عراق، پیشگام در رواداری و صلح

سفر پاپ فرانسیس رهبر حکومت مرکزی کلیساهای کاتولیک جهان به عراق در شرایط تشدید فراگیری کرونا در این کشور و ناامنی و تنش حاصل از حملات راکتی گروههای شبه نظامی به پایگاههای آمریکا واکنشهای متفاوتی در رسانه ها داشته است.
پیشگام شدن حاکمان عراق در صلح و دوستی و توسعه روابط بین ادیان و انتخاب کشور عراق توسط پاپ که کشوری مسلمان است با کثرت گروههای مختلف قومی و سابقه تمدنی چندهزار ساله بابل حائز اهمیت است.
 در گذشته جمعیتی بالغ بر یک و نیم میلیون نفر از مسیحیان در عراق زندگی میکردند و شهر موصل مهمترین مرکز زندگی مسیحیان عراق است. با ورود داعش به عراق و کشتار غیر مسلمانان بخش عمده ای از این جمعیت از عراق مهاجرت کردند و میزان جمعیت کنونی مسیحیان عراق به چهارصد هزار نفر رسیده است. در این سالها بدلیل وحشیگریهای گروههای افراطی و  تبعیض نژادی و مذهبی رنج زیادی بر این افراد رفته است. بخشی از برنامه سفر پاپ که خود را زائر صلح مینامد و با پیام صلح و دوستی به عراق سفر کرده است برای دلجویی و حمایت از اقلیت مسیحیان این کشور است. 
حکمرانی در سرزمینی که از شکافهای مختلف اجتماعی برخوردار است و جمعیتی متکثر و گوناگون از اقوام و مذاهب زندگی میکنند بسیار سخت و پیچیده است. در چنین کشورهایی برای ایجاد همبستگی ملی نیاز به سطح بالایی از فرهنگ و رواداری و زیر ساختها و نهادهای قوی و فراگیر دارد تا نظام سیاسی بر بحران امنیت و بحران مشروعیت فائق آید. درگذشته عراق و دوران صدام و ماقبل آن این مسئله با زور عریان و استبداد و دیکتاتوری حل و فصل می شد ولی با برقراری حکومت پارلمانی در عراق و مشارکت و وحدت همه گروهها در تاسیس دولت ملی همچنان ملت سازی و دولتسازی از چالشهای اساسی پیش رو در حکمرانی در عراق است. لذا نیاز به صلح و رواداری و همزیستی مسالمت آمیز همه گروهها در این کشور از ضروریات و مولفه های مهم حکومت داری است و حاکمان عراق به درستی این مسئله را در دستور کار قرار داده اند.
برقراری امنیت و فقدان ارتش متحد و یکدست از دیگر چالشهای پیش رو در عراق است. در همین راستا حضور نیروهای خارجی بخصوص پایگاههای آمریکایی که در چندین نقطه از جغرافیای این کشور تاسیس شده با مخالفت گروههای شبه نظامی، تنشهایی را در روابط عراق و آمریکا ایجاد کرده است. لذا خروج نیروهای نظامی خارجی و درونی سازی امنیت و حفظ تمامیت ارضی از دغدغه های اساسی حکمرانی است. در این راستا حل این مسئله نیاز به برجسته ساختن صلح،همگرایی و اتحاد همه قبایل و اقوام به ویژه همسویی دولتمردان اقلیم کردستان دارد و سفر پاپ به عراق میتواند به این موضوع کمک کند.
شهرهای مذهبی عراق و قرار گرفتن قبور ائمه شیعه و مناسک دینی شیعیان جهان در عراق، همچنین نهادهای دینی و مراکز آموزشی مذهبی بخصوص حوزه علمیه نجف جایگاه ویژه ای را در میان کشورهای مسلمان به عراق داده است لذا تغییر و تحولات در عراق از منظر شیعیان و دولت ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. آیت الله سیستانی رهبر شیعیان عراق از افراد صاحب نفوذ در نزد حاکمان و مردم عراق است و فتاوا و توصیه های ایشان تاثیر مستقیمی بر سیاست و قدرت در عراق داشته است. مدارا و رواداری و جامع نگری این فقیه شیعی و کناره گیری از قدرت سیاسی و بسنده کردن به نظارت و راهنمایی، شخصیتی ممتاز و برجسته به این عالم شیعی داده است لذا در این سفر برنامه ملاقات پاپ بعنوان رهبر دینی جوامع مسیحی با آیت الله سیستانی بعنوان رهبر شیعیان عراق نقطه عطفی در توسعه روابط بین ادیان و حرکتی دوسویه در برقراری صلح و دوستی در جوامع متکثر است. این دیدار بر تقویت نقش آیت الله سیستانی در هدایت و افزایش همبستگی ملی عراق بیش از پیش می افزاید.
نیاز به صلح و مدارا و رواداری دینی از موضوعات اساسی حکومتهای دینی است. کاستن از رنج مردم در کشورهایی که درگیر جنگ و اقتدارگرایی هستند و رسیدن به صلح در جامعه آرمانی جهانی، مستلزم گفتگو و مسامحه بین رهبران به ویژه هدایت و ارتباط دایمی بین رهبران معنوی ادیان است و کشور عراق در این مسیر پیشگام شده است.