گروه اجتماعي - فخري سادات مسچي:
طالبان با تحکيم پايههاي قدرتش در افغانستان، کم کم نشان ميدهد که برخلاف تصور و تبليغاتي که از سوي برخي افراد و رسانهها ميشد تغييري درماهيت خويش نداده است.
به گزارش
مردم سالاری آنلاین،اعلام رسميممانعت از حضور دختران و زنان در دانشگاه که در روزهاي اخير توسط طالبان اعلام شده، بازتاب گسترده اي در دنيا داشت، رفتاري که متاسفانه با تمسک به دستورات اسلاميو تفسير نادرست و غيرانساني از آن توجيه ميشود!
اين اقدام البته يکباره صورت نگرفت و در واقع چندماهي است که طالبان مشغول زمينه چيني براي اعلام ممنوعيت کامل حضور زنان در جامعه بوده است. طالبان در ارديبهشت ماه گذشته، طي تصميميناگهاني و با چرخشي قابل توجه، صبح همان روزي که قرار بود دبيرستانهاي دخترانه بازگشايي شوند، مانع از بازگشت دختران به مدارس متوسطه شدند.
پس از آن، در مهرماه گذشته طالبان دست به اخراج دانشجويان دختر از خوابگاههاي دانشگاه کابل زد که باعث اعتراض زنان و دختران دانشجو در اين کشور شد. اين اقدام طالبان پس از آن حمله تروريستي به يک مرکز آموزشي دختران در افغانستان و اعتراض و راهپيمايي مستمر دانشجويان دختر در دانشگاه کابل انجام شد. طالبان پس از چند روز تظاهرات دانشجويان دختر، آنها را از خوابگاهها اخراج کرد.
مرکز آموزشي کاج در محله دشت برچي واقع در غرب کابل، پايتخت افغانستان قرار دارد. اکثر ساکنان اين منطقه را هزارههاي شيعه تشکيل ميدهند. حمله انتحاري 30 سپتامبر (هشتم شهريور) هنگاميرخ داد که آزمون کنکور در اين مرکز آموزشي برگزار ميشد. در اين حمله انتحاري دهها دانشآموز کشته و بيش از صد نفر مجروح شدند. پس از اخراج دانشجويان از خوابگاه، گروهي از زنان و دختران با تجمع در مقابل دانشگاه کابل پايتخت افغانستان در اعتراض به اين اقدام بازهم دست به راهپيمايي زدند و يکي از معترضان زن به رسانههاي محلي گفت که طالبان با اخراج دهها دانشجوي دختر از دانشگاه کابل به طور سيستماتيک مشغول حذف زنان از جامعه هستند.
پس از گذشت نزديک به چهارماه از آن اتفاق، در روزهاي آخر آذرماه وزارت تحصيلات عالي طالبان اعلام کرد که دانشجويان دختر تا اطلاع ثانوي اجازه ورود به دانشگاههاي اين کشور را نخواهند داشت.
در نامهاي که سهشنبه بيستونهم آذر به امضاي ندا محمد نديم، وزير تحصيلات عالي دولت طالبان، خطاب به تمام دانشگاههاي دولتي و خصوصي صادر شد، آمده است: به اطلاع همه شما ميرساند که دستور توقف تحصيل اناث را تا اطلاع ثانوي سريعا اجرا کنيد.
پس از آن نيز همين شخص در پي واکنشهاي گسترده داخلي و بينالمللي، دلايل تعليق ادامه تحصيل دختران در دانشگاههاي افغانستان را اعلام کرد. محمد نديم ادعا کرد که دليل اصلي چنين تصميميعدم رعايت مسائل شرعي است. وي در گفتگو با تلويزيون ملي افغانستان افزود: طي 14 ماه گذشته بارها به دانشگاهها درباره مسائل شرعي سفارشهاي لازم انجام شده بود. در نظام تحصيلي منکراتي وجود داشت و باوجود تعهد مسئولان اما اين مشکلات حل نشد. نظام ما اسلامياست بنابراين شرايط هم بايد اسلاميباشد. وي تاکيد کرد: اصلاحات پيشنهادي «امارت اسلامي» عملي نشد و مجبور شديم تا با توجه به تقاضاي ديني و افکار ملت مسلمان تحصيل دختران در دانشگاه را تا اطلاع ثانوي به تعليق درآوريم.
نديم در اين گفتگوي تلويزيون چهار دليل اساسي ذيل را براي تعليق تحصيل دانشجويان دختر در دانشگاهها بر شمرد: فعاليت خوابگاههاي دانشجويان دختر در ولايتهاي افغانستان مخالف غيرت افغاني و اسلام است و تحصيل دختران بدون اعضاي خانواده در ولايتي ديگر و سفر بدون محرم شرعي جايز نيست. عدم رعايت حجاب کامل از سوي دانشجويان دختر، مختلط بودن زن و مرد و حضور دانشجويان زن در رشتههايي «که مناسب زنان نيست و به عزت و وقار آنها مساعد نيست» از جمله دلايل اصلي است که وزير تحصيلات عالي دولت طالبان ذکر کرد. اين اقدام طالبان با مخالفت مردم و دولتهاي سراسر جهان روبرو شد و حتي وزارت امور خارجه عربستان نيز با ابراز تعجب و تاسف از تصميم دولت موقت افغانستان مبني بر ممنوع کردن تحصيلات دانشگاهي براي دختران در اين کشور، اين رويکرد را در منافات با حقوق زنان دانسته و خواستار لغو اين مصوبه شد.
واکنش ايران به اين اقدام ضدبشري طالبان توسط ناصر کنعاني سخنگوي وزارت امور خارجه ابراز شد که گفت: جمهوري اسلاميايران بعنوان همسايه افغانستان و علاقمند به صلح و ثبات و توسعه در اين کشور، از شنيدن خبر وجود موانع براي تحصيلات عالي دانشگاهي دختران و بانوان در افغانستان متأسف شده است.
کنعاني افزود: ايران اميدوار است مسؤلان ذيربط کشور افغانستان سريعا با رفع موانع، زمينه ازسرگيري تحصيلات دانش آموزان و دانشجويان دختر اين کشور در تمام مقاطع تحصيلي را فراهم آورند تا آنان بتوانند ضمن بهره مندي از حق تحصيل علم و دانش، نقش مؤثرتري در توسعه و شکوفائي افغانستان داشته باشند.
با اين حال معلوم است که چنين موضعي بسيار منفعلانه بوده است و زنان و دختران افغاني که مناسبات فرهنگي بسياري با مردم ايران دارند انتظار حمايت گسترده تر و موثرتري در قبال اين اقدام طالبان دارند. در اين راستا به نظر ميرسد پذيرش دانشجويان دختر محروم شده از تحصيل در افغانستان در دانشگاههاي ايران، يکي از اقداماتي است که هم زمينه آن وجود دارد و هم ميتواند به تعميق بيشتر ارتباط و مناسبات ملي ايران و افغانستان کمک کند.
در سالهاي اخير بسيار بيان شده که صندليهاي خالي در رشتههاي مختلف دانشگاههاي ايران وجود دارد؛ رشتههايي که متاسفانه به اندازه ظرفيت آنها متقاضي دانشجو در ايران وجود ندارد. تخصيص اين ظرفيت خالي به دختران دانشجوي مظلوم افغان، حرکت بزرگي است. اما آيا دولت ميخواهد و ميتواند چنين موضوعي را اعلام کند و روال قانوني آن را تسهيل کند؟