کبک اردوغان

پیروزی میلیمتری همه پرسی ترکیه به تیتر یک رسانه های جهان تبدیل شده است. اتحادیه اروپایی که این روزها با مصیبت ترامپ و یوروگزیت در کنار هجوم پناهجویان مواجه است به وضعیت آنکارا به عنوان قوز بالای قوز نگاه می کند.
رجب طیب اردوغان که حدود ده سال پیش قدرت را به دست آورد با تلفیق رویکرد سلطان سلیم عثمانی و رویاهای آتاترک استراتژی نوعثمانی را عملیاتی کرده است. رئیس جمهوری ترکیه که سابقا نخست وزیر بود قائل به تقسیم قدرت در ساختارحکومتی نیست. وی در طول سالیان گذشته با شیوه های دموکراتیک و عامه پسند ، رقبای خود را یک به یک از صحنه سیاسی حذف کرد. اردوغان که به عبدالله گل هم رحم نکرده بود در جریان کودتای عجیب گولنیست ها دست به پاکسازی تمام ارکان نظامی و امنیتی ترکیه زد اما وجهه خود را تا حدی از دست داد. وی در عمل نیازی به همه پرسی (روزیکشنبه) نداشت اما اردوغان وسواس زیادی دارد که دیکتاتوری با چهره ای دموکراتیک حفظ شود.
همه پرسی ترکیه اگرچه میلیمتری اما به کام آک پارتی شیرین شده است و کبک اردوغان خروس می خواند. وی که دیگر کسی را یارای مقابله با رویاهای نوعثمانی نمی داند پشت نقاب جنگ صلیبی پان ترکیست تلاش می کند ایران ، روسیه و اتحادیه اروپایی را به چالش بکشد. ایران تا امروز در مقابل آنکارا با صبر و خویشتنداری رفتار کرده است. واقعیت میدانی این است که تهران نمی خواهد منافع کلان مشترک را قربانی تخاصم طلبی پوسیده اردوغان کند. اگر حمایت های تهران در شب کودتا نبود ، قطعا وضعیت ترکیه متفاوت از امروز بود. رفتارعثمانی گرایانه علیه ایرانیان که به شدت متاثر از تحریکات سعودی و شورای همکاری های خلیج فارس است یادآور روزهایی است که صدام در بغداد برای تهران رجز خوانی می کرد. آنها که عثمانی ها را ساقط کرده بودند در پس رقص شمیشیر اردوغان را یک عجم دانسته و در نهایت به آنکارا خیانتی خونین خواهند کرد.
به موازات ایران ، روسیه که به دلیل مداخلات ترکیه در سوریه از آنکارا خشمگین بود پس از ماجرای ساقط شدن و قتل خلبان ارتش سرخ با اردوغان رسما وارد جنگ سرد شد. طرفین اگرچه تلاش کردند برای معامله پای میز مذاکره بنشینند اما نوعثمانی گری اجازه نمی دهد که آنها به تفاهمی دست پیدا کنند. شاید امروز مضحک به نظر برسد اما توسعه طلبی های نوعثمانی در آسیای میانه وقفقاز به ویژه در چچن منجر به یقه گیری آنها خواهد شد.
ورای تمام تنش های کشنده ای که جای تنش صفر ترکیه را گرفته است ؛ اتحادیه اروپایی عملا از نوعثمانی گری خشمگین است. بروکسل که همواره نگران وقوع کودتا در این عضو مهم پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) بود امروز با پیروزی همه پرسی ترکیه شاهد رونمایی از سیستم دیکتاتوری عثمانی است. قاره سبز به پایگاه نظامی اینجرلیک به عنوان برج دیدبان امنیت خود در جنوب شرقی اروپا نگاه می کند. اگر روسیه برای کریمه حاضر به جنگ اتمی است ، ناتو هم در اینجرلیک حاضر به مماشات نیست. اتحادیه اروپایی که سابقه هدایت انقلاب های مخملی و رنگارنگ در آسیای میانه را در کارنامه دارد قطعا برنامه هایی برای استفاده از گسل بزرگ جامعه ترکیه تدارک دیده است.
گاف بزرگ اردوغان اینجاست که گمان می کند در عرصه سیاست رقیبی برای رئیس جمهوری ترکیه وجود ندارد. جنون قدرت طلبی که ویژگی مشترک دیکتاتورهای دنیاست در سیاست های عثمانی گرایانه اردوغان در فضای دموکراتیک ترکیه جلوه ناخوشایندی گرفته است. نیم نگاهی به آمار صندوق های رای نشان می دهد که شهرهای عمدتا سیاسی و اروپایی نشین در کنار مناطق کردنشین با سیستم اردوغان مخالفت کرده اند و در این شهرها اعتراضاتی رخ داده است که با گذشت زمان ابعاد گسترده تری خواهد گرفت.
آشوب های سیاسی در ترکیه روند نزولی اقتصاد این کشور را تشدید خواهد کرد؛نارضایتی از رکود و تورم مقدمه شورش فراگیر را فراهم خواهد کرد و اینجاست که انقلاب مخملی یا حتی کودتا عملیاتی خواهد کرد. کمالیست ها که چشم دیدن اردوغان را ندارند هم با همین دیدگاه از همه پرسی حمایت کردند تا قدرت را به دست بگیرند. اردوغان سودای ریاست جمهوری اقتدارگرایانه عثمانی را تا سال 2029 در خیال خود می پروراند اما کبک رئیس جمهوری ترکیه عمری طولانی نخواهد داشت.