حل و فصل چالش‌‌های محیط زیست با وفاق ملی

در همین آغاز نوشتار باید گفت که بحران محیط زیست امروزه به یک چالش اساسی و قابل درنگ بدل شده است. این امر حاصل دخالت و بهره‌وری نامعقول انسان‌ها از طبیعت محیط پیرامون خود می‌باشد. امروزه خطری زمین را تهدید می‌کند که انسان غارنشین نئاندرتال دیروز و نمونه پست مدرن و با ماشین خود گرفته پنت‌‌هاوس نشین شهری، قلمرو و سکونت گاه خود را به ورطه نابودی کشانده است؛ به طوری که گستردگی و اهمیت این موضوع، توجه دانشمندان را برای نجات آن عزم کرده و برانگیخته است. حال برای احتراز از نابودی مطلق محیط زیست، همه انسان‌ها باید این واقعیت مهم را درک کرده و دریابند که پیشرفت و توسعه الزاما‌‌ روندی پایدار داشته باشد و از ثمرات آن نه تنها نسل‌های حاضر؛ بلکه نسل‌های آینده نیز بهره‌مند شوند.
توسعه مردم معاصر نباید به قیمت نابودی زندگی آیندگان که برای دفاع از حقوق خود فعلا‌‌ حضور ندارند، تمام شود؛ چرا که توسعه حق همه مردم اعم از مرد، زن، پیر،جوان و کودک است و نه تنها همه باید از ثمرات آن بهره‌بند شوند که باید در روند توسعه نیز مشارکت داشته باشند. پس می‌توان گفت توسعه پایدار یک انتخاب نیست بلکه تنها راهی است که به تمامی بشریت امکان می‌دهد در زندگانی سخاوتمندانه و شرافتمندانه در این سیاره مادر سهیم باشند.
طبق شاخص عملکرد زیست محیطی سال ۲۰۱۲ میلادی که از سوی دانشگاه‌های ییل فرانسه و کلمبیا انجام شده است ۲۲ فاکتور محیطی چون منابع آب، آلودگی هوا، تنوع زیستی و تغییرات آب و هوایی را مورد بررسی قرار داده بودند. کشور ما ایران از میان ۱۳۲ کشور مورد مطالعه، در رنکینگ، در جایگاه ۱۱۴ قرار گرفت. پس می‌توان اظهار داشت بحران‌های زیست محیطی در ایران از اهمیت خاصی برخوردار بوده و آنالیز و تجزیه و تحلیل این معضلات ضرورت جدی دارد. در حال حاضر کشور ما ایران، با مشکلات متعددی در حوزه محیط زیست روبه‌رو است. آلودگی هوا و آب، بیابان زایی، جنگل زدایی، از بین رفتن تنوع زیستی و بحران کم آبی؛ وضعیت محیط زیست کشور را به یک سطح بحرانی کشانده است. بحران کم آبی و خشکسالی مردم را مجبور به مهاجرت می‌کند. آلودگی هوا شرایط را برای زندگی چالش برانگیز کرده است.
فرسایش خاک و بیابان زایی فزاینده زمین‌های کشاورزی را بلا استفاده کرده است. تنوع زیستی در معرض تهدید قرار گرفته است؛ در حالی که عوامل بیرونی مثل تغییرات جهانی اقلیم و تحریم‌های بین‌المللی و اقتصادی عموما‌‌ به عنوان کاتالیزور و محرک‌های بیرونی در ایجاد مشکلات زیست محیطی شناخته می‌شوند؛ بخش عمده‌ای از مشکلات زیست محیطی کشور ناشی از حکمرانی ضعیف کشور در این حوزه در دولت‌های گذشته بوده است که خوشبختانه در دولت چهاردهم با شاکله گفتمان وفاق ملی، توجه ویژه‌ای به محیط زیست و آسیب‌های ساختاری و راهکارهای اساسی و مدون برای حل و فصل و مرتفع شدن مصائب و موانع آن شده است. در گذشته مدیریت‌های نادرست در سیاست گذاری‌های مربوط به مصرف انرژی به ویژه آب، ضعف آگاهی عمومی از وضعیت محیط زیست، عدم درک درست از توسعه، ضعف سمن‌ها «تشکل‌‌های مردم نهاد زیست محیطی‌ها- N.G.O» و سیاست‌های جمعیتی از جمله عوامل انسانی تأثیرگذار در تخریب محیط زیست در کشور بوده است.
ایران با خزانه بکر ژنی و اکوسیستم‌‌های جانوری و گیاهی غنی و تاریخ و فرهنگ با قدمت و کهن سال سرزمین زیبایی است که امروزه با مصائب و مشکلات عدیده محیط زیستی مواجه و روبه رو است؛ چالش‌های جدی محیط زیست کشور، حیات و پایداری آن را به خطر انداخته و زنگ‌های صدادار در معرض خطر انقراض قرار گرفتن گونه‌های نادر جانوری و گیاهی را به شدت برای آن به صدا درآورده است‌ که نمونه آن طبق ارزیابی، تحلیل و بررسی کارشناسان حوزه محیط زیست تعداد گونه‌ یوز ایرانی از شمار انگشتان دو دست نیز کمتر شده است. در این راستا ۵ مانع و چالش عمده محیط زیست کشور عبارت است از: ۱- آلودگی هوا ۲- کم آبی ۳- از دست دادن تنوع زیستی ۴- تخریب جنگل‌ها و ۵- تخریب خاک؛ با وجود وضعیت نامناسب محیط زیست کشور هنوز راهکارهای جدی و کلیدی برای نجات آن وجود دارد که البته عملی شدن آنها سهل و آسان نیست؛ در مورد بعضی از آنها مانند افزایش هزینه انرژی، باید به شرایط و تبعات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز اهتمام و توجه اساسی کرد. برخی از این راهکارها عبارت است از: ۱- مقابله با آلودگی هوا ۲- مدیریت پایدار منابع آب ۳- حفظ تنوع زیستی ۴- احیای جنگل‌ها و ۵- حفظ خاک؛ مقابله با موانع، مصائب و چالش‌هایی که محیط زیست کشور را تهدید می‌کند؛ مقابل با موانع، مصائب و چالش‌هایی که محیط زیست کشور را تهدید می‌کند، نیازمند عزم جدی ملی و همکاری همه بخش‌های جامعه است که با گفتمان دولت چهاردهم تحت لوای وفاق ملی می‌توان بر بسیاری از این چالش‌ها و موانع موجود چیره و غالب شد؛ با اتخاذ تدابیر درست و مناسب و همکاری همگانی، می‌توان از بحران‌های محیط زیستی عبور کرد و به سمت آینده پایدار و سبز برای محیط زیست کشور حرکت کرد.
هرچند شرایط صعب و دشوار شده و عبور از بحران‌‌های محیط زیستی به انرژی زیاد و مدیریتی کارآمد و قوی نیازمند است که در رأس سازمان محیط زیست کشور خانم دکتر شینا انصاری با جدیت، نظم و دیسیپلین، تدوین اساسنامه حفظ عرصه‌های زیست محیطی کشور با وفاق ملی و تهیه اطلس مدون و نقش راه موانع و چالش‌های محیط زیست کشور و ارائه آن به عنوان دستورالعمل اجرایی به ۳۱ استان تابعه کشور می‌توان از بسیاری از این موانع و مشکلات که زنگ خطر را برای تنوع زیستی و در خطر انقراض قرار گرفتن گونه‌های نادر جانوری و گیاهی کشور به صدا درآورده بیش از پیش ممانعت کرده و جلوگیری نمود.