ال‌پی‌جی‌سوز کردن خودروها، واکنشی به بنزین سه هزار تومانی

بعد از افزایش سه برابری قیمت بنزین، عده‌ای از مردم در برخی از استان‌های کشور، دوباره به سنت قدیمی و البته غیرمجاز و بسیار خطرناکِ ال‌پی‌جی‌سوز کردن خودروها هجوم آوردند. استفاده از ال‌پی‌جی یا گاز مایع آن‌قدر شایع شده که در برخی مناطق، مردم با کمبود کپسول‌های گاز خانگی روبرو شده‌اند. شمار قابل توجهی از صاحبان خودرو در کارگاه‌های غیرمجاز، مخزن ال‌پی‌جی بر خودروهای خود نصب می‌کنند و بی‌نیاز از بنزین ۳۰۰۰ تومانی، با یک‌بار پر کردن مخزن ال‌پی‌جی، بیش از ۴۰۰ کیلومتر طی طریق می‌کنند! استفاده از ال‌پی‌جی به‌عنوان سوخت خودرو، واکنشِ مخاطره‌آمیزِ کسانی است که از افزایش قیمت بنزین متضرر شده‌اند و ناایمن‌ترین روش سوخت‌گیری را انتخاب کرده‌اند. در این گزارش، ابعاد مختلف رجوع مجدد به سوختِ ال‌پی‌جی را بررسی می‌کنیم.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، بعد از افزایش قیمت بنزین، استفاده از گاز مایع به‌عنوان سوخت خودروها و دوگانه‌سوز کردن خودسرانه خودروها در استان‌های مختلف کشور، از سیستان بلوچستان گرفته تا مازندران، کردستان، لرستان، بوشهر، فارس، قم و غیره افزایش یافته است. هجوم به سمت استفاده از ال‌پی‌جی در حالی صورت گرفته که استفاده از این سوخت در خودروها غیرقانونی است و بارها گفته شده که خودروهای ‌ال‌پی‌جی‌سوز، حکم «بمب خاموش» را دارند.
در برخی از استان‌های کشور، نظیر سیستان و بلوچستان، مردم در ابعاد وسیع‌تری، نسبت به سایر استان‌ها، به استفاده از سوخت ‌ال‌پی‌جی در خودروها روی آوردند. سال‌ها فراموش کردن یا کم بها دادن به توسعه استان سیستان و بلوچستان باعث شده تا بسیاری از مردم این استان، وضع اقتصادی مناسبی نداشته باشند. هرکسی در این استان، قدرت خرید بنزین سه هزار تومانی را ندارد. گذشته از این، سیستان و بلوچستان، دومین استان پهناور کشور بعد از استان کرمان است و مساحت آن تقریباً به اندازه مساحت کشور سوریه است. استان سیستان و بلوچستان با بیش از ۱۸۰ هزار کیلومتر مربع وسعت، تنها دو جایگاه سوخت سی‌ان‌جی دارد و در چنین شرایط کاملاً طبیعی است که بعد از افزایش قیمت بنزین، ال‌پی‌جی‌سوز کردن خودروها در این استان، شایع شود.
استفاده از ال‌پی‌جی به‌عنوان سوخت خودروها، آن‌چنان افزایش یافته که مناطقی که هنوز به شبکه سراسری گاز وصل نشده‌اند و از کپسول‌های گاز خانگی استفاده می‌کنند، با کمبود این کپسول‌ها مواجه شده‌اند. این کپسول‌های گاز با قیمت بالاتری به دارندگان خودروها فروخته می‌شود و در برخی شهرها نظیر زاهدان، خیابان‌ها به جولانگاه بمب‌های گازی متحرک تبدیل می‌شود.
 
ال‌پی‌جی، «کارآمد» و مقرون‌به‌صرفه اما بسیار خطرناک
برای آن‌هایی که نمی‌توانند برای گذران زندگی با بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومانی یا ۳۰۰۰ تومانی سوخت‌گیری کنند، ال‌پی‌جی اگرچه گزینه بسیار خطرناکی است، اما این گزینه مقرون به صرفه است! از نظر آن‌ها، این گزینه «کارآمد» نیز است. قیمت دولتی یک سیلندر گاز مایع، ۸ هزار تومان است. با یک‌بار سوخت‌گیری ال‌پی‌جی، خودروها می‌توانند بیش از ۴۰۰ کیلومتر حرکت کنند اما یک مخزن سی‌ان‌جی، تنها خودروها را ۱۵۰ کیلومتر حرکت می‌دهد. در مناطقی نظیر سیستان و بلوچستان، دسترسی به جایگاه‌های سی‌ان‌جی نیز بسیار محدود است و این باعث افزایش استفاده از ال‌پی‌جی به‌عنوان سوخت خودروها شده است.
علاوه بر این، بسیاری از مردم توانایی خریداری خودروهای دوگانه‌سوز که بر پایه سی‌ان‌جی کار می‌کنند را ندارند. بعد از افزایش قیمت بنزین، هزینه نصب مخزن سی‌ان‌جی بر خودروها بیش از دو برابر شده و به بیش از ۴ میلیون تومان رسیده است.
 
سوخت ال‌پی‌جی در ایران
استفاده از سوخت ال‌پی‌جی در ایران تاریخ دارد و این سوخت به یکباره توسط صاحبان خودرو کشف نشده است. طرح استفاده‌ از ال‌پی‌جی به‌عنوان سوخت خودروها در ایران از سال ۱۳۶۳ در وزارت صنایع آغاز شد و در نهایت در سال ۱۳۶۹، اولین اتوبوس ال‌ان‌جی‌سوز به رانندگان تحویل داده شد.
همچنین در سال ۱۳۷۶، حدود ۱۰۰ هزار خودرو که عمدتاً تاکسی بودند به سوخت ال‌پی‌جی مجهز شد. با این حال، رفته رفته ال‌پی‌جی از حوزه تحقیقات و تولید رسمی خودرو در کشور کنار گذاشته شد و سی‌ان‌جی که همان گاز طبیعی فشرده است، جای آن را گرفت. با این حال، بعد از سهمیه‌بندی سوخت در سال ۱۳۸۶، رفته رفته ال‌پی‌جی در فضای غیررسمی به‌عنوان سوخت خودرو مورد استفاده قرار گرفت.
حالا بعد از افزایش سه برابری قیمت بنزین، استفاده از سوخت ال‌پی‌جی در خودروها دوباره شایع شده است. استفاده خودسرانه از ال‌پی‌جی در خودروها بسیار خطرناک است و می‌تواند خطر مرگ در اثر انفجار گاز را به همراه داشته باشد. با این حال، فعلاً کمتر کسی به این حرف‌ها گوش می‌دهد.
چیزی که نباید فراموش کرد این است که توپ در زمین دولت است. قیمت بنزین در حالی افزایش یافته که سیستم حمل و نقل عمومی، پیشرفت چندانی نداشته و عده زیادی مخصوصاً در استان‌های پهناور کشور، مجبورند از خودروهای شخصی استفاده کنند. درآمد بسیاری از مردم نیز با بنزین سه هزار تومانی همخوانی ندارد. در چنین شرایطی چه کسی را باید ملامت کرد؟ آن‌ها که در گوشه و کنار کشور، خودروی خود را ال‌پی‌جی‌سوز می‌کنند یا مسئولانی است که با گذشت دهه‌ها هنوز نتوانسته‌اند مشکل سیستم حمل و نقل کشور را حل کنند؟
گزارش: سعید تهرانی