تحریم و توقیف برخی فیلمها توسط سالنداران و مؤسسهها در سینمای ما به امری مرسوم تبدیل شده است، اتفاقی که هیچ راهکاری برای آن اتخاذ نمیشود.
اکران پاییزی امسال فیلمهای سینمایی با حاشیهها و اعتراضات بسیاری همراه بود؛ حواشیای که اگر بخواهیم کامل به آن بپردازیم، ممکن است از مرزهای اولیه قوانین اکران هم خارج شود. توقیف و تحریم برخی از آثار سینمایی از پرده سینماها عادی شده است، اما نمیتوان ضررهای مادی و معنوی کارگردانان و تهیهکنندگانی که آثارشان مشمول این قضایا میشوند را نادیده گرفت.
**عمل حوزه هنری نابخشودنی است
اگر بگوییم دومین اثر بلند سهیل بیرقی یکی از پرحاشیههای این فصل اکران محسوب میشود، پر بیراهه نگفتهایم. به گفته کارگردان «عرق سرد»، «حوزه هنری یک روز قبل از آغاز اکران و باوجود اینکه فیلم را دیده بود، اعلام کرد: آن را در سالنهای خود نمایش نخواهد داد. این مسأله بهطور رسمی هم اعلام نشده و فقط به دفتر پخش پیغام داده شد و تمام 97 سالنی که برای عرق سرد داشتند را از ما گرفتند.»
این فیلم در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر توانست برنده بهترین تدوین، بهترین بازیگر نقش اول مرد و نقش مکمل زن شود. اما اکران محدود و ایراداتی که تلویزیون بهدلیل حضور باران کوثری بهعنوان نقش اصلی فیلم از تیزرهای آن گرفت، سبب شد بیرقی با اعلام اینکه دو عامل مهم فروش را از دست داده است، عمل حوزه هنری را کاملاً نابخشودنی اعلام کند. البته عمل حوزه هنری بیجواب نماند و کانون کارگردانان با انتشار اعلامیهای رفتار حوزه هنری را محکوم و خواستار احترام این حوزه به پروانه نمایش فیلمها شد. همچنین یزدان عشیری، مدیر روابط عمومی این مجموعه با اعلام اینکه حوزه هنری سیاستهای خاص خود را دارد و اولویتش نمایش فیلمهای دیگر است، این اتفاق را امری کاملاً طبیعی و قانونی دانست.
**«بساطی که از اجتهاد شخصی در امور دینی راه انداختهاید»
ششمین اثر حسین قناعت در حالی روی پرده سینماها رفته، که این بار، مؤسسه تصویر شهر که سینماهای شهرداری زیرمجموعه آن است، از اکران این فیلم خودداری کرده است. البته این مؤسسه اولین بار نیست که دست به چنین اقدامی میزند؛ دو فیلم «خالتور» و «دشمن زن» هم قبلاً توسط سینماهای این مؤسسه تحریم شده بود. محمدحسین فرحبخش، تهیهکننده این دو فیلم با اعلام اینکه «سینماهای شهرداری تهران از پولی ساخته شده است که مردم تحت عنوان مالیات به شهرداری پرداخت کردهاند و کسی که مسئولیت مؤسسه تصویر شهر را برعهده میگیرد، باید به این موضوع واقف باشد»، انتقادات خود را از عملکرد این نهاد آشکارا مطرح کرد.
وی با اعلام اینکه بهصورت حضوری هم با علی احمدی، مدیر این مؤسسه صحبت کرده است و به هیچ نتیجهای نرسیده است، در قوه قضاییه شکایتش را مطرح کرد. این اتفاق دوبار تکرار شد. اما این تصمیمهای آسیبزننده، دامن «لازانیا» را هم گرفت. البته تهیهکننده این اثر احمد احمدی، با انتشار نامهای خطاب به مدیر تصویر شهر، حذف آمرانه و فراقانونی را نه اخلاقی میداند و نه مشروع. بخشهایی از نامه او را در ادامه میخوانید:
«آقای احمدی!
من و امثال من با تحمل هزاران مشکل و مرارت و بدون حمایت و بری از هر نوع وابستگی و رانت، با پول حلال فیلم میسازیم و روا نیست به هر دلیل با این حقکشیها بخواهید زمینه حذف و نابودی ما را فراهم کنید. البته این خیال باطلی است، چرا که ما حذف و نابود نمیشویم و برعکس از پا نخواهیم نشست و در برابر ظلم و بیعدالتیهایی اینچنین سکوت نخواهیم کرد.
در حالی به بهانه ماه محرم و صفر از نمایش «لازانیا» خودداری میکنید که همین الان در سینماهای تحت تملک شهرداری تهران چند فیلم طنز، مثل «تهران، لسآنجلس»، «هشتگ» و فیلم «ماه پیشونی» با صحنههای موزیکال و رقص و آواز بسیار در حال نمایش هستند که تعدادی از آنها بعد از «لازانیا» اکران شدهاند و حتی در مواردی کمتر از فیلم «لازانیا» میفروشند و من میخواهم بدانم چرا فرصت نمایش در این سینماها از فیلم من سلب شده و چرا من بهعنوان یک تهیهکننده مستقل از این امکان محرومم؟ آیا امام حسین (ع) نمایش این سه فیلم کمدی و مفرح، در ماه محرم را حلال دانستهاند و فقط نمایش «لازانیا» را گناه و حرام اعلام فرمودهاند؟!
این چه بساطی است که از اجتهاد شخصی در امور دینی راه انداختهاید و به نام امام حسین (ع) و محرم حق و ناحق میکنید، البته من معتقدم آن سه فیلم هم باید اکران شوند و حقشان است همانطور که «لازانیا» هم باید اکران شود و از حق قانونیاش محروم نشود.»
**تماسهایی که بیپاسخ ماند
برای بررسی و پیگیری این مسأله با مدیران و مسئولان، ازجمله علی احمدی، مدیر مؤسسه تصویر شهر، ابراهیم داروغهزاده، رئیس اداره نظارت و ارزشیابی سینمایی تماس گرفته شد که متأسفانه هیچکدام از آنها همکاری نکردند و پاسخ ندادند. غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش هم در تماسی که با وی گرفته شد، با اعلام اینکه هر یک از سالنداران نمیتوانند همه فیلمها را همزمان اکران کنند و در این زمینه حق انتخاب دارند، پاسخ قاطع و راهبردی ارائه نکرد که با این استدلال بهنوعی شاهد بیعدالتی و بیبرنامگی در چرخه اکران فیلمها هستیم.
**بیانگیزه کردن کارگردانان و تهیهکنندگان مستقل و جوان
با این شرایط کارگردانان و تهیهکنندگان مستقل و جوانی که با بودجه اندک و تلاش زیاد اثری را تولید کردهاند، بیشتر از بقیه متضرر خواهند شد که خود میتواند عاملی برای بیانگیزه کردن این قشر که بهخوبی هم توانستهاند با کارگردانان باتجربه و پیشکسوت رقابت کنند، باشد.