براي انگليسي‌ها و آينده اتحاديه اروپا

انگليس وارث بريتانياي کبير و داستان افول نکردن خورشيد در امپراطوري آن است. امروز در لندن خورشيد با ابرهاي تيره روبرو شده است که راي مردم انگليس را پشتوانه خود دارد و 52 درصد از شرکت‌کنندگان در انتخابات اخير راي بر خروج انگلستان از اتحاديه اروپا را دادند.

جناح‌هاي راست افراطي در انگلستان توانستند زمينه پرور ايجاد فضاي مناسب براي شرکت بخش گسترده مردم انگلستان که موافق آراي آنان بودند در پاي صندوق‌هاي راي شوند و مخالفان در اين زمينه با ضعف روبرو بوده و در نهايت 52 درصد از آراي شرکت‌کنندگان در اين انتخابات زمينه پرور جدايي انگليس از اتحاديه اروپا شده است. قاره اروپا به عنوان متحد ايالات متحده آمريکا در نظام بين‌الملل و در عين حال يکي از نزديک‌ترين رقبا‌ براي شکل‌دهي آينده به نظم نوين متصور است.

اتحاديه اروپا امروز با برون رفت انگلستان يکي از مهمترين بازيگران اتحاديه اروپا در کنار آلمان و فرانسه را از دست مي‌دهد که از سوي ديگر انگلستان با توجه به خروج از اتحاديه اروپا در يک وضعيت تضعيف شده از نظر اقتصادي و آينده سياسي خود قرار مي‌گيرد. البته بايد گفت اگر چه به ظاهر خروج انگلستان از اتحاديه اروپا علي‌رغم ميل باطني آمريکايي‌ها به ويژه باراک اوباما صورت مي‌پذيرد اما در عمل بايد گفت با تضعيف انگلستان به عنوان رقيب جدي آمريکا در شکل دادن به نظام آينده بين‌الملل‌ و در عين حال متحد نزديک به آمريکا با خروج خود از اتحاديه اروپا زمينه‌هاي قدرت گرفتن بيشتر اتحاديه اروپا و نزديک شدن ميزان قدرت مجموعه اتحاديه اروپا به آمريکا را تاييد مي‌کند. از سوي ديگر انگليسي‌ها با وجود آن که به عنوان نزديک‌ترين متحد آمريکا در سياست‌هاي بين‌المللي شناخته مي‌شوند اما در بسياري از مناطق هدف آمريکا به ويژه در خاورميانه داراي اشتراکات تاريخي با آمريکا هستند. از اين منظر خروج انگلستان از اتحاديه اروپا تا حدود زيادي دو رقيب نزديک ايالات متحده آمريکا را تضعيف مي‌کند.

از نظر اقتصادي نيز خروج انگلستان از اتحاديه اروپا موجب خواهد شد که اتحاديه اروپا در يک جو رواني ناشي از اين خروج که هم اکنون خود را نشان مي‌دهد قرار گيرد و واگرايي در اتحاديه اروپا و انتقاد از سياست‌هاي اتحاديه در سطح اروپا افزايش پيدا کند و گروه‌هاي راست‌گراي خواهان خروج کشور‌هايشان در بسياري از پايتخت‌هاي کشورهاي اروپايي احساس توانايي بيشتري داشته باشند همانگونه که الان هم شاهديم حتي ترکيه‌اي که هنوز در اتحاديه اروپا پذيرفته نشده است در جهت ايجاد فضاي فشار رواني بر اتحاديه اروپا توسط رئيس جمهورش اعلام مي‌کند که آمده است تا يک راي‌گيري براي پيوستن ترکيه به اتحاديه اروپا را به انجام رساند. همين نشان‌دهنده آن معناست که هم اتحاديه اروپا و هم انگلستان به واسطه جدا شدن از بدنه اتحاديه اروپا با چالش‌ جدي روبروست. لذا انگلستان به عنوان يکي از موثرترين کشورهاي تاثيرگذار در اتحاديه اروپا بايد منتظر پيامدهاي سياسي، اقتصادي و حتي اجتماعي خروج خود از اتحاديه اروپا باشد. در حال حاضر بسياري از سران اتحاديه اروپا خواهان خروج هر چه زودتر لندن از اتحاديه اروپا و بازآفريني نقش‌هاي خود بدون انگليس در اين اتحاديه هستند اگر چه تعارف‌هاي ديپلماتيک در اين زمينه ادامه دارد و هم اروپايي‌ها و هم آمريکايي‌ها به نقش انگلستان تاکيد مي‌کنند.

امروز انگلستان به عنوان يک بازيگر فارغ از چارچوب‌هاي پياده شده و مواضع اتحاديه اروپا بايد به اعلام موضع بپردازد و نقش انگلستان در حوزه‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي بر هيچ کس پوشيده نيست و لذا تحرکاتي که ايران نسبت به انگلستان در مقايسه با گذشته بايد از ظرافت بيشتري برخوردار باشد چرا که انگلستان در وضعيت کنوني اگر چه از اتحاديه اروپا جدا شود ولي به عنوان يک عنصر موثر در نظام بين‌المللي بازيگري تاثيرگذار پرمنطقه خاورميانه مي‌تواند نقش ايفا کند و در صورت تلافي منافع انگلستان با کليت اتحاديه اروپا در اين ميان کار ايران بسيار سخت‌تر خواهد بود.