مسیر كاهش مرگ و میر کودکان

شاخص مرگ‌ومیر کودکان یکی از مهم‌ترین نشانگرهای توسعه و پيشرفت جوامع  است و در همين راستا طی دو دهه گذشته پیشرفت چشمگیري در افزايش طول عمرکودکان حاصل شده است ، به طوري كه  بسياري از كشورها توانسته اند با ارتقاي برنامه و اقدامات سلامتي - بهداشتي ، خدماتي و اجتماعي خود در اين مسير به نتايج اميدوار كننده اي دست پيدا كنند.  با این حال در سال 2018 ميلادي ، در جهان در هر 5 ثانيه یک کودک یا نوجوان درگذشته است.اکثریت قریب به اتفاق این مرگ و میرها (85 درصد) در 5 سال اول زندگی كودكان اتفاق می افتد ، که تقریبا نیمی از آنها (47 درصد) در طول ماه اول زندگي پس از تولد اتفاق افتاده است و  بیشتر به دلیل علل قابل درمان مانند سوء تغذيه و بیماری های عفونی بوده است. اگرچه آمارهاي جهاني نشان مي دهد در هر گروه سنی پیشرفت هایی در افزايش عمركودكان  حاصل شده است ، اما یکنواخت بوده و عمدتاً مبتنی بر ثروت کشور است. به عنوان مثال ، در کشورهای جنوب صحرای آفریقا 1 از 13 کودک قبل از پنجمین سالگرد تولد خود می میرند ، رقمی که 16 برابر بیشتر از کشورهای با درآمد بالا است که نسبت درآنها  1 از 199  كودك است.

گزارش سال  2019 ميلادي  یونیسف و شرکای گروه بین سازمانی سازمان ملل (UN IGME) ، درباره دامنه کامل میزان مرگ و میر کودکان در سراسر جهان ،با توجه به  روندهای فعلی پیش بینی می کند که نزدیک به 10 میلیون کودک 5 تا 14 ساله و 52 میلیون کودک زیر 5 سال بین سال های 2019 تا 2030 جان خود را از دست می دهند. تقریبا نیمی از این مرگ های زیر 5 سالگی، نوزادانی خواهند بود که با فراهم آوردن کیفیت بالا در هنگام تولد می توان از مرگ آنها جلوگیری کرد. این مرگ و میرها - به ویژه نابرابری های منطقه ای - نشان دهنده تأثیر گسترده توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی بر سلامت کودکان است. در مواردي همچون آثار مخرب جنگ و قحطي و خدمات اساسی بهداشتی مانند واکسیناسیون ، معالجه پزشکی ، تغذیه مناسب و آب آشاميدني و فاضلاب هاي شهري در شرایطی که کودکان و نوجوانان جوان به آنها دسترسی نداشته باشند ، باعث مي شود تا زندگی آنان به  مرگ تبدیل شود.

مرگ ومير در كودكان ، خردسالان و نوجوانان زیر 15 سال با 56 درصد کاهش از 14.2 میلیون نفر در سال 1990 به 6.2 میلیون نفر  در سال 2018 رسیده است.  در سطح جهان ،از آمار  85 درصدي مرگ و میر کودکان و نوجوانان - 5.3 میلیون نفر -حدود  2.5 میلیون (47 درصد)در ماه اول زندگی ، 1.5 میلیون نفر (29 درصد) در سن 1-11 ماهگی و 1.3 میلیون نفر (25 درصد) در سن 1 تا 4 سالگی رخ داده است.
سی سال پیش ، جهان متعهد شد كه از حقوق كودكان كه در كنوانسیون حقوق كودك قید شده است ، محافظت كند. از اساسی ترین تعهدات این كنوانسيون ، حق هر کودکی برای زنده ماندن است كه كشورهاي‌ طرف‌ كنوانسيون‌ حق‌ ذاتي‌ هر كودك‌ براي‌ زندگي‌ را به‌ رسميت‌ شناخته اند. در حالی که از آن زمان پیشرفت قابل توجهی درافزايش طول عمر کودک حاصل شده است  ،  عدم تحقق کامل آن تعهد ، امروز برزندگي میلیون ها کودک تاثير نامطلوبي داشته است. بنابراين با وجود چنين تعهدات و پيشرفت هاي علمي در زمينه سلامتي و افزايش عمر زندگي  ، اینكه کودکان و نوجوانان جوان به دلایل قابل پیشگیری یا قابل درمان مانند بیماری های عفونی و واگيردار درگذشته اند ، غير قابل قبول است.
جامعه جهانی لزوم فوری برای پایان دادن به مرگ و میر کودکان را ضرورتي غير قابل انكار تشخیص داده   و آن را به عنوان بخشی اساسی از اهداف جهانی حق زندگي كودكان از جمله استراتژی جهانی سازمان ملل برای سلامتي زنان ، كودكان و نوجوانان براي سال هاي 2016تا 2030 در  توسعه پايدار مي داند و  خواستار پایان دادن به مرگ قابل پیشگیری از نوزادان و کودکان زیر 5 سال است ، با این هدف که همه کشورها تا سال 2030 ميلادي مرگ و میر نوزادان را حداقل به 12 مرگ در هر 1000 تولد و مرگ و میر كودكان زیر 5 سال را به  25 مرگ در هر 1000 تولد كاهش دهند. اين آمار براي جمهوري اسلامي ايران براي سنين زير 5سالگي در سال 1990 به ازاري هر 1000كودك 56 مرگ و در سال 2018 ميلادي به ازاي هر 1000كودك  14 مي باشد كه نرخ كاهش سالانه آن چهار و 9دهم درصد بوده است .
محافظت از حق زندگي  هر كودك ، نیازمند سياستگذاري و برنامه ريزي دولت، صلح جهاني،رسیدگی به نابرابری های مداوم در سلامت مادران و كودكان و در عین حال تضمین دسترسی جهانی به ایمني مؤثر ، مراقبت با كيفيت  از مادران و نوزادان پس از زایمان و مراقبت از نوزادان کوچک و بیماراست.انتظار مي رود كشور ما نيز با افزايش برنامه هاي حمايتي ،  مراقبتي و سلامتي براي كودكان و نوجوانان ، به زودي به بستري امن براي تولد و ادامه حيات كودكان و نوجوانان تبديل شود.