عذرخواهی رئیس سازمان زندانها همزمان با انتشار تصاویر جدید از زندان اوین

یک روز پس ازانتشار فیلم هایی با عنوان «هک دوربین های مدار بسته زندان اوین»، با عذرخواهی رئیس سازمان زندانها معلوم شد که این فیلم ها واقعا از زندان اوین است؛ این در حالی بود که همزمان با عذرخواهی این مقام قضایی، فیلم های جدیدی در این باره منتشر می شود و به نظر می رسد که ابعاد جدیدی از بدرفتاری در این زندان افشا خواهد شد. تائید اصالت این فیلم ها و عذرخواهی درباره رفتارهایی که در این فیلم ها ثبت شده، از آن جهت قابل ستایش است که اولین گام در جهت رفع این رفتارهای غیرانسانی و برخورد جدی با عوامل خاطی باشد. همچنین این موضوع از آن جهت ارزشمند است که آن را با موضوع «خطای انسانی» در سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی مقایسه کنیم که در روزهای اول واقعیت مشخص نبود و متاسفانه گاه اطلاعات نادرست به رسانه های داخلی داده می شد ولی بعد از سه روز واقعیت مشخص شد. این امر منجر به تضعیف رسانه های داخلی در مقابل رسانه های خارجی، و همین طور کاهش اغتماد مردم به اخبار رسمی در این خصوص شد.  
اولین فیلم از زندان اوین  روز اول شهریور در فضای مجازی منتشر شد و بلافاصله در شبکه های خارج از کشور بازنشر شد. در این فیلم ادعا شده بود که گروهی موسوم به «عدالت علی (ع)» دوربین‌های زندان اوین را هک کرده و نام خود را روی مانیتورهای اتاق مانیتورینگ زندان پخش کرده است. در فیلم‌های اولیه در نماهای مختلفی با یک زندانی رفتاری خشونت‌آمیز می‌شود. این موضوع البته با سکوت خبری رسانه های رسمی داخلی روبرو شد، چرا که درست یا نادرست بودن این فیلم ها مشخص نبود و مقامات قضایی نیز واکنشی در این خصوص نداشتند اما ت روز سه شنبه محمدمهدی حاج محمدی رییس سازمان زندان‌ها در توئتی به صراحت نوشت: « ‏درخصوص تصاویر زندان اوین؛ مسئولیت این رفتارهای غیرقابل قبول را پذیرفته و ضمن تعهد به تلاش بر عدم تکرار چنین وقایع تلخ و برخورد جدی با عوامل خاطی؛ از خداوند متعال، رهبر عزیزمان، ملت بزرگوار و زندانبانان شریف که البته زحماتشان تحت تأثیر این خطاها، نادیده گرفته نخواهد شد، عذرخواهم.»
همزمان با این اظهار نظر صریح و قابل تقدیر رئیس سازمان زندانها، معاون اول قوه قضاییه درباره ویدئوهای منتشر شده از دوربین‌های مداربسته امنیتی زندان اوین گفت: این موضوع در حال بررسی است و هنوز قضیه خیلی روشن نیست فکر می‌کنم تا فردا اطلاع رسانی شود.
پایگاه خبری امتداد در واکنش به هک شدن دوربین‌های زندان اوین نوشت: آیا آرشیو کامل فایل‌های ذخیره شده دوربین‌ها به دست هکرها افتاده است؟ یا این‌که فقط لحظاتی که هک صورت گرفته، فیلم آن ضبط شده است؟ و این‌که چه مدت زمانی هکرها به دوربین‌های زندان دسترسی داشته‌اند؟ سوالی که به‌نظر می‌رسد پاسخ به آن می‌تواند حجم اطلاعات سرقت رفته را مشخص کند.
سایت خبری مدارا نیز در گزارشی در این باره هشدار داد: نه فقط انتشار این تصاویر، بلکه هک شدن این دوربین‌ها مشکل بزرگی را برای نهادها فراهم کرده و خواهد کرد. احتمالاً به زودی شاهد شناسایی برخی افراد از روی تصاویر چهره‌های آن‌ها خواهیم بود که هکرها شناسایی‌شان کرده و مشخصاتشان را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند. حتی اگر تصاویر آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی هم منتشر نشود، این تصاویر برای سرویس‌های خارجی بسیار با ارزش خواهد بود.
از طرفی بسیاری در فضای مجازی این پرسش را مطرح کردند که آیا هک شدن دوربین‌های زندان اوین در راستای حملات سابق به تأسیسات هسته‌ای و نظامی ایران بوده است؟ مدتی قبل بروز برخی مشکلات در تأسیسات نظنز و دستبرد به اسناد هسته‌ای ایران حواشی زیادی را ایجاد کرد. حالا باید در روزهای آینده منتظر واکنش‌های بیشتر به هک شدن دوربین‌های زندان اوین بود.
سایت عصر ایران نیز در مطلبی در خصوص این فیلم ها نوشت: داستان سه وجه دارد:  یکی بدرفتاری با برخی زندانیان است درمحیطی کاملا کنترل شده و احتمالا با این تصور که دور از نظارت‌اند یا مجاز به انجام، صورت پذیرفته چنان که در ویدیوهای لو رفته مشهود است. وجه دوم این که چگونه به این سامانۀ نظارتی دست یافته و در آن رخنه یا نفوذ و اصطلاحا آن را هک کرده‌اند و به زبان دیگر این تصاویر چگونه لو رفته و به آنها دست رسی یافته‌‌اند و آیا همین مقدار است یا باز هم هست و منتشر کنندگان از درون سازمان   دست یافته‌اند یا از بیرون رخنه شده و سومی که موضوع این نوشته است همین واکنش آقای حاج محمدی رییس سازمان زندان‌هاست.
در ادامه این مطلب درباره اهمیت و ارزش عذرخواهی رئیس سازمان زندانها آمده است: در آن از «تکذیب»‌های کلیشه‌ای خبری نیست یا مثلا گفته شود «فیلم‌ها تقطیع شده و بخشی واقعی و قسمتی جعلی است» و «باید بررسی شود» یا «هیأت و کمیته‌ای را مأمور رسیدگی می‌کنیم» تا موضوع به گذر زمان وفراموشی سپرده یا احتمالا امکان نوشتن سناریوی مناسب فراهم شود یا بگویند دشمنان انقلاب و اسلام و نظام بدانند از انتشار این تصاویر طرفی نخواهند بست و با عوامل نفوذ با جدیت برخورد می‌کنیم یا مثلا بگویند از این اتفاقات در تمام زندان‌های دنیا رخ می‌دهد و مگر در زندان های آمریکا شاهد برخی رفتارهای خشونت بار نبودیم و موارد دیگر از این دست.
از سوی دیگر یک کارشناس مسائل حقوقی درباره انتشار تصاویری از زندان اوین گفت: انتشار اینگونه تصاویر نشانگر کاستی‌ها و خلاءهای نظارتی و اقدامات عملی در سازمان زندان‌ها است.
عباس تدین در گفت وگو با ایسنا، درباره تصاویری که از زندان اوین پخش شده و  عذرخواهی رییس سازمان زندان ها گفت: اگر دسترسی به تصاویر زندان اوین از طریق شیوه های غیر قانونی صورت پذیرفته باشد، تحصیل این تصاویر و انتشار آنها می تواند از مصادیق بزه های مذکور در قانون جرایم رایانه ای باشد اما جدا از این موضوع، عدم شفافیت و عدم نظارت کافی بر بازداشتگاه ها و زندان ها علی رغم مطالبه داخلی و بین المللی در این خصوص قطعا باعث واکنش و اقدام در این مورد می گردد. به نظر می رسد انتشار اینگونه تصاویر نشانگر کاستی‌ها و خلاهای نظارتی و اقدامات عملی در سازمان زندان‌ها است. هر نهادی که خود را رها و فارغ از نظارت و ارزیابی احساس کند چه بسا ناخواسته از مسیر درست فاصله بگیرد.
این وکیل دادگستری تاکید کرد: این واقعیت که گاه  بازداشتگاه‌ها و زندان های ما از استانداردها  و اصول بین المللی مربوط به مکان های نگهداری و نحوه رفتار با متهمان و محکومان فاصله گرفته اند، قابل انکار نیست اما تلاش در تطابق با این معیارها و اصلاح گام به گام و رو به بهبود شرایط زندان ها نیز نباید از نظر پنهان بماند.
این حقوقدان ادامه داد: متاسفانه ما بارها شاهد بوده ایم عوامل نهادهای مختلفی مانند شهرداری با مردم بدرفتاری داشته اند و صرفا پس از انعکاس موضوع در رسانه ها، مسئولین مربوطه شروع به توجیه موضوع و بعضا عذرخواهی کرده اند ولی از عدم تکرار وقایع و پیشگیری از آنها خبری نبوده است.
تدین تاکید کرد: در موضوع انتشار تصاویر زندان اوین، اولین سوالی، که مطرح می شود این است که آیا این نحوه برخورد با زندانیان مسبوق به سابقه نبوده است؟ آیا این برخوردها تازه انجام پذیرفته و تصاویر آن منتشر شده است؟ اگر از ابتدا با اینگونه سوء رفتارها برخورد شده بود الان شاهد این وضعیت نبودیم.
وی در پایان با بیان اینکه جامعه دیگر عذرخواهی های نمادین را نمی پذیرد و برخورد عملی با خاطیان و پیشگیری از وقوع چنین حوادثی را خواستار است، گفت:  شاید یکی از مهمترین راه های پیشگیری از اینگونه وقایع در زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها حداقل اجازه نظارت واقعی بر این امکان از طریق نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی یا از طریق سازمان های مردم نهادی است که در خصوص، حمایت از محرومان از آزادی باید تشکیل گردند.

محمدحسین یزدی