصد رشد کرد ولی ما در همین ۵ ماه ۴۰۴ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کردیم؛ آیا فکر کردید که کسری بودجه همین گونه تامین شد؟
من به صورت شبانه روزی پیگیری میکنم و مواظبم که کسی به بورس لطمه نزند، خزانه تخلف نکند و سازمان برنامه، بودجه را به موقع تخصیص دهد. من تعجب میکنم که میگویند که همتی از بهداشت خبر ندارد از وزیر بهداشت و رئیس مجلس بپرسید که چند روز پیش چه کسی در جلسه سران اصرار کرد که اوراق بفروشیم برای تامین حق بیمهها که مشکل داروسازان و بخش بهداشت و درمان و بیمه تامین اجتماعی است.
وزیر اقتصاد با اشاره به ترکیب شورای رقابت گفت: دو نفر اقتصادی را وزیر اقتصاد پیشنهاد میکند و از بین آنها، رئیسجمهور به یکی حکم میدهد تا رئیس شوراها و مرکز ملی رقابت میشود. پس از آن، نه رئیسجمهور با او کار دارد و نه وزیر اقتصاد، و ۵ سال نمیتوانیم این افراد را عوض کنیم. اگر هم از عملکردشان ناراحت باشیم، نمیتوانیم آنها را تغییر دهیم. من در حال حاضر بحث افراد را مطرح نمیکنم.
وزیر اقتصاد در مورد عدم اصلاح گمرک و قاچاق، گفت: قاچاق دست گمرک نیست. ما بیش از ۳۰ میلیارد دلار قاچاق داریم که خیلی بد است اما وزیر اقتصاد درباره قاچاق چه کاری باید انجام دهد. وقتی روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل به خارج میرود، وزیر اقتصاد چه کار میتواند بکند؟ این ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل در سال معادل ۳۲۰ هزار میلیارد تومان میشود. یعنی اندازه کل یارانهای که به مردم میدهیم.
وی با اشاره به قانون کولبریها و ته لنجیها گفت که آیین نامه آن در دولت نوشته شده که آنهایی که در مرز فعالیت اقتصادی میکنند، به تدریج ساماندهی شوند و اشتغال منطقه تأمین شود. این یکی از کارهای مهم بود و حداقل چهار جلسه کمیسیون اقتصاد درگیر همین موضوع بودیم تا این طرح تصویب شود. پس نفرمایید همتی هیچ کاری انجام نمیدهد؛ وزارت اقتصاد ابر وزارت اقتصاد است که ۸۰ درصد بودجه کشور را تأمین میکند. نگویید وزارت اقتصاد هیچ کاری نمیکند و نشسته است.
وزیر اقتصاد با بیان اینکه ملت ما در چنبره قاچاق، کاسبان تحریم و رانتخوارها قرار گرفتهاند، گفت: ۸۰ درصد مردم به خاطر هزینههایی که این افراد به ملت تحمیل میکنند، تحت فشار هستند و ما این موضوع را درک میکنیم. اما شما باید به ما کمک کنید؛ ما از شما جدا نیستیم.
وزیر اقتصاد گفت: درد و تصور شما را درک میکنم. سرباز کشورم هستم. هرجایی که کار کردم فرمایشات مقام معظم رهبری را در نظر گرفتم و خلاف صحبت ایشان عمل نکردم. در نهایت عبدالناصر همتی نتوانست برخلاف تصمیم خود برای قانع کردن نمایندگانی که خاضر نبودند قانع شوند، آنها را مجاب کند و این نمایندگان رای به عدم اعتماد به اولین وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت چهاردهم دادند.
بایید از ترس پزشکیان ترسید
به نظر میرسد که پزشکیان این موضوع را دریافته که با مجلسی روبروست که نمیتواند باری از دوش دولتی بردارند که در جنگ مستقیم اقتصادی با آمریکاست به همین دلیل است که در صحن مجلس میگوید که میترسم روند استیضاحها ادامه دار باشد.
به همین دلیل اینگونه برداشت میشود که قطعا استیضاح های دیگری در راه باشد و نمایندگانی که سبقه آنها نشان میدهد با دولت چهاردهم پدرکشتگی دارند این روند را ادامه دهند یعنی احمد میدری، صالحی امیری، محمدرضا ظفرقندی و دیگر وزاریی که در هنگام رای اعتماد مخالفان بسیاری داشتند در صف استیضاح قرار گیرند که پزشکیان نهیب زد که با این کار شما قطعا مشکلات کشور بیشتر خواهد شد.
البته اینگونه برداشت میشود که وقتی استیضاح همتی با نگاه سیاسی صورت گرفت و نمایندگان حداقلی زیر میز وفاق زدند، برایشان منافع ملی و کشور اهمیت چندانی نداشته باشد و تنها به دنبال مطامع سیاسی خود یعنی زمین زدن دولت اصلاح طلب پزشکیان باشند.
به همین دلیل به نظر میرسد که دولت باید کمربندهای خود را سفت تر ببندد زیرا هم در خارج و هم در داخل کسانی هستند که چشم دیدن پزشکیان به عنوان رییس جمهوری اسلامی ایران را ندارند.
در هرحال نمایندگان حداقلی زیر میز وفاق زدند و شعار دولت که وفاق با قوه مقننه بود دچار ترک شده و به نظر میرسد که ماه عسل دولت و مجلس در حال پایان باشد.