سفر دوباره بولتون به مسکو

به گزارش روز یکشنبه خبرنگار ایرنا از مسکو، «جان بولتون» در حالی راهی مسکو می شود که تعداد تحریم های ضد روسی آمریکا از 60 مورد فراتر رفته است و پیش بینی می شود این روند با توجه به اختلافات جدی روسیه با آمریکا در خصوص توافق هسته ای با ایران، حضور ایران در سوریه، تحریم نفتی ایران، الحاق کریمه اوکراین به روسیه و نحوه مواجهه با بحران کره؛ همچنان تداوم داشته باشد.

** سفر دوباره به مسکو با وجود ناکامی
اوایل تیرماه امسال، بولتون به دستور دونالد ترامپ راهی مسکو شد و ضمن دیدار با مقامات دفاعی و دیپلماتیک روسیه با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز دیدار و گفت وگو کرد.
یوری اوشاکوف دستیار امور بین الملل رئیس جمهوری روسیه پس از آن دیدار اعلام کرد که بولتون در دیدار با پوتین در خصوص مسائل ثبات راهبردی، کنترل تسلیحات هسته ای، خروج آمریکا از برجام، مساله کره شمالی، اوضاع سوریه و بحران اوکراین گفت وگو کرده است.
دو هفته پس از آن دیدار، سران روسیه و آمریکا نخستین دیدار دوجانبه خود را در هلسینکی فنلاند برگزار کردند تا نمایان شود که بولتون در واقع برای تدارک این دیدار و نزدیک شدن مواضع روسیه و آمریکا پیش از دیدار سران دو کشور به مسکو سفر کرده است.
یک ماه پس از برگزاری دیدار سران روسیه و آمریکا که حواشی زیادی برای رئیس جمهوری آمریکا در غرب فراهم کرد و صدای اروپایی ها را هم به دلیل نگرانی آنها از نزدیکی مسکو و واشنگتن درآورد، بولتون و نیکلای پاتروشف دبیر شورای امنیت روسیه در ژنو دیدار کردند.
در آن دیدار بولتون از طرف روس خواست که بپذیرد روسیه دیگر در انتخابات کشورها دخالت نمی کند و طرف روس هم از آمریکا خواست بپذیرد دخالت در امور داخلی دیگر کشورها غیر قابل قبول است.
همین دو موضع باعث شد تا این نشست بی نتیجه پایان یابد و دو طرف از صدور بیانیه پایانی صرف نظر کنند.
با این وجود بولتون در پایان این دیدار به رسانه ها گفت که موضوع حضور نظامیان ایرانی در سوریه بطور دائمی یا غیردائمی مطرح شد، هدف ما این است که همه نیروهای ایرانی به کشور خود بازگردند، این موضع را فکر می کنم رئیس جمهوری روسیه بپذیرد هر چند که دسترسی به آن آسان نیست.
وی با بیان اینکه درباره راه های مختلف دسترسی به این هدف گفت وگو کردیم، اظهار داشت: درباره ایران و تحریم های اقتصادی گفت وگو کردیم و به طرف روسی توضیح دادیم که هدف ما این است که حداکثر فشار را بر ایران اعمال کنیم.
چند روز پس از اظهارات بولتون، خانم ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا در خصوص اظهارات بولتون، پاسخ دیپلماتیکی ارایه کرد.
او گفت که آمریکا خواستار خروج نیروهای خارجی از سوریه است حال آنکه باید برای تحقق این امر نخست از خود شروع کند که حضور غیرقانونی در این کشور دارد.
کمی آن طرف تر از ساختمان وزارت خارجه روسیه، دیمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهوری روسیه در کاخ کرملین به خبرنگاران گفت که کشورش با آمریکا درباره خروج ایران از سوریه مذاکره ای نکرده و موضوع بازداشتن تهران مطرح نشده است.
سرگئی لاوروف رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه نیز در واکنش به اظهارات بولتون که همکاری آمریکا با روسیه در سوریه را مشروط به خروج نیروهای ایرانی از این کشور کرده بود، خواستار خروج همه نیروهای خارجی که در سوریه بدون دعوت دولت قانونی این کشور حضور دارند، شد.
«سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امورخارجه روسیه نیز گفت: به اقدامات ایران که با هدف تامین امنیتش صورت می‌ گیرد، از جمله حضور در سوریه که به دعوت دولت قانونی این کشور صورت گرفته است؛ احترام می‌ گذاریم.
ریابکوف افزود: ما در این رابطه در موارد بسیاری با طرف آمریکایی اختلاف نظر داریم و رویکردها گاه کاملا خلاف یکدیگر است.
در خصوص موضوع الحاق کریمه اوکراین به روسیه نیز موضع روسیه شفاف است و آمریکا به خوبی آگاه است که پوتین حتی اجازه مذاکره دراین باره را به هیچ کشوری نمی دهد.
دو روز پیش نیز، معاونان وزارت امور خارجه روسیه، چین و کره شمالی در ساختمان وزارت خارجه روسیه در مسکو با یکدیگر دیدار کردند و وزارت خارجه روسیه پس از این دیدار، در بیانیه ای اعلام کرد که زمان آن رسیده تا تحریم های اقتصادی علیه پیونگ یانگ برداشته شود موضعی برخلاف نظر واشنگتن که معتقد است تا خلع سلاح هسته ای کامل کره شمالی، تحریم ها باید حفظ شود.
دیگر موضعی که روسیه و آمریکا به شدت در باره آن اختلاف نظر دارند، توافق هسته ای موسوم به برجام است، سرگئی لاوروف به تازگی در خاک آمریکا به خبرنگاران گفت که روسیه هر آنچه در توان دارد برای حفظ این توافق انجام می دهد و ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز با استقبال از طرح اروپایی ها برای مبادلات مالی با ایران اعلام کرد که این اقدام اگر چه دیر است اما روسیه از آن استقبال می کند.
روس ها همچنین معتقدند که خروج آمریکا از توافق هسته ای با ایران اقدامی نابخردانه بوده است و باید با کمک دیگر اعضای برجام مانع ازبین رفتن این توافق بین المللی شد.

** آمریکا سیاست فشار اقتصادی و گفت وگو با مسکو را دنبال می کند
با این وجود تحریم های پی در پی آمریکا که یکی پس از دیگری بر اقتصاد روسیه وضع می شود، نشانگر آن است که روزبروز فشار اقتصادی آمریکا بر مسکو افزایش می یابد و برخی از رسانه های روسی حتی به نزدیک شدن روسیه به پرده آهنین از سوی غرب اشاره می کنند و صاحبنظران روس براساس داده های بانک مرکزی این کشور در خصوص اقتصاد روسیه هشدار می دهند که تنها کاهش سرمایه گذاری خارجی در کشور مطرح نیست و سرمایه گذاران خارجی در حال فروش دارایی های خود در روسیه هستند.
کریل ترماسوف مدیر دپارتمان تحلیلی شرکت سرمایه گذاری 'لوکو اینوست' معتقد است که داده‌های مذکور نشان می‌ دهد اقتصاد روسیه در حال کشیده شدن به انزواست.
وی خاطر نشان کرده است که اثر این روند بر توسعه اقتصادی کشور نیازی به گفتن ندارد و بانک جهانی در سال 2014 در سناریوی منفی خود به خطر انحطاط و انزواگرایی اقتصادی روسیه اشاره کرده است.
بنظر ترماسوف نمی‌ شود گفت که مقامات روسیه خواهان انزوا هستند، اما در هر حال، ادامه روند بسته شدن درهای اقتصاد می‌ تواند به مزمن شدن مشکلات اجتماعی و اقتصاد داخلی منجر شود.
الکسی آنتونوف تحلیلگر شرکت 'آلور بروکر' نیز به روزنامه نزاویسیمایا گازتا گفته است که انزوا در هر حال فایده چندانی ندارد، انزوا به معنی از دست دادن فرصت و امکانات و عقب افتادن فناوری است که به مرور زمان غلبه بر آن می‌ تواند ناممکن شود.
با این وجود نباید فراموش کرد که تحریم هایی که آمریکا علیه روسیه اعمال می کند با تحریم هایی که علیه سایر کشورها وضع می شود، متفاوت است.
مارشال بلینگسلی دستیار وزیر خزانه داری آمریکا دلیل این امر را شکل و ماهیت اقتصاد روسیه دانسته و اعلام کرده است که اقتصاد روسیه بزرگ است و بخوبی به سیستم مالی و تجاری بین المللی پیوند خورده است.
مقام آمریکایی ضمن صحبت درباره تفاوت های روسیه با کره شمالی و ایران به بزرگی اقتصاد روسیه و پیوند گسترده آن با سیستم مالی و تجاری بین المللی و جدا بودن جزیی یا کامل ایران و کره شمالی از این سیستم طی دهها سال اشاره کرده است.
اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که باعث می شود آمریکا نتواند آنچنان که می خواهد از تحریم ها علیه روسیه نتیجه بگیرد هر چند که از ژانویه 2017 تاکنون علیه 232 شخصیت حقیقی و حقوقی در بخش های کلیدی اقتصاد روسیه تحریم هایی را اعمال کرده است.
خسارات روسیه در سالهای نخست تحریم های گسترده غرب شامل سال 2014و 2015 بیش از 200 میلیارد دلار عنوان شد و بخشی از ذخایر طلاو ارز خارجی روسیه را که برای جلوگیری از سقوط اقتصادی و حفظ ارزش روبل مصرف شد، بلعید.
اما در یک سال اخیر که دامنه تحریم ها گسترش یافته و بخش های انرژی و دفاعی روسیه را دربر گرفته، مسکو به اقدامات جدید علیه آمریکا و متحدانش روی آورده است.
مهم ترین این اقدام ها، کنار گذاشتن دلار آمریکا در ساختار مبادلات بازرگانی با کشورهای دیگر است.
الویرا نبیولینا رئیس بانک مرکزی روسیه به تازگی اعلام کرد که بانک مرکزی روسیه سیاست کنار گذاشتن دلار آمریکا را به اجرا درآورده و به این سیاست ادامه خواهد داد.
«آندره کوستین» رییس بانک «وی. تی. بی» (VTB bank) یکی از بزرگترین بانک های روسیه به تازگی طرحی را برای کنار گذاشتن دلار آمریکا از معاملات ارزی و بانکی این کشور ارایه کرده که بر اساس آن دلار از مبادلات تجاری روسیه خارج خواهد شد.

** آمریکا امیدوار به همراه کردن روسیه در حوزه نفتی
با این تفاسیر به نظر می رسد، جان بولتون لابلای بسته های تحریمی جدید آمریکا علیه روسیه راهی مسکو می شود تا شاید شاهد عقب نشینی مسکو در سیاست هایش در برخی از موضوعات مورد اختلاف طرفین باشد.
آمریکا از طرفی با طرح انتقال گاز جریان شمالی 2 که قرار است گاز روسیه را از طریق دریا به آلمان برساند مخالفت و آلمان را هم به خاطر همکاری با روسیه در این پروژه سرزنش می کند.
ایالات متحده از طرف دیگر از روسیه می خواهد با تحریم های نفتی این کشور علیه ایران همراه شود و نفت بیشتری روانه بازار جهانی کند.
طرف آمریکایی به خوبی می داند که اقتصاد روسیه به شدت وابسته به فروش نفت و گاز است و تحریم نفتی ایران توسط آمریکا که از 13 آبان وعده آن را داده، حداقل در ظاهر به سود اقتصاد دیگر کشورهای فروشنده نفت از جمله روسیه است و شاید بتواند سرآغازی برای فاصله انداختن میان روسیه و ایران در سوریه باشد.
در مقابل، الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه نظر متفاوتی دارد و معتقد است با وجود تحریم های آمریکا، روسیه و ایران همکاری های خود را در حوزه انرژی ادامه خواهند داد.
وی در واکنش به انتقادهای تند ترامپ از کشورهای صادر کننده نفت مبنی بر افزایش عمدی قیمت ها، ترامپ را مقصر افزایش قیمت نفت خواند و با انتقاد از توئیت های رئیس جمهوری آمریکا اظهار داشت که ترامپ با توئیت های خود بازار جهانی نفت را دچار سردرگمی می کند حال آنکه برای روسیه ثبات بهای نفت در بازار جهانی بیش از خود بهای نفت اهمیت دارد و همکاری با ایران تداوم خواهد داشت.