استراتژی ایران و آمریکا در نبرد دیپلماتیک نیویورک چیست؟

روحانی امروز تهران را به مقصد نیویورک ترک کرد؛ بی‌گمان این مهم‌ترین حضور وی در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک در کل دوران ریاست‌جمهوری‌اش خواهد بود. سنگین‌ترین دور تحریم‌های آمریکا، از جمله تحریم‌های نفتی و بانکی، کمتر از یک ماه و نیم دیگر اعمال می‌شوند و ترامپ نه تنها در مجمع عمومی سازمان ملل، بلکه در اقدامی نادر، در یک جلسه شورای امنیت سازمان ملل، ریاست جلسه را برعهده خواهد گرفت و علیه ایران سخن خواهد گفت. ترامپ قصد دارد مجمع عمومیِ امسالِ سازمان ملل و جلسه شورای امنیت را به جلسه «محاکمه ایران» تبدیل کند. حال سوال این است که ایران و آمریکا امسال با چه استراتژی‌هایی در نبرد دیپلماتیک نیویورک حاضر خواهند شد؟ استراتژی دولت ترامپ برای اعمال فشار به ایران چه خواهد بود و دولت روحانی با کدام استراتژی سعی دارد، صحنه را به صحنه محاکمه دولت ترامپ تغییر دهد؟
 
روز اول و پایه‌ریزی استراتژی ایران
به گزارش مردم سالاری آنلاین، از فردا (دوشنبه ۲ مهر) تا چهارشنبه، سه روز مهم در تاریخ ایران سپری خواهد شد و بعد از چهارشنبه نیز باید منتظر تکانه‌ها و پس‌لرزه‌های این سه روز باشیم. در اولین روز (دوشنبه)، ابتکار عمل دست ایران خواهد بود، چرا که قرار است جلسه وزرای امور خارجه ایران و کشورهای چهار بعلاوه یک (روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) در مورد برجام در نیویورک برگزار شود. این کشورها بعد از خروج آمریکا از برجام، هنوز این توافق را تنها راه‌حل می‌دانند و حداقل در مواضع سیاسی خود از آن دفاع می‌کنند. ایران، به احتمال قوی، پایه استراتژی خود را در همان روز اول خواهد ریخت. ایران سعی خواهد کرد در روز دوشنبه دستاوردهایی برای خود جمع کند و در سایر روزها از این دستاوردها استفاده نماید.
در جلسه وزاری امور خارجه چهار بعلاوه یک، ایران سعی می‌کند حمایت سیاسی آن‌ها از برجام را کسب کند و از آن‌ها بخواهد تا یک‌بار دیگر، و این بار در خاک آمریکا و جلسه مجمع عمومی سازمان ملل و جلسه شورای امنیت، از توافق هسته‌ای با صدای بلند دفاع کنند. ایران احتمالاً از وزاری خارجه کشورهای طرفِ برجام خواهد خواست تا خروج آمریکا از برجام را یک‌بار دیگر محکوم کنند، و حداقل در موضع‌گیری سیاسی بگویند که تمام سعی خود را برای حفظ برجام و بهره‌مندی ایران از منافع این توافق خواهند کرد. ایران سعی می‌کند شکاف بین آمریکا و سه کشور اروپایی را بیشتر کند و از آن‌ها تضمین بگیرد تا در سخنرانی ترامپ در جلسه شورای امنیت، یک شنونده منفعل نباشند. ایران گمان می‌کند تنها اگر این خواسته محقق شود و سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه، در جلسه شورای امنیت که به ریاست ترامپ برگزار می‌شود، شنونده منفعل نباشند، صحنه تغییر خواهد کرد و جلسه محاکمه ایران به جلسه محاکمه دولت آمریکا تبدیل می‌شود.
 
روز دوم، روز جنگِ الفاظ
روز دوم، یعنی روز سه‌شنبه سوم مهر، ابتدا ابتکار عمل در دست ترامپ خواهد بود. او در این روز، پیش از روحانی در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی خواهد کرد. ترامپ سال گذشته، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، کره شمالی را به «نابودی کامل» تهدید کرد و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی را «مردک موشکی» خواند و گفت که او در مسیر «مأموریت خودکشی» گام برمی‌دارد. او سال گذشته به ایران نیز حمله کرد. اما امسال صحنه فرق کرده است و ترامپ سعی می‌کند با «دستاوردِ» کره شمالی و مذاکرات‌اش با کیم جونگ اون به نیویورک برود. پس کانون حملات ترامپ در سال جاری ایران خواهد بود. احتمالاً او تهاجمی‌ترین جملات را در سخنرانی روز سه‌شنبه خود علیه ایران ایراد خواهد کرد. ترامپ اما به کشورهایی نظیر چین نیز به دلیل سیاست تجاری‌شان حمله خواهد کرد که این نکته مثبتی برای ایران است؛ چرا که در دوره فعلی هر دشمن ترامپ، برای ایران یک «دوست طبیعی» خواهد بود.
روز سه‌شنبه، مدتی بعد از ترامپ، حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل سخرانی خواهد کرد. استراتژی حسن روحانی این خواهد بود که نشان دهد، ترامپ و تک‌روی و یکجانبه‌گرایی او و خروج‌اش از معاهدات و سازمان‌های بین‌المللی، یک تهدید برای جامعه جهانی است. ترامپ، نه تنها از برجام، بلکه از شورای حقوق بشر سازمان ملل و یونسکو هم خارج شده و حسن روحانی سعی خواهد گرفت، نشان دهد که در آرایش موجود در دنیا، این ترامپ است که بازیگر دیوانه است. در کل، ایران استراتژی یارکشی علیه ترامپ را در این چند روز دنبال خواهد کرد و در این راه از هر نقطه‌اشتراکی با سایر دولت‌ها، حتی کوچک‌ترین آن‌ها، استفاده خواهد کرد.
 
روز چهارشنبه، روز شورش علیه ترامپ؟
ترامپ در آخرین روز، یعنی چهارشنبه ۴ مهر، در اقدامی نادر ریاست جلسه شورای امنیت سازمان ملل را برعهده خواهد داشت. اطلاع‌رسانی دولت آمریکا در مورد دستور کار این جلسه تاکنون متناقض بوده و شاید خودشان هم به‌درستی نمی‌دانند دستور کار این جلسه را چه قرار دهند. ابتدا نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، می‌گفت که دستور کار این جلسه، ایران خواهد بود. سپس مشخص شد که برخی در واشنگتن مخالف این موضوع‌اند و دستور کار جلسه، «منع اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی» خواهد بود و موضوع ایران ذیل این موضوع قرار خواهد گرفت. هیلی خود چند روز پیش گفت که «ترامپ نمی‌خواهد در جلسه شورای امنیت خود را به موضوع ایران محدود کند». اما ترامپ، اندکی بعد در توئیتی گفت که ریاست جلسه شورای امنیت با موضوع ایران را برعهده خواهد داشت! امروز خبرگزاری فرانسه گفته است که موضوع جلسه شورای امنیت در روز چهارشنبه، «منع اشاعه» خواهد بود اما «وزن اصلی جلسه در مورد ایران خواهد بود». دستور کار رسمی و صوری هرچه که باشد، دستور کار اصلی، ایران خواهد بود.
ترامپ سعی خواهد کرد در جلسه شورای امنیت با قدرت‌طلبی، ایران را به محکمه بکشاند. اما از آن‌جا که استراتژی ترامپ، یکجانبه‌گرایی و تک‌روی است، ممکن است متحدان آمریکا پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در ماه نوامبر، به فکر این باشند که تحقیر را تحمل نکنند و درسی عبرت‌آموز به ترامپِ قلدرمآب بدهند. سایر اعضای دائم شورای امنیت، به جز آمریکا، از برجام حمایت می‌کنند و در صورت که این حمایت در جلسه شورای امنیت هم تکرار شود، صحنه به صحنه محاکمه ترامپ تبدیل خواهد شد. استراتژی ترامپ، دیپلماسی قهرآمیز و قدرت‌طلبانه است و این استراتژی ممکن است به شورش علیه ترامپ در جلسه شورای امنیت تبدیل شود. ایران با استفاده از دیپلماسیِ بازیگرِ خوب و مسئولیت‌پذیر، تمام سعی خود را به‌کار خواهد بست تا این شورش علیه ترامپ در نیوریورک رقم بخورد.