تاثیر نوسانات نرخ ارز بر تولید

یکی از مسائلی که از تأثیرات آن بر صنعت به ویژه در سال‌های اخیر نمي‌توان چشم پوشی کرد بی شک نوسانات نرخ ارز بوده است .
یکی از مسائل مهم و تعیین کننده در هزینه تمام شده واحدهای صنعتی نرخ ارز و نوسانات آن است. نوسانات گسترده نرخ ارز اثرات منفي و مثبت بسياري بر پيکره اقتصاد دارد که يکي از آنها بروز تورم‌هاي بسيار شديد و افسارگسيخته است. تورم به نوبه خود مي‌تواند منجر به تغيير بافت‌هاي توليدي و سرمايه‌گذاري، تغيير وضعيت بازارهاي داخلي و خارجي، تاثیر بر تجارت خارجي (صادرات و واردات) شود.
نرخ ارز یکی از مهم‌ترین متغیرها در تعیین نسبت قیمت واردات و صادرات کسب و کارها و در نتیجه تعیین میزان رقابت‌پذیری آنهاست. کاهش نرخ واقعي ارز از يکسو قيمت کالاهاي صادراتي در بازارهاي خارجي را افزايش و از سوي ديگر قيمت کالاهاي وارداتي در بازارهاي داخلي را کاهش مي‌دهد که ماحصل آن انتقال تقاضاي کل به سمت تقاضاي کالاها و خدمات خارجي و عدم استفاده کامل از تمامي ظرفيت‌هاي موجود در اقتصاد است.
تولید در اقتصاد ایران به شدت به واردات کالاهای سرمایه ای، واسطه ای و مواد اولیه وابسته است. با درنظرگرفتن چنین شرایطی، تضعیف ارزش پول ملی، افزایش هزینه‌های تولید، رکود و تعطیلی صنایع را در پی خواهد داشت.
بسیاری از مواد اولیه غذایی ناگزیر است که از دیگر کشورها تأمین شود . به عنوان مثال مهد ادویه جات کشور هندوستان است و تولیدکنندگان چاره‌ای جز واردات بسیاری از مواد اولیه تولیدات خود ندارند. ضمن اینکه علی‌رغم پیشرفت‌های بسیاری که در صنعت و تکنولوژی کشور و رشد و خودکفایی تولیدات صورت گرفته، هنوز ما ناچار به واردات بسیاری از ماشین آلات و دستگاه‌ها از سایر کشورها هستیم. بسته‌بندی ما هنوز به خودکفایی کامل نرسیده و ما چاره ای جز واردات بسیاری از مواد اولیه بسته‌بندی خود نداریم. تمام این موارد قطعاً متأثر از نوسانات نرخ ارز خواهد بود و افزایش نرخ ارز به شدت تولیدکنندگان را تحت فشار قرار مي‌دهد، به ویژه اینکه تولید کننده مجبور است مواد اولیه و ملزومات خود را با نرخ بالای ارز وارد کند و این قطعاً هزینه تولید و قیمت تمام شده محصول را بالا مي‌برد. تولید کننده با در نظر گرفتن توان مالی مردم و حفظ رقابت در بازار و حضور در بازار رقابتی نمي‌تواند قیمت محصول را چندان افزایش دهد. ضمن اینکه تولید کننده با وجدان برای حفظ منافع اقتصادی خود هرگز حاضر به کاستن از کیفیت محصول نخواهد بود .
در اثر تنزل ارزش پول داخلی (افزایش نرخ ارز)، خالص صادرات افزایش مي‌یابد ولی بر شدت هزینه‌های تولید نیز افزوده می‌شود. از طرفی با بهبود ارزش پول داخلی (کاهش نرخ ارز) از خالص صادرات کاسته شده و هزینه‌های تولید کاهش مي‌یابند.
افزايش هزينه‌هاي توليد، کاهش حاشيه سود و کاهش توان رقابتي، کمبود سرمايه در گردش بنگاه‌ها، اختلال در سيستم خريدها و معاملات اقتصادي از مهمترین تاثیرات نوسانات نرخ ارز در اقتصاد کشور مي‌باشد. در چنين شرايطي، توليدکنندگان نيز ملزم به خريد نقدي مواد اوليه هستند که به دليل حجم بالاي نياز آنها با مشکل مواجه مي‌شوند.
*عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن وتجارت جوانان