قتل زنان متجدد در عراق، سیاسی یا اجتماعی؟

سلسله ای از حملات و قتل ها طی دو ماه اخیر تعدادی از زنان فعال در عرصه هایی را که جامعه مذهبی و عشایری - سنتی عراق همچنان به آن حساسیت دارد هدف قرار داده و سوالات فراوانی در خصوص علل و عوامل و نیز احتمال تکرار یا افزایش آن را مطرح کرده است.
به گزارش ایرنا، طی ماههای گذشته حمله به چند مرکز ماساژ با بمب های آتش زا و کشته شدن دست کم دو زن مدیر مراکز زیبایی در بغداد رخ داد که بعدا علت آن ها حادثه و یا انتقام شخصی ذکر شد.
نکته جالب این است که اغلب این قتل ها در یکی از روزهای پنجشنبه در معابر اصلی شهر و در روز روشن انجام شده است.
ترور 'سعاد العلی' فعال اجتماعی در بصره اما که در پی اعتراضات اخیر در این شهر انجام شد بازتاب بیشتری یافت.
خانم العلی که از معترضان حمایت و در یک مورد نیز به همراه گروهی از زنان در اعتراضات خیابانی شرکت کرده بود، در یک روز پنجشنبه در روز روشن در بصره هدف گلوله فرد ناشناس قرار گرفت و در دم جان باخت.
در آخرین مورد آن که بیش از موارد قبلی موجی از بازتاب های گسترده را برانگیخت، ترور 'تاره فارس' مدل عراقی و 'ملکه زیبایی' سال 2014 عراق بود.
وی پنجم مهر که بازهم روز پنجشنبه بود، در روز روشن هدف شش گلوله یک فرد ناشناس قرار گرفت.
به دلیل اینکه قتل این زن در ادامه قتل زنجیره ای زنان فعال اجتماعی و اقتصادی در طول ماه های اخیر اتفاق افتاد، بلافاصله در فضای مجازی و رسانه ای عراق داغ شد و هزاران کاربر عراقی درباره ابعاد مختلف این حادثه نوشتند و به آن واکنش نشان دادند.
چند ساعت بعد وزارت کشور و یک روز بعد نیز نخست وزیری عراق دستور بررسی علل و عوامل این قتل را صادر کردند که تا لحظه انتشار این گزارش، اطلاعاتی درخصوص نتایج بررسی های اولیه اعلام نشده است.
نقطه قابل توجه در این خصوص تکیه اکثریت کاربران بر محکومیت قتل های خودسرانه و خارج از قانون و دادگاه است.
در کنار آن برخی نیز به شکلی حمایت آمیز نسبت به فعالیت این دختر عراقی واکنش نشان داده و برخی نیز با خوشحالی و تاکید بر این که وی زنی بی حیا و فاسد بود، از این اتفاق ابراز شادمانی کردند.
در این میان پیام 'مصطفی الاغا' روزنامه نگار معروف فلسطینی قابل توجه است که خطاب به عراقی ها، کسانی که تاره فارس را مرتد و واجب القتل نامیده اند، سرزنش کرده و گفته است که سند آمرزش و بهشت در دست بشر نیست و با خداست.
وی افزود: چگونه ممکن است آن عراق بزرگ، امروز به صحنه چندپارگی مردم و اختلاف عقیده میان آنان تبدیل شده باشد.
الاغا به عراقی ها توصیه کرده است که همزیستی را مبنا قرار دهند چرا که به گفته او راه دیگری بجز همزیستی و پذیرش همدیگر و پرداختن به مسائل اختلافی با رعایت احترام و نه کشتن یکدیگر وجود ندارد.
از سوی دیگر 'حسین هادی جاهل البدیری' رئیس کمیته امور دینی شورای استان دیوانیه عراق در یک توئیت از کسانی که در کشته شدن تاره فارس ابراز همدردی کرده اند، بشدت انتقاد کرده و گفته است دست کم از ایام عزای امام حسین (ع) خجالت بکشید.
همزمان مرکز زیبایی 'ماکیار ساره' در میدان آزادی درمنطقه الکراده در قلب بغداد نیز از تعطیلی این مرکز تا پس از اربعین و به منظور تغییر مکان و یا تعمیر آن خبر داد.
مدیر این مرکز در توئیت خود با ذکر این که این مرکز کار خلاف قانون انجام نداده که ترسی از ادامه فعالیت داشته باشد، تلویحا این تصمیم را تحت تاثیر حادثه ترور تاره فارس معرفی کرده است.
برخی فعالان رسانه ای نیز نسبت به انتساب این گونه قتل ها به 'متهمان از پیش آماده' در رسانه های معاند و دست های پنهان فتنه انگیز وابسته به آمریکا و عربستان سعودی و بعثی ها هشدار داده و تاکید کرده اند که آنها برای ایجاد فتنه در عراق دست به این اقدامات می زنند و در رسانه های پر تعداد خود آن را به گردن نیروهای مردمی و الحشد الشعبی می اندازند تا در عراق ایجاد فتنه کنند.
'احمد عبدالساده' فعال رسانه ای عراقی در مقاله ای در این خصوص نوشته است: شرایط امنیتی عراق اجازه فعالیت آزادانه به سرویس های امنیتی کشورهای مختلف از جمله آمریکا و سعودی را می دهد و آنها با بکارگیری قاتلان مزدور برای اجرای طرح های خود تلاش می کنند و آن را به گردن دیگران می اندازند تا اهداف کلان خود را در عراق به پیش ببرند.
شبکه 'المرصد العراقی' (دیده بان عراق) نیز در توئیتی این گونه قتل ها را کار عوامل وابسته به صهیونیست ها دانسته تا پس از انجام آن به کمک ارتش های سایبری به ایجاد فتنه در عراق و تکه تکه کردن جامعه عراقی بپردازند، امری که هدف درازمدت اسرائیل است.
این گروه خبری که مجموعه ای از کاربران عراقی آن را در شبکه های اجتماعی اداره می کنند، در همین راستا تعدادی از نظرات عناصر صهیونیستی را که با تاره فارس به طرز منافقانه ای همدردی کرده و در عین حال نیروهای الحشد الشعبی را متهم به قتل او کرده اند، منتشر کرده است.
این واکنش ها درحالی است که برخی ناظران مسائل اجتماعی عراق، به ابعاد اجتماعی و نه سیاسی این حادثه پرداخته و طیفی از علل و عوامل از جمله انتقام جویی های شخصی، نگاه ضد زن در بخشی از جامعه سنتی عراق که با هر گونه فعالیت اجتماعی زنان بویژه در عرصه هایی چون مدلینگ، ماساژ و مراکز زیبایی مخالف است و آن را مصداق بی حیایی می داند، و نیز جان گرفتن باندهای تبهکار که با هدف باج خواهی و زورگیری دست به این اقدامات می زنند را مطرح کرده اند.
به باور آنها با توجه به فرهنگ بشدت عشائری و سنتی عراق و حاکمیت مطلق مردسالاری در آن، گسترش فعالیت اجتماعی مثبت و منفی زنان در این کشور، عراق را در مرحله پیش روی صحنه واکنش های مختلف از جمله خشونت های اجتماعی و قتل علیه این گونه افراد خواهد کرد.
موضوع قتل های ناموسی / عشیره ای از دیگر موضوعاتی است که در این خصوص مطرح است.
اهمیت این موضوع درحدی است که تاکنون چند مورد استفتاء از مراجع تقلید از جمله دفتر آیت الله سیستانی مرجعیت عالی عراق در خصوص امکان کشتن زن فاسد یا زناکار توسط همسر یا برادران او از جمله با هدف پاک کردن لکه ننگ از خانواده / عشیره صورت گرفته که دفتر آیت الله سیستانی در آخرین مورد چند هفته قبل، پاسخ شرعی آن را در دو بخش شرایط ثبوت جرم و نیز عدم جواز اجرای خودسرانه آن توسط افراد و خارج از مسیر دادگستری به شکل روشن بیان کرد.
هر چند بدلیل نبود مطالعات علمی و بررسی های آماری در این زمینه، داوری درخصوص علل و عوامل این گونه قتل ها و نیز میزان افزایش این پدیده در مرحله پیش روی عراق دشوار است اما ناظران مسائل اجتماعی با اشاره به بحران های اقتصادی، اجتماعی و آموزشی در عراق، افزایش این گونه قتل ها در مرحله پیش روی عراق را کاملا محتمل می دانند.
این امر با توجه به آنچه ضعف دستگاه قضایی و نیز امنیتی عراق در پیگیری پرونده های جنایت و تعیین تکلیف و معرفی و مجازات مجرمان در این گونه پرونده ها دانسته می شود، نگرانی از گسترش دست کم سه پدیده قتل های تبهکارانه، قتل های انتقامی و نیز ترورهای ضدفساد در عراق را بیش از پیش مطرح می کند.